Velayeti Annede Olan Çocuğun Yurtdışına Çıkarılması

Velayeti Annede Olan Çocuğun Yurt dışına Çıkarılması

Alanya avukat olarak hizmet veren Aşıkoğlu Hukuk Bürosu, Eski Alanya Cumhuriyet Savcısı Mehmet Aşıkoğlu tarafından Alanya'da kuruldu.

alanya,hukuk,bürosu,avukat,dava,danışma,mehmet,aşıkoğlu,mehmet aşıkoğlu,savcı,eski,ceza,ticaret,haciz,alacak,borçlar,Mehemet,Aşıkoğlu,alanya,avukat,hukuk,bürosu,alanya avukat, mehmet aşıkoğlu, alanya hukuk bürosu

post-template-default,single,single-post,postid-16825,single-format-standard,bridge-core-2.5,ajax_fade,page_not_loaded,,side_area_uncovered_from_content,vss_responsive_adv,vss_width_768,qode-theme-ver-14.2,qode-theme-bridge,wpb-js-composer js-comp-ver-6.4.1,vc_responsive

Günümüzde belirli nedenlerden dolayı anlaşamayan eşler boşanma kararı alıyor. Boşanma kararının ardından ayrılan çiftler hukuksal açıdan birçok sorunlarla karşı karşıya kalabiliyor. Özellikle velayet sürecinde bazı sorular sıkça merak ediliyor. Eşler arasında boşanma kararı verildikten sonra gündeme gelen ve ortaya çıkan sorunlardan biri de müşterek çocuğun anne ya da babadan biri ile birlikte yurt dışına çıkarken diğer eşin muvafakatini alıp almaması gerektiğidir. Özellikle de eşler, boşandıktan sonra müşterek çocuk ile yurtdışına çıkmak istediğinde bu husus önem arz etmektedir.

Velayet altındaki çocuğun yurtdışına çıkış izni, “müşterek çocuğun anne ya da babadan biri ile yurtdışına gitmesi gerektiğinde, yurtdışına çıkmayan diğer eşten alınması gereken” izindir. Ülkemizde bu durum, velayeti annede olan çocuğun yurt dışına çıkması durumunda babanın onayı ve muvafakatinin olmasının gerekliliği şeklinde karşımıza çıkıyor. Bu durum karşısında babadan onay alınıp alınmayacağı sorusu akıllara geliyor.

Velayeti annede olan müşterek çocuk, seyahat amacıyla yurtdışına çıkması durumunda velayeti anne tarafından kullanılan müşterek çocuğun yurtdışına gidişi esnasında velayet hakkı sahibi olmayan diğer eşten izin alınmasına gerek yoktur. Ancak yurt dışına kaçırma ve çocuğun yurt dışına yerleşmesi amacıyla müşterek çocuğun yurt dışına çıkarılması ve bu durumun ispatı halinde diğer eş tarafından mahkemeye başvuru yapılarak müşterek çocuğun yurt dışına çıkışı engellenebilir.

Bir diğer durum da şu ki, boşanma davası kararı verildiği zaman genelde çocuk velayeti ve müşterek çocuk ile kişisel ilişki düzenlenir. Bu kişisel ilişki tayininde, velayeti kendisine bırakılmayan eş ile müşterek çocuk arasında haftanın belirli günleri ve saatlerinde görüş zamanları düzenlenir. İşte tam da bu durum karşısında kendisi ile çocuk arasında kişisel ilişki düzenlenen eş, velayeti kendisinde bulunan diğer eşin çocuğu yurtdışına çıkartması durumunda bu durum, seyahat amaçlı olsa da diğer eş ile çocuk arasındaki kişisel ilişki (görüş) hakkını ihlal etmemelidir.

Velayet hakkı elinde bulunan eşin, çocuğu yurtdışına uzun süreli ya da yurt dışına yerleşmek amacıyla götürmesi halinde, velayet hakkı kötüye kullanılmış olur. Bu durumda velayet sahibi eşin, başka bir ülkeye yerleşmesi halinde ise, diğer eş velayet hakkının değiştirilmesi davası açabilir.

18 yaşından küçük çocuklar yurt dışına çıkarken noter huzurunda evli olan anne-babadan muvafakatname yani çocuğun yurtdışına çıkış izin belgesi alması gerekir. Anne -babanın boşanmış olması halinde ise velayet hakkını elinde bulunduran kişinin tek başına muvafakat vermesi yeterli olacak ve diğer eşin rızası aranmayacaktır.

Özetlemek gerekirse

1- Velayeti elinde bulunduran anne ya da baba, çocuğu yurtdışına geçici ya da kalıcı olarak beraberinde götürebilir.

2- Velayeti kendisinde bulunan anne veya babanın diğer eşin rızasına ihtiyacı yoktur.

3- Yurt dışına giderken mahkemeden bir karar alınmasına da gerek yoktur.

4- Müşterek çocuk için “diğer eşin rızası bulunmaması nedenine bağlı olarak” vize verilmemesi halinde, diğer eşin rızasının bulunmaması durumunda mahkemeden bu yönde karar verilmesi istenmelidir.

Anne ve baba evli ise, çocuk üzerindeki velayet hakkını ortak kullanır. Ancak eşler arasında açılmış bir boşanma davası varsa, tarafların anlaşması durumunda ya müşterek velayet hükümleri söz konusu olacak ya da hakim çocuğun velayetini taraflardan birine verecektir.

Velayet Altındaki Çocuğun Yurtdışına Çıkarılması 2019

Velayet altındaki çocuğun yurtdışına çıkarılması durumunda izin gerekir mi? Eğer velayet hakkı her iki ebeveyn tarafından ortak kullanılıyorsa, çocuğu yurtdışına çıkaracak olan eşin diğer eşten, noter tasdikli yurtdışına çıkış izin belgesi alması gerekmektedir. Ancak velayet hakkı tek ebeveyn tarafından kullanılıyorsa Yargıtay’a göre velayet hakkı kendisinde bulunan eşin, diğer eşten izin almasına gerek yoktur. Velayet hakkı kendisinde bulunan eşin velayet hakkını kullanmasının doğal sonucu olarak ortak çocuğu yurt dışına çıkarması boşandığı eşinin muvafakatine bağlı değildir. (Yargıtay 2. H.D. 2015/11374 E. 2015/12897 K. 17.06.2015 K.T.)  Ancak uygulamada bazı ülkeler vize aşamasında, diğer ebeveynden alınacak olan izin belgesini şart koşmaktadır. Bu sebeple seyahat edilecek ülkenin konsolosluğundan bu durum mutlaka öğrenilmelidir.

Boşanma davası sona erdikten sonra eşlerin birbiri ile irtibatı kalmayabilir, velayet kendisinde olmayan eş, çocuk ile kişisel ilişki tesisi hakkını kullanmak istemeyip tüm irtibatını koparabilir. Ya da eşler arasında tehdit, darp gibi ceza davaları varsa, velayet kendisinde olmayan eş kasıtlı olarak çocuğun yurtdışına çıkışına izin vermeyebilir. Bu gibi durumlarda velayet sahibi eş, aile mahkemesinde yurtdışına çıkış izni için dava açmalıdır.

Çocuğun Yurtdışına Çıkarılmasının Engellenmesi

Çocuğun yurtdışına çıkarılmasının engellenmesi genelde uygulamada karşılaşılan durumlardandır. Velayet kendisinde olmayan ebeveyn, diğer ebeveynin çocuğu yurtdışına kaçıracağı şüphesi üzerine mahkemeden engelleme kararı alabilir. Ancak bu dava kuvvetli delillerle ispat edilmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu bir kararında; müşterek çocuğun anne tarafından yurtdışına kaçırılacağı endişesiyle, çocuk için süresiz olarak yurtdışına çıkış yasağı verilmesini Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırı bulmuştur. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2012/799 E. 2013/389 K.)

Velayeti Alan Tarafın Yurtdışına Yerleşmesi

Her ne kadar velayet hakkı seyahat özgürlüğünü kapsarsa da, diğer ebeveynin çocuk üzerindeki kişisel ilişki hakkı da zarar görmemelidir. Velayeti alan tarafın yurtdışına yerleşmesi halinde, diğer eş aile mahkemesine başvurarak velayet hakkının yeniden değerlendirilmesini isteyebilir. Medeni Kanun’a göre; “ Ana veya babanın başkasıyla evlenmesi, başka bir yere gitmesi veya ölmesi gibi yeni olguların zorunlu kılması halinde hakim, resen veya ana ve babadan birinin istemi üzerine gerekli önlemleri alır.”

Yine Türkiye’nin taraf olduğu Velayet Altındaki Çocuğun Mutad Yerleşim Yerinin Değiştirilerek Başka Bir Ülkeye Taşınması Halinde Çocukların Velayetinin İadesine İlişkin Avrupa Sözleşmesi de, velayetin değiştirilmesi davasında göz önüne alınmalıdır.

Velayet Kararının Tanınması ve Tenfizi

Kural olarak yurtdışında verilen mahkeme kararlarının Türk makamları nezdinde geçerli olabilmesi için tanıma tenfiz davası açılması gerekmektedir. Çocukların Velayetine İlişkin Kararların Tanınması ve Tenfızi ile Çocukların Velayetinin İadesine İlişkin Avrupa Sözleşmesi; sözleşmeye taraf ülkeler için birtakım yükümlülükler getirmiştir. Buna göre;

Buna göre; “Taraf Devletlerden birinde, çocuğun velayetine ilişkin bir karar elde etmiş ve bu kararın başka bir Devlette tanınmasını veya tenfızini isteyen her kişi, bu amaçla, taraf herhangi bir diğer Devletin merkezi makamına, dilekçe ile başvuruda bulunabilir.”

Başvurulan yabancı ülke durumu Türkiye Adalet Bakanlığı’na bildirir, Adalet Bakanlığı da konuyu Cumhuriyet savcısına bildirir ve dava savcılık aracılığıyla yürütülebilir.

Velayet Altındaki Çocuğun Yurtdışına Kaçırılması

Velayeti altında bulunan çocuğu, yurtdışına kaçıran eş velayet hakkını kötüye kullanmış olur. Bu gibi durumların önüne geçebilmek adına, uluslararası hukukta, Türkiye’nin de taraf olduğu; “25 Ekim 1980 Tarihli Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Veçhelerine Dair Lahey Sözleşmesi” imzalanmıştır. Bu sözleşmeye göre;

Türkiye için başvuru mercii; Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü; sözleşme tarafı diğer devletlerden çocuk iadesi talebi gelmesi halinde ise gönderici makam olarak Cumhuriyet Başsavcılıkları tespit edilmiştir.

Büromuz Adana ve çevre illerde Adana avukatolarak avukatlık ve danışmanlık faaliyeti yürütmektedir. Detaylı bilgi için iletişime geçiniz.

Aşağıdaki yazılarımızı da okuyabilirsiniz:

Marka Hakkına Tecavüz Davaları

Reşit Çocuğa Nafaka Bağlanabilir mi?

8 Yaş Üstü Çocukların Velayeti

İddet Süresi Nedir? İddet Süresi Nasıl Kaldırılır?

Velayet Altındaki Çocuğun Yurt Dışına Çıkarılması konusu seyahat amacıyla ve yerleşme amacıyla olmak üzere iki ana başlık altında incelenmelidir. Buna göre;

Çocuğun seyahat amaçlı yurt dışına çıkması

Velayet hakkı tek ebeveyn tarafından kullanılıyorsa Yargıtay’a göre velayet hakkı kendisinde bulunan eşin, diğer eşten izin almasına gerek yoktur. Ancak uygulamada bazı ülkeler vize aşamasında, diğer ebeveynden alınacak olan izin belgesini şart koşmaktadır. Bu sebeple seyahat edilecek ülkenin konsolosluğundan bu durum mutlaka öğrenilmelidir. (Yargıtay 2. H.D. 2015/11374 E. 2015/12897 K. 17.06.2015 K.T. “Velayet hakkı kendisinde bulunan eşin velayet hakkını kullanmasının doğal sonucu olarak ortak çocuğu yurt dışına çıkarması boşandığı eşinin muvafakatine bağlı değildir.” )

Velayet kendisinde olmayan ebeveyn, diğer ebeveynin çocuğu yurtdışına kaçıracağı şüphesi üzerine mahkemeden engelleme kararı alabilir. Ancak bu dava kuvvetli delillerle ispat edilmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu bir kararında; müşterek çocuğun anne tarafından yurtdışına kaçırılacağı endişesiyle, çocuk için süresiz olarak yurtdışına çıkış yasağı verilmesini Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırı bulmuştur. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2012/799 E. 2013/389 K.)

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Ek 4 No’lu Protokol’ün “bir devletin ülkesi içinde seyahat özgürlüğü ve ülkesinden ayrılma özgürlüğü” kısmı gereği; çocuğun yurtdışına çıkarılmasının yasaklanması, hem velayete sahip tarafın velayet görevini yerine getirmesine engel oluşturacağı hem de çocuğun seyahat özgürlüğünün kısıtlanması sonucunu doğuracağını belirtebiliriz.  Bu kapsamda çocuğun geçici olarak yurt dışına çıkarılmasında diğer ebeveynden izin alınması gerekmez.

Çocuğun mutad meskeninin başka ülkeye taşınması

Velayeti alan tarafın yurtdışına yerleşmesi halinde, diğer eş aile mahkemesine başvurarak velayet hakkının yeniden değerlendirilmesini isteyebilir. Medeni Kanun’a göre; “Ana veya babanın başkasıyla evlenmesi, başka bir yere gitmesi veya ölmesi gibi yeni olguların zorunlu kılması halinde hâkim, resen veya ana ve babadan birinin istemi üzerine gerekli önlemleri alır.”

Yine Türkiye’nin taraf olduğu Velayet Altındaki Çocuğun Mutad Yerleşim Yerinin Değiştirilerek Başka Bir Ülkeye Taşınması Halinde Çocukların Velayetinin İadesine İlişkin Avrupa Sözleşmesi de velayetin değiştirilmesi davasında göz önüne alınmalıdır.

Çocuğun yurtdışına mutad meskenini taşıma suretiyle götürülmesi uluslararası sözleşmelerle çocuğun korunması ve çocukla kişisel ilişki kurulması kapsamında bir ihlal yaratabilir. Uluslararası Lahey Sözleşmesi’ne göre çocuğun korunması, on altı yaşından küçük çocuklar bakımından uygulanacaktır. On altı yaşından küçük olan çocuğun yurtdışına yerleşmek amacıyla götürüldüğü durumda velayeti kendisinde bulunmayan taraf çocuğun iadesini talep edebilecektir. Bu durumda mahkeme kararları çoğunlukla çocuğun iadesi yönünde olsa da bunun bir istisnası mevcuttur. Mahkeme, çocuğun yeni çevresine uyum sağlamış olduğu tespit edilirse, iade kararı vermeyebilir. Bunun için çocuğun 1 yıldan uzun süredir yurtdışında bulunmuş olması gerekir.

Av. Sena Saraçoğlu

Uyarı: Yukarıdaki bilgi ve görüşlerimiz sadece yol gösterme amaçlıdır ve yasal tavsiye alma olarak değerlendirilemez. Vona Hukuk Bürosu, doğru ve güncel içerikli bilgiyi sağlamak için her türlü çabayı göstermektedir ancak, bu makalenin yayımlanmasından sonra yürürlüğe girebilecek olan yasa ve mevzuatlarda yapılan değişiklikler nedeniyle en güncel yasal gelişmeleri yansıtmayabilir. Bu nedenle, bu makaledeki hiçbir şey yasal tavsiye olarak görülmemeli ve herhangi bir karar vermeden veya bu makalede yer alan bilgilere dayanarak herhangi bir işlem yapmadan önce avukatlara danışmalısınız.