Yabancı Paralar Ve Değerleri

YABANCI PARA NET GENEL POZİSYON/ÖZKAYNAK STANDART ORANININ BANKALARCA KONSOLİDE VE KONSOLİDE OLMAYAN BAZDA HESAPLANMASI VE UYGULANMASI HAKKINDA YÖNETMELİK

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç ve Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, bankaların döviz varlık ve yükümlülükleri arasındaki ilgi ve dengelerin kurulmasını ve özkaynakları ile uyumlu bir seviyede döviz pozisyonu tutmalarını temin etmek üzere, uygulayacakları yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 43, 47 ve 93 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte yer alan;

a) Banka: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankaları,

b) Döviz varlıkları: Bankaların, yurt dışı şubelerine ilişkin hesapları da dahil olmak üzere, tüm yabancı para aktif hesaplarını, dövize endeksli varlıklarını, vadeli döviz alım taahhütlerini,

c) Döviz yükümlülükleri: Bankaların, yurt dışı şubelerine ilişkin hesapları da dahil olmak üzere, tüm yabancı para pasif hesaplarını, dövize endeksli yükümlülüklerini, vadeli döviz satım taahhütlerini,

ç) Dövize endeksli varlık ve yükümlülükler: Üzerlerinde, ilgili sözleşmelerde veya mevzuatta dövize endeksli bir araç olduğu açıkça tanımlanan ve değerleri döviz kurlarındaki değişmelerden doğrudan etkilenen varlık ve yükümlülükleri,

d) Konsolide döviz varlıkları: Ana ortaklık niteliÄŸine sahip bankaların konsolide finansal tablo hazırlama esaslarına göre (DeÄŸiÅŸik ibare:RG-10/12/2022-32039)⁽¹⁾ kredi kuruluÅŸu ve/veya finansal kuruluÅŸ niteliÄŸindeki ortaklıklarının hesapları ile konsolide edilen tüm yabancı para aktif hesaplarını, dövize endeksli varlıklarını, vadeli döviz alım taahhütlerini,

e) Konsolide döviz yükümlülükleri: Ana ortaklık niteliÄŸine sahip bankaların, konsolide finansal tablo hazırlama esaslarına göre (DeÄŸiÅŸik ibare:RG-10/12/2022-32039)⁽¹⁾kredi kuruluÅŸu ve/veya finansal kuruluÅŸ niteliÄŸindeki ortaklıkların hesapları ile konsolide edilen tüm yabancı para pasif hesaplarını, dövize endeksli yükümlülüklerini, vadeli döviz satım taahhütlerini,

f) (DeÄŸiÅŸik:RG-10/12/2022-32039)⁽¹⁾ Konsolide Ã¶zkaynak: 5/9/2013 tarihli ve 28756 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bankaların Ã–zkaynaklarına Ä°liÅŸkin YönetmeliÄŸe göre hesaplanan konsolide Ã¶zkaynağı,

g) Konsolide yabancı para net genel pozisyon: Konsolide döviz varlıkları toplamı ile konsolide döviz yükümlülükleri toplamının (DeÄŸiÅŸik ibare:RG-10/12/2022-32039)⁽¹⁾ Türk Lirası karşılıkları arasındaki farkı,

ğ) Konsolide yabancı para net genel pozisyon/konsolide özkaynak standart oranı: Konsolide yabancı para net genel pozisyon tutarının, konsolide özkaynağa bölünmesi suretiyle hesaplanacak oranı,

h) Kanun: 5411 sayılı Bankacılık Kanununu,

ı) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,

i) Özkaynak: Bankaların (DeÄŸiÅŸik ibare:RG-10/12/2022-32039)⁽¹⁾ Özkaynaklarına Ä°liÅŸkin YönetmeliÄŸe göre hesaplanan özkaynağı,

j) Vadeli döviz alım taahhütleri: Hesaplarda gayrinakdi bir taahhüt olarak yer alan ve takas işlemi ileri bir tarihte gerçekleşecek olan, vadeli döviz alım, swap para alım, futures para alım, alıcı (lehdar) taraf para alım opsiyonları, satıcı (keşideci) taraf para satım opsiyonları ve benzeri para alım işlemleri ile iki güne kadar valörlü döviz alım işlemlerini,

k) Vadeli döviz satım taahhütleri: Hesaplarda gayrinakdi bir taahhüt olarak yer alan ve takas işlemi ileri bir tarihte gerçekleşecek olan, vadeli döviz satım, swap para satım, futures para satım, satıcı (keşideci) taraf para alım opsiyonları, alıcı (lehdar) taraf para satım opsiyonları ve benzeri para satım işlemleri ile iki güne kadar valörlü döviz satım işlemlerini,

l) Yabancı para net genel pozisyon: Döviz varlıkları toplamı ile döviz yükümlülükleri toplamının (DeÄŸiÅŸik ibare:RG-10/12/2022-32039)⁽¹⁾ Türk Lirası karşılıkları arasındaki farkı,

m) Yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranı: Yabancı para net genel pozisyon tutarının, özkaynağa bölünmesi suretiyle hesaplanacak oranı,

n) (Ek:RG-10/12/2022-32039)⁽¹⁾ Delta: 23/11/2015 tarihli ve 29511 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bankaların Sermaye YeterliliÄŸinin Ölçülmesine ve DeÄŸerlendirilmesine Ä°liÅŸkin YönetmeliÄŸin 3 üncü maddesinde tanımlanan oranı,

o) (Ek:RG-10/12/2022-32039)⁽¹⁾ Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS): Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından Türkiye Muhasebe Standardı, Türkiye Finansal Raporlama Standardı, Türkiye Muhasebe Standardı Yorum ve Türkiye Finansal Raporlama Standardı Yorum adlarıyla yayımlanan standartları,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Konsolide Olmayan ve Konsolide Yabancı Para Net Genel Pozisyon/Özkaynak

Standart Oranları, Hesaplanması, Bildirimi ve Aşımlar

Konsolide olmayan oransal sınır, hesaplama şekli ve bildirim

MADDE 4 – (DeÄŸiÅŸik:RG-10/12/2022-32039)⁽¹⁾

(1) Yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranı, bankalarca, Kurulca belirlenen bildirim cetvelleri ile ikinci fıkrada belirtilen açıklamalara uygun olarak, her iÅŸ günü itibarıyla hesaplanır. Bildirim cetvellerinde yer alan tutarların Türk Lirası karşılıklarının hesaplanmasında, hesaplama tarihi itibarıyla, TFRS ile Kanun uyarınca yürürlüğe girmiÅŸ düzenlemelerde belirtilen deÄŸerleme esasları uygulanır. Ä°ÅŸ günleri üzerinden hesaplanan yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranının mutlak deÄŸerlerinin haftalık basit aritmetik ortalaması yüzde beÅŸi aÅŸamaz.

(2) Bankalar 22/6/2016 tarihli ve 29750 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara Ä°liÅŸkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca ayırdıkları genel karşılıklar ile özel karşılıkların tamamını Kurulca belirlenen bildirim cetvellerine iliÅŸkin açıklamalar çerçevesinde yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranı hesaplamasına dahil eder.

(3) Yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranının hesaplanmasında bankalar para opsiyonunun nominal deÄŸeri ile delta deÄŸerini çarpmak suretiyle delta eÅŸdeÄŸerlerini dikkate alır. Bu hesaplamada, alım opsiyonlarının alınması ve satım opsiyonlarının satılması vadeli döviz alım taahhüdü, alım opsiyonlarının satılması ve satım opsiyonlarının alınması vadeli döviz satım taahhüdü olarak deÄŸerlendirilir.

(4) Yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranının hesaplanmasında faiz tahsilatı ve ödemesi içeren türev finansal araçlarda tahsil edilen ve ödenen faizler ilgili para birimi dikkate alınarak türev finansal varlıklar ve türev finansal yükümlülükler olarak, türev finansal araçlara iliÅŸkin anapara deÄŸiÅŸimleri ise ilgili para birimi dikkate alınarak vadeli döviz alım taahhüdü ve vadeli döviz satım taahhüdü olarak deÄŸerlendirilir.

(5) Ä°ÅŸ günleri üzerinden hesaplanan yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranlarını içerecek ÅŸekilde haftalık olarak düzenlenen bildirim cetvelleri, Kurulca belirlenen sürelerde Kuruma gönderilir.

(6) Yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranının hesaplanmasında, Bankaların Ã–zkaynaklarına Ä°liÅŸkin YönetmeliÄŸe göre hesaplanan son dönem Ã¶zkaynak tutarı dikkate alınır.

Konsolide finansal tablolar esas alınarak hesaplanan yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranı

MADDE 5 – (DeÄŸiÅŸik:RG-10/12/2022-32039)⁽¹⁾

(1) Kanun uyarınca yürürlüğe konulan düzenlemelere göre ana ortaklık niteliÄŸine sahip olan ve konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunan bankalarca, konsolide yabancı para net genel pozisyon/konsolide Ã¶zkaynak standart oranı bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde, Kurulca belirlenen bildirim cetvelleri ile üçüncü fıkrada belirtilen açıklamalara uygun olarak, Bankaların Ã–zkaynaklarına Ä°liÅŸkin Yönetmelikte belirtilen konsolide Ã¶zkaynak hesaplama dönemleri itibarıyla hesaplanır. Bildirim cetvelinde yer alan tutarların Türk Lirası karşılıklarının hesaplanmasında, hesaplama tarihi itibarıyla, 4 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen deÄŸerleme esasları uygulanır. Konsolide finansal tablolar esas alınarak hesaplanan yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranının mutlak deÄŸeri yüzde beÅŸi aÅŸamaz.

(2) Konsolide yabancı para net genel pozisyon/konsolide Ã¶zkaynak standart oranı hesaplayacak bankaların, konsolidasyona tabi kredi kuruluÅŸu ve/veya finansal kuruluÅŸ niteliÄŸindeki ortaklıklarının tüm yabancı para aktif hesaplarını, dövize endeksli varlıklarını, vadeli döviz alım taahhütlerini, tüm yabancı para pasif hesaplarını, dövize endeksli yükümlülüklerini, vadeli döviz satım taahhütlerini Kurulca belirlenecek bildirim cetvellerinde yer alan hesaplar altında konsolide etmeleri gereklidir.

(3) Bankalar Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara Ä°liÅŸkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca ayırdıkları genel karşılıklar ile özel karşılıkların tamamını Kurulca belirlenen bildirim cetvellerine iliÅŸkin açıklamalar çerçevesinde konsolide yabancı para net genel pozisyon/konsolide Ã¶zkaynak standart oranı hesaplamasına dahil eder.

(4) Konsolide yabancı para net genel pozisyon/konsolide Ã¶zkaynak standart oranının hesaplanmasında bankalar para opsiyonunun nominal deÄŸeri ile delta deÄŸerini çarpmak suretiyle delta eÅŸdeÄŸerlerini dikkate alır. Bu hesaplamada, alım opsiyonlarının alınması ve satım opsiyonlarının satılması vadeli döviz alım taahhüdü, alım opsiyonlarının satılması ve satım opsiyonlarının alınması vadeli döviz satım taahhüdü olarak deÄŸerlendirilir.

(5) Ana ortaklık niteliÄŸine sahip bankalarca konsolide Ã¶zkaynak hesaplama dönemleri itibarıyla hazırlanan bildirim cetvelleri hesaplama dönemini takiben Kurulca belirlenen sürelerde Kuruma gönderilir.

(6) Konsolide yabancı para net genel pozisyon/konsolide Ã¶zkaynak standart oranının hesaplanmasında, Bankaların Ã–zkaynaklarına Ä°liÅŸkin YönetmeliÄŸe göre hesaplanan son dönem konsolide Ã¶zkaynak tutarı dikkate alınır.

Standart oranlarda deÄŸiÅŸiklik yapma yetkisi

MADDE 5/A- (Ek:RG-10/12/2022-32039)

(1) Kurul, 4 üncü maddenin birinci fıkrası ile 5 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen standart oranları dört katına kadar artırmaya veya dörtte birine kadar indirmeye yetkilidir. Standart oranların artırılmasına ilişkin uygulama Kurulun bu yönde alacağı karar tarihi itibarıyla, oranların azaltılmasına ilişkin uygulama en erken Kurulun bu yönde alacağı karar tarihini müteakip bir ay sonra yürürlüğe girer.

Oransal sınırlara uyumsuzluk

MADDE 6 – (1) Yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranındaki aşım tutarının tespitinde esas alınacak haftalık oran, iş günleri üzerinden hesaplanan günlük oranların mutlak değerlerinin basit aritmetik ortalamasıdır.

(2) Yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranının azami sınırının aşılması halinde, bankalar aşımın nedenlerini, bildirim cetvelinin Kuruma gönderilme süresi içinde bildirmek zorundadır. Haftalık oranlarda oluşabilecek aşım tutarının takip eden iki hafta içinde giderilmesi zorunludur. Bir takvim yılı içerisinde haftalık oranlarda, giderilen aşımlar dahil altı defadan fazla aşım gerçekleştirilemez.

(3) Konsolide yabancı para net genel pozisyon/konsolide özkaynak standart oranının azami sınırının aşılması halinde, bankalar aşımın nedenlerini, bildirim cetvelinin Kuruma gönderilme süresi içinde bildirmek zorundadır. Konsolide yabancı para net genel pozisyon/konsolide özkaynak standart oranındaki aşım tutarı hesaplama dönemi itibarıyla dikkate alınır.

(4) Konsolide yabancı para net genel pozisyon/konsolide özkaynak standart oranında oluÅŸabilecek aşım tutarı, bir sonraki hesaplama dönemine kadar giderilir ve bu süre içinde aşım giderilmiÅŸ olsa dahi, bir takvim yılı içerisinde (DeÄŸiÅŸik ibare:RG-10/12/2022-32039)⁽¹⁾iki defadan fazla aşım gerçekleÅŸtirilemez.

(5) Özkaynaklarda meydana gelebilecek düşüşler nedeniyle standart oranlarda aşım oluşması ve şartların gerektirmesi hâlinde, bu aşımlar Kurumca belirlenecek bir süre içinde giderilir.

(6) Yapılacak incelemelerde, bu Yönetmelikle düzenlenen standart oranların tutturulmasına yönelik fiktif işlem yapıldığının tespit edilmesi halinde, bu işlemlere karşılık gelen tutarlar geriye yönelik olarak varlık ve yükümlülüklerden düşülmek suretiyle ilgili döneme ilişkin standart oranlar yeniden hesaplanır. İşlemin fiktif olup olmadığı, işlemin ekonomik mantığı ve işleme taraf olan müşteri göz önünde bulundurularak belirlenir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

MADDE 7 – (1) 19/2/2006 tarihli ve 26085 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yabancı Para Net Genel Pozisyon/Özkaynak Standart Oranının Bankalarca Konsolide ve Konsolide Olmayan Bazda Hesaplanması ve Uygulanması Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

MADDE 8 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 9 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı yürütür.

____________________

(1) Bu deÄŸiÅŸiklik 9/1/2023 tarihinde yürürlüğe girer.

Ekleri için tıklayınız