Belirtisiz isim tamlamaları, sıfat tamlamaları, isnat grupları, birleşik fiiller, ikilemeler, kısaltma grupları ve kalıplaşmış çekimli fiillerden oluşan ifadeler yeni bir kavramı karşıladıklarında birleşik kelime olurlar. Birleşik kelimeler belirli kurallar çerçevesinde bitişik veya ayrı olarak yazılır.
Birleşik kelimeler aşağıdaki durumlarda bitişik yazılırlar:
1. Ses düşmesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: birbiri (< biri biri), kaynana (< kayın ana), kaynata (< kayın ata), nasıl (< ne asıl), niçin (< ne için), pazartesi (< pazar ertesi), sütlaç (< sütlü aş) vb.
2. Özgün biçimleri tek heceli bazı Arapça kökenli kelimeler etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle birleşirken ses düşmesine, ses değişmesine veya ses türemesine uğradıklarında bitişik yazılır: emretmek, menolunmak, cemetmek, kaybolmak; darbetmek, dercetmek, hamdetmek; affetmek, hissetmek, reddetmek vb.
3. Kelimelerden her ikisi veya ikincisi, birleşme sırasında anlam değişmesine uğradığında bu tür birleşik kelimeler bitişik yazılır.
a. Bitki adları: aslanağzı, civanperçemi, keçiboynuzu, kuşburnu, turnagagası, açıkağız, akkuyruk (çay), alabaş, altınbaş (kavun), altıparmak (palamut), beşbıyık (muşmula), çobançantası, karnıkara (börülce), katırtırnağı, kuşyemi, şeytanarabası, yılanyastığı, akşamsefası, camgüzeli, çadıruşağı, ayşekadın (fasulye), hafızali (üzüm), havvaanaeli, meryemanaeldiveni vb.
b. Hayvan adları: danaburnu (böcek), akbaş (kuş), alabacak (at), bağrıkara (kuş), beşparmak (deniz hayvanı), çakırkanat (ördek), kababurun (balık), kamçıkuyruk (koyun), kamışkulak (at), karagöz (balık), karafatma (böcek), kızılkanat (balık), sarıkuyruk (balık), yeşilbaş (ördek), sazkayası (balık), sırtıkara (balık), şeytaniğnesi, yalıçapkını (kuş), bozbakkal (kuş), bozyürük (yılan), karadul (örümcek) vb.
c. Hastalık adları: itdirseği (arpacık), delibaş, karabaş, karabacak vb.
ç. Alet ve eşya adları: balıkgözü (halka), deveboynu (boru), domuztırnağı (kanca), horozayağı (burgu), kargaburnu (alet), kedigözü (lamba), leylekgagası (alet), sıçankuyruğu (törpü), gagaburun (gemi), kancabaş (kayık), adayavrusu (tekne) vb.
d. Biçim, tarz, tür, motif vb. adlar: ayıbacağı (yelken biçimi), balıksırtı (desen), civankaşı (nakış), eşeksırtı (çatı biçimi), kazkanadı (oyun), kırlangıçkuyruğu (işaret), koçboynuzu (desen), köpekkuyruğu (yağlı güreş), sıçandişi (dikiş), balgümeci (dikiş), beşikörtüsü (çatı biçimi), turnageçidi (fırtına) vb.
e. Yiyecek adları: hanımgöbeği (tatlı), kadınbudu (köfte), kedidili (bisküvi), dilberdudağı (tatlı), tavukgöğsü (tatlı), vezirparmağı (tatlı), bülbülyuvası (tatlı), kuşlokumu (kurabiye), alinazik (kebap) vb.
f. Oyun adları: beştaş, dokuztaş, üçtaş vb.
g. Gök cisimlerinin adları: Altıkardeş (yıldız kümesi), Arıkovanı (yıldız kümesi), Büyükayı (yıldız kümesi), Demirkazık (yıldız), Küçükayı (yıldız kümesi), Kervankıran (yıldız), Samanyolu (yıldız kümesi), Yedikardeş (yıldız kümesi) vb.
ğ. Renk adları: baklaçiçeği, balköpüğü, camgöbeği, devetüyü, fildişi, gülkurusu, kavuniçi, narçiçeği, ördekbaşı, ördekgagası, tavşanağzı, tavşankanı, turnagözü, vapurdumanı, vişneçürüğü, yavruağzı vb.
h. Oğlu,kızı sözleri: çapanoğlu, eloğlu, hinoğluhin, elkızı vb.
4.-a, -e, -ı, -i, -u, -ü zarf-fiil ekleriyle bilmek, vermek, kalmak, durmak, gelmek ve yazmak fiilleriyle yapılan tasvirî fiiller bitişik yazılır: düşünebilmek, sevebilmek; alıvermek, gülüvermek; uyuyakalmak; gidedurmak, yazadurmak; çıkagelmek, süregelmek; düşeyazmak, öleyazmak vb.
5. Bir veya iki ögesi emir kipiyle kurulan kalıplaşmış birleşik kelimeler bitişik yazılır: albeni, ateşkes, çalçene, çalyaka, dönbaba, gelberi, incitmebeni, sallabaş, sallasırt, unutmabeni; batçık, çekyat, geçgeç, kaçgöç, kapkaç, örtbas, seçal, tutkal, veryansın, yapboz, yazboz vb.
6.-an/-en, -r/-ar/-er/-ır/-ir, -maz/-mez ve -mış/-miş sıfat-fiil ekleriyle kurulan kalıplaşmış birleşik kelimeler bitişik yazılır: alaybozan, cankurtaran, çöpçatan, dalgakıran, demirkapan, gökdelen, yelkesen; akımtoplar, altıpatlar, barışsever, basınçölçer, özezer, pürüzalır; baştanımaz, değerbilmez, etyemez, hacıyatmaz, kadirbilmez, karıncaezmez, kuşkonmaz, külyutmaz, tanrıtanımaz, varyemez;çokbilmiş, güngörmüş vb.
7. İkinci kelimesi -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) kalıplaşmış belirli geçmiş zaman ekleriyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: albastı, ciğerdeldi, çıtkırıldım, dalbastı, fırdöndü, gecekondu, gündöndü, hünkârbeğendi, imambayıldı, karyağdı, külbastı, mirasyedi, papazkaçtı, serdengeçti, şıpsevdi, zıpçıktı vb.
8. Her iki kelimesi de -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) belirli geçmiş zaman veya -r /-ar /-er geniş zaman eklerini almış ve kalıplaşmış bulunan birleşik kelimeler bitişik yazılır: dedikodu, kaptıkaçtı, oldubitti, uçtuuçtu; biçerbağlar, biçerdöver, göçerkonar, kazaratar, konargöçer, okuryazar, uyurgezer, yanardöner, yüzergezer vb.
Aynı yapıda olan çakaralmaz kelimesi de bitişik yazılır.
9. Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ayakaltı, bilinçaltı, gözaltı (gözetim), şuuraltı; akşamüstü, ayaküstü, bayramüstü, gerçeküstü, ikindiüstü, olağanüstü, öğleüstü, öğleüzeri, suçüstü, yüzüstü; akşamüzeri, ayaküzeri vb.
İki veya daha çok kelimenin birleşmesinden oluşmuş kişi adları, soyadları ve lakaplar bitişik yazılır: Alper, Birol, Gülnihal, Gülseren, Şenol, Varol; Abasıyanık, Adıvar, Atatürk, Gökalp, Güntekin, İnönü, Karaosmanoğlu, Tanpınar, Yurdakul; Boynueğri Mehmet Paşa, Tepedelenli Ali Paşa, Yirmisekiz Çelebi Mehmet, Yedisekiz Hasan Paşa vb.
İki veya daha çok kelimeden oluşmuş il, ilçe, semt vb. yer adları bitişik yazılır: Çanakkale, Gümüşhane; Acıpayam, Pınarbaşı, Şebinkarahisar; Beşiktaş, Kabataş vb.
Şehir, köy, mahalle, dağ, tepe, deniz, göl, ırmak, su, çay vb. kelimelerle kurulmuş sıfat tamlaması ve belirtisiz isim tamlaması kalıbındaki yer adları bitişik yazılır: Akşehir, Eskişehir, Suşehri, Yenişehir; Atakent, Batıkent, Konutkent, Korukent; Çengelköy; Yenimahalle; Karadağ, Uludağ; Kocatepe, Tınaztepe; Akdeniz, Karadeniz, Kızıldeniz; Acıgöl; Kızılırmak, Yeşilırmak; İncesu, Karasu, Sarısu; Akçay vb.
Kişi adları ve unvanlarından oluşmuş mahalle, meydan, köy vb. yer ve kuruluş adlarında, unvan kelimesi sonda ise gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır: Abidinpaşa, Bayrampaşa, Davutpaşa, Gazi Osmanpaşa (mahalle); Ertuğrulgazi (ilçe), Kemalpaşa (ilçe); Mustafabey (cadde), Necatibey (cadde) vb.
Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır: güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu
Dilimizde her iki ögesi de asıl anlamını koruduğu hâlde yaygın bir biçimde gelenekleşmiş olarak bitişik yazılan kelimeler de vardır:
a. Baş sözüyle oluşturulan sıfat tamlamaları: başağırlık, başbakan, başbayan, başçavuş, başeser, başfiyat, başhekim, başhemşire, başkahraman, başkent, başkomutan, başköşe, başmüfettiş, başöğretmen, başparmak, başpehlivan, başrol, başsavcı, başyazar vb.
b. Bir topluluğun yöneticisi anlamındaki başı sözüyle oluşturulan belirtisiz isim tamlamaları: aşçıbaşı, binbaşı, çarkçıbaşı, çeribaşı, elebaşı, mehterbaşı, onbaşı, ustabaşı, yüzbaşı vb.
c. Ağa, baba, bey, efendi, hanım, nine vb. sözlerle kurulan birleşik kelimeler: ağababa, ağabey, beyefendi, efendibaba, hanımanne, hanımefendi, hacıağa, kadınnine, paşababa vb.
ç. Biraz, birçok, birçoğu, birkaç, birkaçı, birtakım, herhangi, hiçbir, hiçbiri belirsizlik sıfat ve zamirleri de gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır.
Ev kelimesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: aşevi, bakımevi, basımevi, doğumevi, gözlemevi, huzurevi, kahveevi, konukevi, orduevi, öğretmenevi, polisevi, yayınevi vb.
Hane, name, zade kelimeleriyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: çayhane, dershane, kahvehane, yazıhane;beyanname, kanunname, seyahatname, siyasetname; amcazade, dayızade, teyzezade vb.
-zede ile oluşturulmuş birleşik kelimeler bitişik yazılır:depremzede, afetzede, selzede, kazazede vb.
Farsça kurala göre oluşturulan sözler bitişik yazılır: âlemşümul, cihanşümul; darıdünya, ehlibeyit, ehvenişer, erkânıharp, gayrimenkul, gayrimeşru, Kuvayımilliye, Misakımillî, suikast; cürmümeşhut, hamdüsena, hercümerç, hüsnükuruntu, hüsnüniyet vb.
Arapça kurala göre oluşturulan sözler bitişik yazılır: aliyyülâlâ, ceffelkalem, darülaceze, darülfünun, daüssıla, fevkalade, fevkalbeşer, hıfzıssıhha, hüvelbaki, şeyhülislam, tahtelbahir, tahteşşuur; aleykümselam, Allahualem, bismillah, fenafillah, fisebilillah, hafazanallah, inşallah, maşallah, velhasıl vb.
Müzikte kullanılan makam adları bitişik yazılır: acembuselik, hisarbuselik, muhayyerkürdi vb.
UYARI: Bir sıfatla oluşturulan usul adlarında sıfat ayrı yazılır: ağır aksak, yürük aksak, yürük semai vb.
Kanunda bitişik geçen veya bitişik olarak tescil ettirilmiş olan kuruluş adları bitişik yazılır: İçişleri, Dışişleri, Genelkurmay, Yükseköğretim Kurulu, Açıköğretim Fakültesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi vb.
Renk adlarıyla kurulan bitki, hayvan veya hastalık adları bitişik yazılır: akağaç, alacamenekşe, karadut, sarıçiçek; alabalık, beyazsinek, bozayı; aksu, akbasma, mavihastalık, maviküf vb.
Z kuann ylna kadar küresel i gücünün yüzde 27'sini oluturmas bekleniyor. Z kuan daha yakndan tanyabilmek için i yerlerinden öncelikli beklentilerinin neler olduu konusunda bir aratrma yapld. Küresel çapta gerçekletirilen bu ankette, çalanlarn i yerlerinde yemek yeme, dijitali benimseme, sürdürülebilirlik, salk ve zihinsel esenlik konularndaki tercihleri analiz edildi.
Compass Group PLC’nin 26 ülkede çalan ile yapt ‘Global Eating at Work ’ aratrmas gençlerin i yeri eilimlerinin öncelikli kriterlerine dikkat çekiyor. Z kua, çalma hayatnda salkl beslenme, sürdürülebilirlik ve dijitalleme konularna önem veriyor. Özellikle Türkiye'de bulunan Z ve Y kua çalanlarnn yüzde 81'i, iverenlerin yaam maliyeti krizi srasnda daha fazla destek salamas gerektiini düünüyor.
Türkiye’deki genç nesil çalanlar, refah gelimi, sürdürülebilir ve dijital i yeri uygulamalarn çalma çandaki dier tüm demografilerden daha fazla istiyor ve ihtiyaçlar karlanmazsa alternatif iverenlere bakmaya yöneliyorlar.
Çalma çandaki en büyük demografik grup olan genç çalanlar, finansal olmayan i yeri faydalarnn iyiletirilmesini talep ediyor. verenlerin salk sigortas, esnek çalma saatleri, ulam imkân ve i yeri yemekhanesi gibi sosyal haklar sunmalar önemli. Türkiye'deki çalanlarn yüzde 90', Z kuann ise yüzde 88'i i yerinde yemekhane olmasnn çalanlar için önemli olduunu belirtiyor.
Z kuann yüzde 72'si, i yeri yemekhanesinin irkette çalma kararlarn olumlu yönde etkileyeceini söylerken, Baby Boomers kuanda bu oran yüzde Türkiye’de ise Z kuann yüzde 89'u i yeri bünyesinde bir yemekhane olmasnn iverenin ekibine katlma kararn olumlu yönde etkileyeceini söylerken, Baby Boomers'ta bu oran yüzde
Genç kuak bitki bazl beslenmeyi tercih ediyor
Aratrma ayrca, genç neslin sürdürülebilir ve salkl bir i yeri ortamn önemsediini ortaya koyuyor. Türkiye'deki çalanlarn yüzde 85'i iverenlerin sürdürülebilirlii tevik etme sorumluluuna sahip olduunu düünüyor. Genç kuak, i yerinde bitki bazl beslenmeyi ve dijital yemek hizmeti yeniliklerini destekliyor.
Z kua çalanlarn yüzde 81'i verimli bir öle yemei molasnn ilerini daha üretkenletirdiini belirtirken, Türkiye'de ki Z kua çalanlarnn yüzde 86's ve Y kua çalanlarnn yüzde 91'i bu düünceye katlyor. Yemekhanesi olan çalanlarn yüzde 71'i, i yerinde yiyecek tedarii olmayan çalanlarn yüzde 62'sine kyasla, iverenleri hakknda daha fazla övgüde bulunduklarn söylüyor.
Türkiye’de ise i yerinde yemekhanesi olan çalanlarn yüzde 90' iverenleri hakknda, kurulular dndaki kiilere daha fazla övgüde bulunduklarn açklyor. Küresel olarak çalanlarn yüzde 71'i, iverenlerin i yerinde sürdürülebilirlii tevik etme sorumluluu olduunu belirtiyor.v Türkiye’de ise çalanlarn yüzde 85'i ayn düüncede, ya gruplar arasnda arlkl olarak Y kuann yüzde 89’u bu düünceyi savunuyor.
Tüm ya gruplar, sunulan yiyecekler arasndan daha salkl seçimler yapmalarna yardmc olmalarn beklerken, bu düünce Z kua çalanlar arasnda yüzde 73 ile zirve yapyor. Türkiye’de ise bu düüncede olan Z kua çalanlar yüzde 83’e ularken, Y kua çalanlarnda ise yüzde 89 ile zirve yapyor.
“Nihat Kartal: Genç neslin i yerlerindeki etkileri artyor”
Aratrma verilerini deerlendiren Sofra / Compass Group Türkiye CEO’su Nihat Kartal “ ile yllar arasnda doan Z kuann ylna kadar küresel i gücünün yüzde yirmi yedisini oluturmas bekleniyor.
Z ve Y kuaklarnn yaknda i gücünün en büyük bölümünü oluturmasyla birlikte, i yerlerindeki etkileri de artyor. Z kua ile Y kua çalanlar, kendileriyle ayn deerleri paylaan, güvenli, rahat bir çalma ortam salayan, salk ve esenliklerini destekleyen irketlerle çalmak istediklerini açkça ifade ediyorlar.
“Aratrmamzn da gösterdii gibi, bir personel yemekhanesi, çalanlarn balln ve i verenleri hakknda övgüde bulunmalarn olumlu yönde etkilerken, i verenlerin çalanlarna deer verdiklerini göstermenin en etkili yollarndan biridir. Bu arada, çalanlarn kaliteli yiyecek ve içeceklerle uygun molalar vermesini salamann, çalanlara dinlenme ve yeniden enerji toplama ans verdii, ile ilgili stresi azaltrken üretkenlii artrd da gösterilmitir. Genç nesil yemek servisi teknolojilerine de daha fazla ilgi duyuyor ve teknolojiden beklentileri var. " dedi.
yi bir öle yemei verimli çalma demek
Baby Boomers kuann yüzde 73'üne kyasla, Z kuann yüzde 81'i verimli bir öle yemei molasnn ie döndüklerinde kendilerini daha üretken hale getirdiini söylüyor. Türkiye’de ise Z kuann yüzde 86's ve Y kuann yüzde 91’i, Baby Boomerslarn yüzde 88’i bu düüncede. Z kua çalanlarn yüzde 68'i, uygulamalar yoluyla yiyecek ve içecek sipari etmekten memnunken, Baby Boomers'ta bu oran yüzde Türkiye’de ise Z kua ile Y kua çalanlarn yüzde 87'si, X kua çalanlarn yüzde 74’ü ve Baby Boomers’n yüzde 78’i bu trende katlyor.
Y Harfi ile Başlayan Bitki İsimleri Nelerdir, Y Harfli Bitki İsimleri nedir, Y Harfle Başlayan Bitki İsimleri nedir, Kaç Tane bitki sayabilirsiniz? Bugün ki yazımızda sizlere Y Harfli Bitki İsimleri isimlerini derledik. Derslerde veya bulmacalarda sıkça karşımıza çıkmaktadır. Gelin hep beraber kaç tane bitki olduğunu öğrenelim. Listemizde var olan bu bitkilerin birçoğu günlük hayatımızda sıkça tüketilmektedir.
Bitkiler, fotosentez yaparak kendi besinini üretebilen, ağaçlar, çalılar, çiçekler, otlar, yosunlar ve benzeri organizmaları içinde bulunduran çok büyük bir canlı alemidir. Bitkiler, topluluk halinde yaşarlar.
MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde MINISO'da Bayram Erken Başladı! Tüm Ürünlerde 3 Al 2 Öde