Vücudun Su Tutması Ne Demek

Günlük hayatta sık karşılaşılan sağlık sorunlarından biri de vücutta gelişen ödeme bağlı oluşan şişliklerdir. Farklı rahatsızlıklara bağlı olarak gelişebilen ödem; kişinin yaşam kalitesini ciddi anlamda olumsuz etkileyebildiği gibi, önemli hastalıkların habercisi de olabilir. Bu anlamda, vücutta ödemin nasıl ve neden geliştiğiyle birlikte ödemin vücuttan nasıl atılabileceğiyle ilgili bilgi sahibi olmak oldukça önemlidir.

Ödem Nedir?

Ödem; hücreler arası boşluk veya hücrelerin içinde sıvı birikmesi sonucu ilgili bölgede ortaya çıkan şişliklere verilen isimdir. Ödemin ortaya çıkması için dokularda yer alan vücut sıvılarının bulundukları bölgeden ayrılarak doku içine geçmesi gerekir. Dolayısıyla, vücut sıvılarında yer değiştirmeye yol açan çeşitli etkenler dokularda ödeme neden olabilir.

Ödemin ortaya çıkış şekli ve dokularda biriken sıvının özelliğine göre, ödeme ilişkin klinik tablo değişkenlik gösterebilir. Hücreler arası boşlukta sıvı birikmesi yumuşak kıvamda olan ve bastırıldığında “gode” adı verilen durumla sonuçlanan ödeme neden olabilirken, enfeksiyon hastalıkları nedeniyle iltihaplanma sonucu ödem sıvısının birikmesi daha sert kıvamda ve ağrılı ödemlerin ortaya çıkmasına yol açabilir.

Dolayısıyla, ödemin etkili bir şekilde vücuttan atılması ve tedavi edilmesi için altta yatan nedenin doğru tespit edilmesi gerekir. Bu ise uzman bir doktor tarafından yapılacak ayrıntılı değerlendirme ile mümkündür.

Vücutta Ödem Nasıl Gelişir?

Dokular arasında vücut sıvılarının geçişi çeşitli fizyolojik mekanizmalar tarafından kontrol edilir ve dengede tutulur. Dokulara ait boşluklar arasındaki bu dengenin çeşitli etkenlere bağlı olarak bozulduğu durumlarda sıvının yer değiştirmesi sonucu yeni bir denge kurulmaya çalışılır. Bunun sonucunda belirli bir bölgede sıvı toplanmasına bağlı olarak ödem ortaya çıkar. Ödem oluşumuna neden olabilecek durumlar şu şekildedir:

• Sıvının bulunduğu bölgede basıncın artması sonucu sıvı, daha düşük basınçlı dokulara geçebilir. Bu durum, özellikle yüksek kan basıncı gibi durumlarda kanın sıvı bölümünün dokulara geçtiği ve ödemle sonuçlandığı vakalarda görülür.
• Kan sıvısının damar içinde kalmasını sağlayan faktörlerin başında kanın içerisinde bulunan proteinler gelir. Kan proteinlerinin çeşitli hastalıkların seyrinde azalması sonucu, kan sıvısının damar içinde tutulması zorlaşır ve kan sıvısı dokulara geçiş yapabilir. Bu durum da ödem oluşumuna zemin hazırlar.
• Dokularda gelişen çeşitli yaralanmalar ve enfeksiyon hastalıkları, bazı fizyolojik faktörlerin etkisiyle iltihaplanmayla sonuçlanabilir. Bu durum, kan sıvısının damar çeperinden dokulara kaçışını kolaylaştırır ve buna bağlı olarak ödem ortaya çıkabilir.
• Doku boşluklarındaki sıvıların kan dolaşımına geri kazandırılmasından sorumlu lenf damarlarının çeşitli rahatsızlıkların etkisiyle hasara uğraması sonucu o bölgede ödem gelişimi görülebilir.

Ödem Neden Olur?

Yukarıda bahsedilen çeşitli etkenlere bağlı olarak vücudun belirli bir bölgesinde veya genelinde ödem görülebilir. Çeşitli düzeylerde ödeme neden olan durumlar ve rahatsızlıklar şu şekildedir:

• Vücut pozisyonu: Uzun süre ayakta kalma, oturma veya yatar pozisyonda kalma gibi durumlarda üzerine yük binen vücut dokularında kanın uzun süre bu bölgede birikmesine bağlı olarak ödem ortaya çıkabilir.
• Beslenme: Özellikle olması gerekenden fazla miktarda tuz tüketen kişilerde, vücudun gereğinden fazla su tutması nedeniyle ödem gelişme ihtimali daha yüksektir.
• Gebelik: Hamilelikte görülen fizyolojik değişimlerin etkisiyle, dokularda sıvı birikme ihtimali artar ve buna bağlı olarak ödem görülebilir.
• Damar hastalıkları: Özellikle bacak toplardamarlarında gelişen pıhtılaşma, damar yetmezliği ve varis gibi problemler bu bölgede ciddi ödem gelişimine yol açabilir.
• Yüksek tansiyon: Yüksek tansiyon, kan sıvısının dokulara doğru itilmesine ve dolayısıyla ödem oluşumuna neden olabilir.
• Enfeksiyonlar: Dokularda iltihaplanmaya neden olan enfeksiyon hastalıkları ödeme neden olan faktörlerin başında gelir.
• Travma: Özellikle kas iskelet sisteminde görülen ödemlerin önemli nedenlerinden biri, dokuların uğradığı fiziksel travmadır. Travma sonucu dokuların iyileşme süreci boyunca sık sık ödem oluşabilir.
• Kalp yetmezliği: Kalbin yeteri miktarda kan pompalayamadığı durumlarda, kanın dokularda birikmesine bağlı olarak vücutta yaygın ödem görülebilir.
• Böbrek hastalıkları: Kanın süzülerek temizlenmesinden sorumlu olan böbreklerde gelişen çeşitli hastalıkların seyrinde vücuttan atılması gereken fazla su veya minerallerin atılamaması veya kan proteinlerinin kaybedilmesine bağlı olarak ciddi ödem oluşumu görülebilir.
• Karaciğer hastalıkları: Kan proteinlerinin üretildiği karaciğerde yetmezlik görülen durumlarda kan proteinlerinin yeteri miktarda üretilememesine bağlı olarak vücutta yaygın ödem oluşabilir.
• Tiroit bezi hastalıkları: Hipotiroidi olarak da bilinen tiroit hormonunun yeteri miktarda üretilemediği rahatsızlığa bağlı olarak dokularda sık sık ödem oluşabilir.
• Lenfödem: Lenf damarlarının çeşitli etkenler sonucunda zarar görmesine bağlı olarak lenf dolaşımının bozulması, dokularda ciddi ödem oluşumuna neden olabilir.
• Alerji: Dokularda gelişen alerjik reaksiyonlar sıvı geçişini hızlandırarak ödeme neden olabilir.
• Böcek ısırıkları: Böcek sokması veya ısırması sonucu ilgili bölgede oluşan iltihaplanma ödem oluşumuna sebebiyet verebilir.
• İlaç yan etkileri: Bazı hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar dokularda sıvı birikimi ve ödeme neden olabilir.

Vücutta Ödem Belirtileri Nelerdir?

Ödem vücutta belirli bir bölgeyle sınırlı kalabileceği gibi, vücut genelinde yaygın ödem şeklinde de ortaya çıkabilir. Belirtiler ödemin oluştuğu bölgeye göre değişiklik gösterse de yaygın ödem belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Altta yatan nedene bağlı olarak dokularda yumuşak veya sert kıvamda şişlik
• Ödeme dokunulduğunda ağrı hissi
• Ödem bölgesinde kızarıklık ve ısı artışı
• Ödemin görüldüğü bölgede hareket kısıtlılığı
• Ödem oluşumuna bağlı olarak sinir hücrelerinin bası altında kalması sonucu bölgede uyuşukluk, karıncalanma, his kaybı veya kaslarda güç kaybı
• Bölgede hissedilen kaşıntı

Ödem Nasıl Tedavi Edilir?

Ödem sorunu çok farklı mekanizmalara bağlı olarak gelişebildiğinden, ödemin giderilmesinde uygulanacak tedavi yöntemleri de farklılık gösterir. Bu anlamda, ödem şikayeti olan hastanın, uzman bir hekim tarafından değerlendirilerek altta yatan nedenin doğru tespit edilmesi kritik önem taşır.

Ödem tedavisinde sıklıkla kullanılan yöntemler şu şekildedir:

• Sıvı kısıtlaması: Vücut sıvılarının normalden fazla olduğu durumlarda ödemin daha da artmadan vücuttan atılması amacıyla sıvı alımında kısıtlama uygulanabilir.
• Kompresyon: Ödemli bölgeye dışarıdan uygulanan fiziksel baskı yöntemiyle ödem giderilebilir. Bu yöntemde, sargı bezi, ortez, varis çorabı veya kompresyon cihazları kullanılabilir.
• İlaç tedavisi: Ödeme neden olan vücut sıvılarının atımını artırmak amacıyla diüretikler, anti-inflamatuar ilaçlar ve antihipertansifler gibi çeşitli ilaçlara başvurulabilir.
• Cerrahi yöntemler: Organ veya damar yetmezliklerine bağlı oluşan ödemlerde ilgili organlara yönelik cerrahi yöntemlere başvurulabilir.
• Alternatif yöntemler: Hiperbarik oksijen terapisi, akupunktur veya manuel terapi gibi yöntemler de diğer tedavi yöntemlerine cevap vermeyen vakalarda kullanılabilir.

Vücuttaki Ödem Nasıl Atılır?

Uygulanan tedavi yöntemlerinin yanı sıra, hastaların ödemin vücuttan atılması için evde uygulayabileceği bazı yöntemlerden de söz edilebilir. Hastanın kendi alabileceği önlemler şu şekildedir:

• Hastanın beslenme düzenine dikkat etmesi ve yemek konusunda sağlıklı tercihler yapması tavsiye edilir. Vücutta ödemi tetikleyecek fazla tuz tüketimi ve fazla sıvı alımı gibi davranışlardan kaçınılmalıdır.
• Düzenli egzersiz yapmak hem genel vücut sağlığını korur hem de kas iskelet sistemi ve kalp-damar sisteminin sorunsuz bir şekilde çalışmasına katkıda bulunur.
• Vücut kitle endeksine dikkat edilmesi ve kişinin ideal kiloda olması gerekir. Fazla kilo, damar yapılarına baskı uygulayarak ödem oluşumuna zemin hazırlar.
• Sigara ve alkol tüketimine son verilmelidir.
• Uzun süre pozisyon değiştirmeden ayakta durmak, oturmak veya yatmak ödem oluşumunu kolaylaştırır. Aynı zamanda, hareketsiz kalmaya bağlı ödem oluşan bölgelerde kasların hareket ettirilmesi de ödemin vücuttan atılmasına yardımcı olur.
• Bacakların yatar pozisyondayken kalp seviyesinden yukarıya kaldırılması ödemin azaltılmasına yardımcı olur.
• Ödem görüldüğü bölgeye kalp yönünde masaj yapılması, ödemin vücuttan atılması açısından faydalı bir yöntemdir.
• Özellikle belirli yaş üzerinde olan veya uzun süre ayakta durmak/oturmak zorunda kalan kişilerin varis çorabı kullanması, bacaklarda gelişen ödemi büyük ölçüde önler.

En sıklıkla ödeme yol açan hastalıklar kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği, böbreklerden idrar ile aşırı protein kaçağı (nefrotik sendrom), karaciğer yetmezliği (siroz gibi), tiroid bezinin az çalışması (hipotiroidi), ilaçlar (bazı tansiyon, şeker, kemoterapi ilaçları, ağrı kesiciler gibi), bacak toplar damarlarında pıhtı oluşması (venöz tromboz) veya varis varlığı, lenfödem (enfeksiyon, tümör, cerrahi nedenli), bacak cildinde enfeksiyon (sellülit gibi) şeklinde sayılabilir. Ayrıca tuz tüketiminin fazla olması, obezite, uzun süre ayaklar sarkık durumda hareketsiz oturmak (uzun seyahatler, uzun süre hareketsiz ayakta veya oturarak çalışmak gibi), gebelik ve kadınlarda menstruasyon (regl) dönemi öncesi ve sırasında ödem gelişebilmektedir.

Kimlerde görülür? Kimler risk altında?

Az hareket eden, obez, diyabetik, tuzlu ve karbohidrattan zengin beslenen, depresif, gergin ruh hali ve mizaca sahip kimselerde ve menopoz dönemine yakın olan kadınlarda gerek dolaşımın yavaşlaması, vücuttaki yağ kitlesinin su tutması ve hormonal değişiklikler ve bilinmeyen diğer mekanizmalar ile ödem gelişme riski daha fazladır. 

Ayrıca kalp, böbrek ve karaciğer yetmezliğinde, bacaklarda dolaşım bozukluğu (venöz tromboz, varis, lenfödem gibi), bazı şeker (diabetes mellitus), tansiyon yüksekliği (hipertansiyon) veya antiromatizmal ağrı kesici ilaçları kullanan kimselerde ödem gelişebilmektedir.

Ödem Belirtileri Nelerdir?

Ödemin bulunduğu yere göre belirtiler de değişebilmektedir.

• Akciğer veya kalp zarında sıvı toplanması durumunda nefes darlığı
• Karın içinde sıvı birikimi olursa karında şişlik, hazımsızlık
• Ciltte gerilme ve parlaklık artışı
• Bacak cildinde enfeksiyona bağlı (sellülit gibi) ciltte kızarıklık, ağrı
• El, yüz ve bacaklarda o bölgede şişme ve hareketlerde zorlanma

Ayrıca üzerine parmakla bastırıldığında basılan yerde geçici süre ile çukur oluşması görülebilir.

Ödem Nasıl Atılır?

Ödem tedavisi, her hastalıkta olduğu gibi nedene yönelik olarak planlanır. Bilinen belirgin bir hastalığı olmayan kimselerde, özellikle bacaklarda oluşan ödemin uzaklaştırılması için tuz ve karbohidrat tüketiminin kısıtlanması, istirahat ederken bacakların yukarıda tutulacak şekilde uzatılması, uzun süre hareketsiz kalmaktan sakınılması ve günlük sıvı tüketiminin 1.5-2 litre civarında sağlanması uygun olacaktır. Ayrıca doktor önerisi ile bacaklara bandaj uygulanması, masaj yapılması ve gereğinde idrar söktürücü ilaç kullanımı yararlı olabilmektedir. 

Bunun dışında, altta yatan bir hastalık var ise (böbrek hastalığı, kalp yetmezliği, allerji, enfeksiyon, ilaç kullanımı vb.), ilgili uzman doktor gözetiminde tıbbi tedavilerinin yapılması gereklidir.

Hangi hastalıklar ödeme yol açar? Ödem bazı hastalıkların belirtisi olabilir mi?

Kontrol altında olmayan diyabet veya hipertansiyona bağlı gelişen kalp ve böbrek yetmezlikleri, değişik nedenlere bağlı (Hepatit B, Hepatit C gibi enfeksiyonlar gibi) gelişen siroz tüm vücutta yaygın ödeme neden olabilen önemli hastalıklardır.

Ödem bazı hastalıklara yol açar mı? 

Bacaklarda oluşan yoğun ödem, hastanın yürümesini ve işlerini yapmasını engelleyebilir. Bir süre sonra ciltte çatlama, renk değişimi, o bölgede enfeksiyon, ciltten sıvı sızıntısı gibi durumlara yol açabilir. 

Ödem önlenebilir mi? Özel bir beslenme ve yaşam tarzı önerileriniz var mı?

Tuz ve karbonhidrat tüketimi azaltmak, düzenli egzersiz yapmak, aynı pozisyonda uzun süre hareketsiz kalmamak, ofiste veya uzun seyahatlerde 1-2 saatte bir 35-40 saniye dar alanda yürüyüş veya kol ve bacakları hareket ettirmek, şişmiş alanları ek basınç, yaralanma ve aşırı sıcaklardan korumak önemli. 

@Pudra özel haberidir, izinsiz kullanılamaz.15.11.2021

Ayaklarda ya da bileklerde oluşan ödem, genellikle vücudun su tutmasından kaynaklanıyor. Peki bu durum nasıl engellenebilir? Pudra.com’da.

2. Magnezyum tüketiminizi arttırın

3. B6 vitamini tüketin

4. Potasyum yönünden zengin gıdalarla beslenin

5. Karahindiba tüketin

6. İşlenmiş karbonhidratlardan uzak durun

Etiket: vücudun su toplaması, su tutması, su tutulması, şişkinlik, ödem, ağrı, bacak, devamı...ayak, bilek, sağlık, hastalıklar, sağlıklı yaşam, sodyum, magnezyum, b6 vitamini, potasyum