Yabani Arı Sokması

Genellikle açık havada gerçekleşen arı sokmaları kişiden kişiye ve arının türüne (eşek arısı, yaban arısı) farklılık göstermektedir. Şişlik ve kaşıntı belirtilerinin sıklıkla görüldüğü arı sokması olayları genellikle evde basit yöntemlerle tedavi edilir. Arı sokmasında ağrılar sokma sayısına, arının iğnesinin uzunluğu ve şekline arının türüne göre değişiklik gösterir. Arı sokmasına karşı alerjisi bulunanlar, birçok arı tarafından sokulan veya arının türüne göre kişilerin acilen sağlık kuruluşuna başvurması gerekir.

Arı sokmaları, farklı tip arılar olması nedeniyle farklı etkiler göstermektedir. Özellikle eşek arıları sokmaları ciddi durumlar oluşturur. Arıya alerjisi olan bireyler üzerinde de ciddi etkiler oluşturmaktadır.

Arı Soktuğunda İlk Yapılması Gerekenler

- İlk olarak iğneyi vücuttan çıkarmalısınız. Ancak bunu çıplak elle yapmamalı, bir cımbız kullanmalısınız. İğnedeki zehir 2-3 dakikada kişinin kanına karışacaktır, bu yüzden erken müdahale çok önemli.
- İlk baştaki ağrıyı ve şişkinliği azaltmak için soğuk kompres uygulamanız önemli. Ancak buzu direkt arının soktuğu yere dokundurmayın, buzu bir beze sararak yaranın üzerine uygulayın.
- Tüm bunlar ilk etapta yapmanız gerekenler. Ardından ağrıyı, şişkinliği ve kaşıntıyı dindirmek için aşağıdaki doğal besinlerden yararlanabilirsiniz.

Ancak alerjik bünyeye sahip kişiler arı soktuktan sonra mutlaka bir doktora görünmelidir.

Arı Sokmasına Ne İyi Gelir?

Arı sokmaları için kullanılabilecek ve evlerde bulunan doğal ürünler vardır. Bu ürünler sayesinde basit arı sokmalarını tedavi etmek mümkündür. Ancak kişiden kişiye bu durum değişebilir. Eğer alerjisi olan ya da daha farklı etkilerin görülmesi durumunda en yakın hastaneye ulaşılmalıdır. Bunun dışında evde tedavi etmek çok kolay olacaktır.

Evlerde bulunan soğan, sarımsak gibi antibiyotikler ile sokulan bölgenin zehri ve zehrin etkisi git gide azaltılacaktır. Bu sayede hızlı bir iyileşme dönemi gözlemlenecektir. Arı sokmalarının gerçekleşmesinin hemen ardından bu tedaviyi uygulamak çok daha iyi bir etki oluşturacaktır.

Evlerde bulunması gereken ve arı sokmaları, güneş yanıkları gibi çok rastlanan rahatsızlıklara iyi gelen lavanta yağı ile de tedavi sağlanabilir. Lavanta yağı, hem bölgede ki kaşınmalara hem de zehre etki edecektir. Tedavi sırasında tercih edilmesi gereken ürünlerin başında yer almaktadır.

Arı Sokmasına Evde Tedavi

Yaranın şişmesini, kızarmasını, kaşınmasını önlemek için başvurabileceğiniz doğal malzemeleri şöyle saymak mümkün:

Soğan

 Doğal bir antibiyotik olan soğan iltihaplı yaralarda da sık sık kullanılan bir yöntem. Arı sokması durumunda da ona başvurabilir, ikiye böldüğünüz soğanın iç kısmını yaraya bastırabilir, böylelikle zehri alabilirsiniz.

Sarımsak

Tıpkı soğan gibi antiseptik özelliği bulunan sarımsağın zehri alması için dişlerini iyice ezin ve yaraya uygulayın.

Karbonat

İltihap kurutucusu etkisi olan karbonat kaşıntı, kızarıklık ve yanma hissini alacaktır. Bunun için bir tatlı kaşığı karbonatı bir bardak suya karıştırın ve ardından bu karbonatlı suyla yaranızı temizleyin.

Yoğurt

Yanma hissini alacak ve ağrıyı hafifletecek bir diğer yöntem ise yaraya yoğurt sürmek. Soğuk yoğurt bu durumda daha etkili olacaktır.

Elma sirkesi

Kaşıntıyı, ağrıyı hafifletecek bir diğer malzeme ise elma sirkesi. Bir pamuğa elma sirkesi dökün ve yavaşça yaraya uygulayın.

Lavanta yağı

Eşek arısı dahil tüm arı sokmalarında mucize etki gösteren lavanta yağıyla tanışın. Anında zehri alma ve rahatlama etkisi sunan lavanta yağını bir pamuk yardımıyla yaranın üzerine hafifçe sürmeniz yeterli

Arı Sokması Alerji Belirtileri

Arı sokması belirtileri, kişinin ne kadar alerjik olduğuna bağlı olarak değişir. Bir kişi bir arı tarafından sokulduktan kısa bir süre sonra hafif veya şiddetli reaksiyon gösterebilir.

Hafif reaksiyon: Çoğu zaman tıbbi müdahale gerektirmez. Yanıcı bir ağrı, deride kabarıklık, kızarma ve hafif şişme gibi belirtiler görülür.

Şiddetli reaksiyon: Şiddetli alerjik reaksiyona ya da anfilaksi, arı soktuktan sonra, birkaç dakika içinde ortaya çıkabilir ve hayati tehlikeye neden olabilir. Genellikle bir oto-enjektör ile uygulanan bir doz epinefrin (adrenalin) ve acil tıbbi yardım gereklidir. Ciltte kaşıntı, boğazda şişlik, nefes almada zorluk, mide bulantısı ve kusma, baş dönmesi hızlı veya yavaş nabız atması ve bilinç kaybı gibi belirtileri takip edebilir.

Arı Sokmasının Gerçekten Faydası Var mı?

Birçok insan arılardan korkar, çünkü sokulmak istemezler, ancak hissedilen rahatsızlığa rağmen arı sokmaları aslında sağlığa faydası olabilir. Bir arı sokması, bilinenin aksine yalnızca zehrini bırakmaz. Arı sokması faydaları incelendiğinde; anti-enflamatuar ve ağrı azaltıcı maddelerle birlikte, ortaya çıkan karışımda yaklaşık 18 ila 20 doğal olarak oluşan antibiyotik ve antiviral bulunabildiği görülür. Arı sokmaları, insan vücudunda, bilinenin aksine, uykusuzluğun önüne geçecek iyileştirici özellikler üreten reaksiyonları da tetikleyebilir. Bunun yanı sıra genel refahı arttırdığına inanılmaktadır. Ayrıca uykusuzluk, anoreksiya, mide ve bağırsak ülserleri, kabızlık, osteoporoz ve larenjite karşı etkili olduğu düşünülmektedir.

Böcekler, iğneleri ile insanları sokabilir ya da ısırabilir.  Ancak, günlük hayatta en sık arıların neden olduğu böcek sokmalarıyla karşılaşılmaktadır. Arılar, iğneleri ile insanları sokabilen zar kanatlı böceklerdir. Toplumda yaşamı boyunca arının sokmadığı kişi oldukça az sayıdadır. Ama çok az kişide ölümle sonuçlanabilme olasılığı vardır. Sivrisinek, kene, örümcek, karınca, tahta kurusu ve pire gibi ısıran böcekler nadiren sistemik alerjik tepkiye neden olur.

Arıların zehir keseleri vardır ve bazı kişilerde “venom” denilen arı zehirine karşı alerji gelişebilir. Çoğu kişinin önceden bilinen alerjisi olabileceği gibi bazı kişilerde tekrarlayan arı sokmaları sonucunda alerji ortaya çıkabilir. Çok sayıda arı aynı anda sokarsa, o zaman toksik reaksiyon görülebilir. Bu durum alerji belirtilerine benzerse  de testlerde alerjik duyarlanma saptanamaz.

Ülkemizde en çok balarısı olarak bilinen Apis mellifera ve yaban arısı ya da sarı arı olarak bilinen Vespula vulgaris türleri vardır.

Arı alerjisi öngörülemeyen bir durumdur. Bir kişiyi arı soktuğunda sadece soktuğu yerde geçici hafif ağrı, yanma, kaşıntı ve kızarıklıkla beraber ufak bir şişlik olabilir. Bu normal bir reaksiyondur ve genellikle tedavisiz iyileşir. Bazı kişilerde ise arının soktuğu yerdeki şişlik giderek büyüyebilir. Çok az kişide ise soktuğu yerden uzaktaki vücut bölgelerinde belirtiler hemen (30 dakika içinde) ortaya çıkar. Bu durumda “alerjik şok”  tablosu dediğimiz nefes darlığı, hırıltılı solunum,  çarpıntı, bayılma, karın ağrısı bulantı ve kusma, ishal, tüm vücutta kaşınma ve kızarıklıklar, yüzde ve dilde, deride şişlikler ortaya çıkabilir. Hayati tehlike arz eden belirtiler ise boğazda dilde şişme, ses kısıklığı ve tansiyon düşmesidir. Bu belirtilerin bir veya birkaçı beraber bulunabilir. Bu durum sistemik yani genel bir alerjik tepkiye işaret eder ve nadiren de olsa ölümle sonuçlanabilir.

Bazı riskli kişilerde arı alerjisi belirtileri daha ağır seyredebilir. Bunlar; yaşlı bireyler, kalp hastalığı ve hipertansiyonu olan hastalar, bazı tansiyon ve kalp ilaçlarını kullananlar, mastositoz hastalarıdır.

Arı sokması sonucu yukarıda tanımlanan belirtileri yaşayan hastalar,  mutlaka bir Alerji uzmanına başvurmalıdır. Alerji testlerinde alerjisi saptanan ve ağır reaksiyon geçiren kişilerde sorumlu arı ile 3-5 yıl kadar süren aşı tedavisi yapılmalıdır. Bu tedavinin başarısı oldukça yüksektir ve hastaların yaşam kalitesini iyileştirir. Bu hastalara sürekli yanlarında taşımları ve ayrıca acil durumda bir merkeze gidene kadar kendi kendilerine kullanmaları için hazır adrenalin oto-enjektör reçete edilmelidir. Bu hastalara zor olsa da arı sokmasından korunmak için önlemler tavsiye edilebilir. Bal arıları daha sakindir ve soktuktan sonra iğnesini bırakır ve ölür. Yaban arıları ise, daha saldırgandır ve birkaç kez sokabilir.  Böcek sokması riskini etkileyen durumlar olarak; açık hava faaliyetleri, piknik yerleri, açıkta bırakılan gıdaların ve çöp kovalarının çevresi, bina saçakları, ağaç kovukları, toprağa yakın yer altı oyukları, arı kovanlarının etrafı, açık havada yemek içmek, çimenlerde çıplak ayakla dolaşmak bu açıdan tehlike gösterebilir. Arı yetiştiricisi ise bir süre bu işe ara vermelidir.

Prof. Dr. Betül Ayşe Sin

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hast. Anabilim Dalı

İmmünoloji ve Alerji Bilim Dalı, Ankara

Ankara’daki Tıp Fakültesi öğrencisinin ölüm nedeni olarak arı sokması düşünülünce akıllara arı alerjisi ölüme neden olabilir mi geliyor. Arı sokmaları genellikle soktuğu yerde biraz şişliğe neden olurken bazen de çok ciddi, alerjik şok olarak tanımladığımız alerjik reaksiyonlara neden olabilir.  Arı sokmalarına bağlı ciddi alerjik reaksiyonların çocukların yaklaşık %1’inde ve yetişkinlerin %3’ünde görüldüğünü belirten İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Çocuk Alerjisi ve İmmünoloji Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Akçay, açıkladı.

Arı sokmasında ne gibi belirtiler gelişir?

Arı sokmasına bağlı genellikle arının soktuğu yerde küçük bir şişlik, kızarıklık, yanma ve kaşıntı olur. Bu reaksiyonlar genellikle birkaç saat ile birkaç gün içinde, bazı önlemler alarak veya kendiliğinden düzelir. Bazen de arı sokmasına bağlı alerjik reaksiyon görülebilmektedir. 

Arı sokmasına bağlı alerji geliştiğini nasıl anlarım?

Böcek sokmalarına bağlı alerjik reaksiyon gelişebilir. Arı sokmasına bağlı sokma yerinde şişlik 10 cm’den büyük olduğu zaman büyük bir reaksiyon gelişmiş demektir. Arı sokmasına bağlı alerji, sokma bölgesinin etrafında şişme ile başlar ve bu şişlik birkaç saat içinde olur, bir ile iki gün boyunca şişlikte artış olur ve daha sonra üç ile on gün içinde düzelme görülür.  Büyük şişlikler her 4 kişiden birinde görülebilir. Büyük şişlik olması arı alerjisin ciddi alerjik reaksiyon olduğu anlamına gelmez ve daha sonra da ciddi alerjik reaksiyon olacağı anlamına gelmez. Arı sokmasına bağlı bazen ciddi alerjik reaksiyonlar bazen ölüme neden olabilmektedir.

Arı sokmasına bağlı ciddi alerjik reaksiyon geliştiğini nasıl anlarım?

Arı sokmasına bağlı ciddi alerjik reaksiyonlar iki tiptir. Birinci tip sadece ciltte görülen, ikinci tip ise nefes sıkışıklığı tansiyonda düşme şeklinde görülen alerjik belirtilerdir. Cildi etkileyen alerjik reaksiyonlarda vücudumuzda yaygın kurdeşen, şişlik, kaşıntı ve kızarıklık olur. Çocuklarda görülen ciddi alerjik reaksiyonlar genelde bu şekilde olur. Yetişkinlerde ise bu şekilde olmaz. Yetişkinlerde arı sokmasına bağlı ciddi reaksiyon geliştiği zaman sadece ciltte belirti olmaz. Ciltte yaygın kurdeşen, şişlik olmasıyla birlikte, öksürük, hırıltı, nefes darlığı, boğaz sıkışması, karın ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve tansiyonda düşme, nabızda hızlanma belirtileri görülebilmektedir.  Alerjik şok gelişen beş kişiden birinde ciltte alerjik belirtiler görülmez. Sonuç olarak çocuklarda arı sokmasına bağlı ciddi alerjik reaksiyonlar ciltte görülürken yetişkinlerde, tansiyonda düşme, nabızda hızlanma, nefes sıkışması gibi belirtiler görülür. 

Arı sokmasından sonra alerji belirtileri ne zaman ortaya çıkar?

Ciddi alerjik reaksiyonlar yetişkinlerde, çocuklardan daha sık görülmektedir. Yetişkinlerin her 15’inden birinde çocukların ise her 30’undan birinde ciddi alerjik reaksiyon görülmektedir. Ciddi alerjik reaksiyonlar, arı sokmasından hemen sonra dakikalar içinde ortaya çıkmaktadır. Her 4 kişiden üçünde arıya karşı alerjik reaksiyon 20 dakika içinde gelişir. %90’ı ilk 40 dakikada gelişir. Bazen böcek sokmasından 5 saat sonra bile ciddi alerjik reaksiyon gelişebilmektedir.  Aynı anda birden fazla sokma varsa veya 2 aydan az bir süre gibi kısa bir süre içinde tekrarlanan sokmalar varsa daha ciddi reaksiyonlar meydana gelebilir. Genel olarak arı sokmasından sonra alerjik reaksiyonlar arı sokmasından sonra ne kadar hızlı gelişirse alerjik reaksiyonun ciddiyeti de o kadar büyük olur. Tüm ölümcül reaksiyonların yarısı, önceden arı alerjisi olmayan kişilerde görülmektedir. 

Arı sokmasına bağlı ciddi alerji gelişme riski kimlerde yüksektir?

Arı sokmasına bağlı sadece ciltte alerjik reaksiyon belirtisi görülmüşse ilerde ciddi alerjik reaksiyon gelişme riski düşüktür. Sadece ciltte alerjik reaksiyon gelişenlerden 10 kişiden birinde ilerde kalbi ve solunumu etkileyen reaksiyon gelişme riski vardır. Arı sokmasına bağlı bir kez tansiyonda düşme ve nefes sıkışması gelişmişse daha sonra arı sokmasına bağlı yine ciddi alerjik reaksiyon gelişme riski ortalama yüzde ellidir. Arı sokmasına bağlı 10 cm’den büyük şişliği olan 10 kişiden birinde ciddi alerjik reaksiyon gelişir. Böcek sokmasına bağlı ciddi bir reaksiyon riski olanlarda kandan bazı tahliller ile ciddi alerjik reaksiyon riski değerlendirilmektedir. Tüm ölümcül reaksiyonların yarısının, arı sokmasına önceden tepki öyküsü olmayan kişilerde görüldüğünün de bilinmesinde fayda vardır.

Sonuç olarak arı alerjisine karşı ciddi reaksiyon riski olanlar:

-Böcek sokmalarına ciddi reaksiyon geçirenler veya neredeyse ölümcül reaksiyon geçirenler,

-Alerji aşısı sırasında arı sokmasına bağlı alerjik şok geçirenler, 

-Şiddetli bal arısı alerjisi olanlar, 

-Mastositoz hastalığı olanlar

-Kontrolsüz astım hastalığı gibi tıbbi sorunları olanlarda ciddi reaksiyon riski yüksektir. 

En büyük endişelerden biri, ölümcül arı sokması reaksiyonlarının %50’sinin ilk reaksiyonla ortaya çıkması ve bu nedenle, yalnızca reaksiyon geçmişi olanların mevcut test ve tedaviler ile önlenemeyeceğidir.

Arı alerjisinin teşhisi nasıl konulur?

Arı sokması olanlarda arı alerjisi belirtileri dikkatlice sorgulanmalıdır. Belirtiler varsa alerji testleri teşhiste yardımcı olmaktadır. Böceğin soktuğu ortam ve mümkünse böceğin görsel olarak tanımlanması ve böceğin deride gömülü bir iğne bırakıp bırakmadığı da teşhis için bize önemli bilgi sağlar. Böcek sokması sonrası belirtilerin hızlı gelişip gelişmediği de sorgulanmalıdır. Cilt belirtilerinin varlığı ve/veya yokluğu ve hastanın oturması veya uzanması gerekip gerekmediği gibi bilgiler sorgulanmalıdır.  Daha önceki sokmaların ve/veya ciddi alerji ataklarının öyküsü de değerlendirilmelidir. Astım hastalığının olup olmaması çok önemlidir. Özellikle astım kontrolü kötü olanlarda daha şiddetli alerjik şok için bir risk faktörüdür.  Astım dışında diğer alerjik hastalıkların da gözden geçirilmesi gerekmektedir. Tüm ilaçlar, özellikle kullanılan tansiyon ilacı olup olmadığı sorgulanmalıdır. Bazı tansiyon ilaçları alerjik reaksiyonun daha ciddi olmasına neden olabilmektedir. 

Böcek alerjilerinde, alerji testlerinin sadece böcek sokması sonrası alerjik şok gelişenlerde yapılması gerekir. Çünkü ciddi alerjik reaksiyon riski arı sokmasına bağlı sadece ciltte görülen ciddi reaksiyon ve büyük şişlik olanlarda düşüktür. Bu nedenle bu durumlarda alerji testi yapılması şart değildir. Alerji testi, arıya bağlı ciddi alerji gelişmeyen hastalarda tarama testi için de gerekli değildir. Arıya bağlı alerji gelişmemesine rağmen alerji testlerinde arı hassasiyeti sıklıkla vardır. Her beş kişiden birinde alerji testlerinde arıya karşı hassasiyet mevcuttur. Bunların sadece on kişiden birinde  gelecekte arıya bağlı alerjik reaksiyon riski vardır. Ailede arı alerjisi olan birisi var diye arı alerjisi için test yapmaya gerek yoktur. Genellikle kalıtsal değildir ve belirti vermeyen duyarlılaşma mümkündür. Arıya bağlı alerji testi, alerji olmadan yapılması gereken durum mastositozlu hastalarıdır. Bu hastalarda arı sokmaları, alerjik şokun en yaygın nedenidir ve reaksiyonlar ortaya çıkarsa daha şiddetli olur ve potansiyel olarak ölümcüldür. Mastositozlu hastalarda, daha önce reaksiyon öyküsü olmasa bile böcek sokması olanlarda test gereklidir.

Arı alerjisi teşhisi için hangi testler gereklidir?

Teşhiste deri testi ve kan testleri kullanılmaktadır. Bununla birlikte, kan testi hassasiyeti, deri testinden daha düşüktür. Madx Mat moleküler alerji testi ile çapraz reaksiyon ve gerçek alerjiler ortaya çıkabilmektedir. 

Arı alerjisi için herkes alerji testi yaptırmalı mı?

Hayır. Çünkü her 5 kişiden birinde zaten arıya karşı alerji testinde hassasiyet vardır. Bu hassasiyet, alerjiye ve ciddi reaksiyona neden olmaz. Ölümcül reaksiyonların yarısında da daha önceden arı sokması olmayan kişilerde görülmektedir. Sonuç olarak şikayeti olmayan birinin arıya alerjim var mı diye test yaptırmasına gerek yoktur. 

Arı sokmasında ilk yapılacak tedavi nedir?

Arı sokmasında büyük bir şişlik gelişmişse antihistaminikler, ağrı kesiciler ve soğuk kompresler yapılabilir.  Şişlik çok büyükse, baş ve boyun gibi belirli bölgelerde gelişmişse kortizon tedavisi düşünülebilir. Antibiyotikler gerekli değildir.

Arının soktuğu yer dışındaki yerlerde cilt reaksiyonu varsa antihistaminikler gibi semptomatik önlemler gerektirir. Kortizon tedavisine genelde ihtiyaç olmaz. 

Alerjik şok gelişmişse ilk olarak kas içi adrenalin tedavisi uygulanır. Daha sonra ambulans çağrılır ve  en az 4 ila 6 saat gözlem yapılır. Tedavide pozisyon önemlidir. Çünkü ayakta müdahale edilenlerde alerjik şok nedeniyle ölüm riski artmaktadır. Alerjik şokta antihistaminikler, nefes açıcı tedaviler, damardan serum tedavisi ve oksijen tedavisi gerekebilir. Acil serviste gözlem en az 4 ila 6 saat olmalıdır. Acil servisten taburcu olmadan önce, alerjik şok reaksiyonu olan hastalara kendiliğinden enjekte edilebilir adrenalin reçete edilmelidir. 

Arı alerjisi olanlar yanında adrenalin acil iğnesi taşırsa ölümler engellenebilir mi?

Arı alerjisinde sadece alerjik şok geçirenlerde adrenalin acil iğnesi taşımak gerekir. Bazen arı alerjisi olan kişi ve doktorun birlikte karar vermesi gerekebilir.  Böcek sokması hastalarına önceki sokma reaksiyonun ciddiyetine bağlı olarak bir adrenalin oto enjektörü, antihistaminikler ve kortizondan oluşan bir acil durum kiti taşımaları önerilebilir. 

Arı alerjisine karşı nasıl önlem alabiliriz?

Arı sokmasına karşı alerjisi olanların kaçınma önlemleri alması gerekir, bunlar:

-Dışarıda çıplak ayakla yürümekten kaçınmak,

-Uzun süre dışarıda iken kol/bacakları örtmek, 

-Açık havadaki çöp kutuları gibi açık yiyeceklerden uzak durmak,

-Açık havada yemek yemekten/içmekten mümkün olduğunca kaçınmaktır.

-Böcek uzaklaştırıcılar böceklerin sokmalarını önlemez, ancak böcek öldürücüler etkili olabilir.

-Arı alerjisi olduğunu gösteren künye, kolye veya kimlik kartı gibi bir belirteç kullanılabilir.  -Arı sokmasına bağlı alerjik şok geçiren kişilere alerji testi yapılması ve alerji aşısı gerekli olup olmadığını gözden geçirmek için bir alerji uzmanı tarafından değerlendirilmesi gerekir. -Alerjik şok durumunda yapılması gereken acil eylem planı düzenlenmelidir. 

Arı alerjisi düzelir mi?

Arı alerjisi varsa kendi kendine düzelmez. Arı alerjisi alerji uzmanlarınca alerjinin ciddiyeti, aşı gerekip gerekmediği değerlendirilmelidir. Aşı tedavisi ile düzelme şansı yüksektir 

Arıya karşı aşı tedavisinin faydası olur mu?

Arıya karşı aşı tedavisi, bal arısında ortalama %80, yaban arılarına %95 etkilidir. Aşı tedavisi ile alerjik şok riski %70’den, yaklaşık %2 oranına düşmektedir. Bu oranlar tek arı sokmasına karşı oranlardır. Fazla sayıda ve aynı anda arı sokmasının riski fazla olabilir. Aşı tedavisi genelde 2 ile 5 arı sokmasına karşı etkinlik göstermektedir. Bu nedenle arı alerjisine bağlı alerjik şok geçirenlere arıya karşı alerji aşısı yapılması faydalı olacaktır

Arı alerjisine bağlı ölümler alerji aşısıyla önlenebilir mi?

Alerji aşısı arı sokmasıyla alerjik şok gelişmiş olanlarda ilerde yeniden böyle reaksiyon gelişmesini önlediği için etkili bir tedavi yöntemidir.  

-Arıya bağlı alerji aşısının,  alerjik şok geçirenlerde alerji testleri ile sorumlu arı zehrine karşı hassasiyetin tespit edilen çocuk ve yetişkinlerde yapılması gereklidir. 

-Ayrıca sadece cilt belirtileri olmasına rağmen yeniden böcek sokmasına maruz kalma ihtimali yüksek olan veya yaşam kalitesinde bozulma riski olan yetişkinler için de düşünülebilir.

Sonuç olarak alerji aşısı:

-Alerji testlerinde arıya karşı alerji saptanmış, alerjik şok gelişen çocuk ve yetişkinlerde, -Böcek sokmasına cilt reaksiyonu olmasına rağmen yaşam kalitesi bozulan yetişkin hastalarda  önerilebilir.

-Arı sokmasına bağlı tekrarlayan büyük şişlikler reaksiyonlar oluyorsa, reaksiyonların boyutunu ve süresini azaltmak için alerji aşısı önerilebilir.

Ölümcül sokma reaksiyonlarının %50’sinin ilk reaksiyonla ortaya çıktığını da göz önünde bulundurduğumuzda aşı kararına hastanın isteği, psikolojisi ve riskleri birlikte değerlendirilerek karar verilmesi, daha doğru bir yaklaşım olacaktır.  

Arı alerjisi için aşı seçiminde madx mat moleküler alerji testinin önemi

Arı alerjisinin etkili olması isteniyorsa doğru aşı seçimi yapılması önemlidir. Arı alerjisinde birden fazla böceğe alerji görülme oranı yüksektir. Bunun nedeni çapraz reaksiyona bağlı olabilir. Moleküler alerji testi ile gerçek alerjiler çapraz reaksiyon ile ayrılabilir. Bu nedenle arı alerjisinde gerektiğinde madx mat moleküler alerji testine göre alerji aşısı planlanması faydalı olacaktır. Çünkü Madx Mat moleküler alerji testi alerji uzmanlarınca analiz edilip yorumlanması yapıldığı için daha doğru bir test seçimi olabilir. Bazen iki arı türüne de alerji aşısı gelişebilmektedir. 

Arıya bağlı alerji aşısı kaç yaşında yapılabilir?

Arıya karşı alerji aşısı 5 yaşından sonra başlanır. Ancak beş yaş altındaki çocuklarda aşı tedavisi düşünülebilir. Özellikle şiddetli böcek sokması reaksiyonları durumunda ve çocuğun uyum gösterme olasılığı yüksek olduğunda düşünülmelidir. 

Arıya bağlı alerji aşısı nasıl yapılır?

Cilt altına enjeksiyon şeklinde yapılır. Öncelikle ilk 6 ay haftada bir aşı uygulanıp daha sonra aralar açılarak tedavinin 12. ayından sonra  ayda bir tedavi yapılır. Arıya karşı alerji aşısı 1 yıldan sonra 2 ile 5 arı sokmasına karşı etkili olmaktadır. Daha fazla arı sokması riski olan arıcılarda daha yüksek dozda aşı tedavisi yapılabilir. Çocuklarda aşı tedavisi yetişkinlere göre daha düşük dozda yapılmaktadır. 

İkinci yıldan sonra 6 haftada bir ve üçüncü yıldan sonra 8 haftada bir verilmesi tavsiye edilir. Beş yıldan daha uzun kullanımlarda 3 ayda bir uygulanması önerilir ve herhangi bir yan etkiye ve etkide azalmaya neden olmamıştır. 

Arıya bağlı alerji aşısı ne kadar süre yapılması gerekir?

Arıya bağlı alerji aşısının uzun süreli etkisi olması için en az 5 yıl süre uygulanması gerektiği bildirilmiştir. Çocuklarda 3 yıl sürenin yeterli olduğu bildirilmiştir. Alerji aşısının yapılmasının bitirilmesine arı  alerjisi olan hastaya göre karar verilmelidir. Arıya bağlı alerjide alerji aşısını kesmek için, testlerde alerjinin önemsiz seviyelere düşmesi veya cilt testinin negatif olması kriter olarak değerlendirilebilir. Ancak bu durum 5 yıldan az bir sürede çok seyrek görülür. 

Arıcılarda arıya karşı alerjisi varsa ne yapmalıdır?

Arı işiyle uğraşan ve arı sokmasına bağlı ciddi alerjik reaksiyon gelişmişse mesleği bırakmak doğru bir yaklaşım olacaktır. Mesleğini bırakmak istemeyenlerin mutlaka arı sokmasına karşı sıkı önlemler almanın yanında mutlaka alerji aşısı yaptırması gerekir. Arı tedavisinin ilk 6 ayında işine ara verilmesi daha uygun olur. Çünki aşı tedavisinde belirli bir doza ulaşıncaya kadar risk yüksektir. Mutlaka yanlarında acil iğnesi bulundurmalı, antihistaminik, ağrı kesiciden oluşan acil yardım kitini yanlarında taşımalıdır. Arı işiyle uğraşan ve arıya alerjisi olanların daha yüksek dozda aşı olması ve ömür boyu aşı tedavisini sürdürmesi gerekir. 

Benzer Yazılar

İklim Değişikliği ve Orman Yangınları Astımı Alevlendirebilir

Son zamanlarda ülkemizde meydana gelen orman yangınları, ekosisteme verdiği zararın yanı sıra kötü hava koşulları nedeniyle astım hastalarının da belirtilerinin alevlenmesine neden olabilir. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Çocuk Alerjisi ve İmmünoloji Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Akçay, iklim değişikliğinin ve orman yangınlarının astım üzerinde yarattığı riskleri anlattı.

Devamı

Alerjik Hastalığı Olan Çocuklara BioNTech Aşısı Yapılır mı?

Çocuklara Covid aşısı yapılmaya başlanmasıyla birlikte akıllara; astım, alerjik nezle, egzama gibi alerjik hastalığı olan çocuklarda BioNTech aşısı yapılabilir mi sorusu geliyor. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Çocuk Alerjisi ve İmmünoloji Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Akçay, konu ile ilgili merak edilenleri açıkladı.

Devamı

Anafilaksi nedir?

Anafilaksi FATAL (ölümcül) seyredebilen, Akut gelişen ciddi ve sistemik alerjik reaksiyondur. Genellikle vücudun daha önce karşılaşıp tanıdığı alerjenlere karşı ortaya çıkar. Fakat bazı durumlarda ilk defa karşılaşılan uyaranlara karşı da reaksiyon gelişebilir. Anafilaktik reaksiyonlar şu şekilde sıralanabilir:

Devamı

Arı Sokması Ölüme Neden Olur Mu?

Ankara’daki Tıp Fakültesi öğrencisinin ölüm nedeni olarak arı sokması düşünülünce akıllara arı alerjisi ölüme neden olabilir mi geliyor. Arı sokmaları genellikle soktuğu yerde biraz şişliğe neden olurken bazen de çok ciddi, alerjik şok olarak tanımladığımız alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Arı sokmalarına bağlı ciddi alerjik reaksiyonların çocukların yaklaşık %1’inde ve yetişkinlerin %3’ünde görüldüğünü belirten İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Çocuk Alerjisi ve İmmünoloji Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Akçay, açıkladı.

Devamı

MADx ALEX2 (Allergy Explorer) Moleküler Alerji Testi

Günümüzde yeni geliştirilen alerji testi olan Moleküler alerji testi ile artık alerjik hastalıkların teşhisi daha kapsamlı bir şekilde ortaya çıkarılmaktadır. Bu testle çok az bir kan ile nano teknoloji ile yapılan bu testle kişinin alerjisi varsa klasik alerji testleri ile elde edemediğimiz çok önemli bilgiler vermektedir.

Devamı

Çocuk Alerjisi

Çevremizde bulunan, vücudumuzda alerjik reaksiyon oluşturan maddelere “allerjen” denir. Alerji ise vücudumuzun bağışıklık sisteminin allerjenlere karşı, aşırı şekilde tepki vermesi durumuna denilebilir.

Devamı

Bu web sitesi aşağıdaki ek çerezleri kullanır:

Performans çerezleri, ziyaretçilere daha iyi bir kullanıcı deneyimi sunmaya yardımcı olan web sitesinin temel performans indekslerini anlamak ve analiz etmek için kullanılır.

İşlevsel çerezler, web sitesinin içeriğini sosyal medya platformlarında paylaşmak, geri bildirim toplamak ve diğer üçüncü taraf özellikleri gibi belirli işlevlerin gerçekleştirilmesine yardımcı olur.

Analiz çerezleri

Analitik çerezler, ziyaretçilerin web sitesiyle nasıl etkileşime girdiğini anlamak için kullanılır. Bu çerezler, ziyaretçi sayısı, hemen çıkma oranı, trafik kaynağı vb. Gibi ölçümler hakkında bilgi sağlamaya yardımcı olur.

Pazarlama çerezlerini kabul ettiğinizde, ilgi alanlarınıza uyan uygun içeriği sunmamız için cihazınıza çerezler yerleştirmemize izin vermiş olmaktasınız. Bu çerezler, ilgi alanlarından oluşan bir profil oluşturmak ve bizim sitelerimizde ve üçüncü taraf sitelerde size uygun içerikler göstermek üzere reklam ortaklarımız tarafından veya bizim tarafımızdan web sitemiz üzerinden ayarlanabilmektedir. İlgi alanlarına uyan içerikler sunabilmek için, sitemizde bize sağladığınız kişisel bilgilerle birlikte etkileşimlerinizi kullanmaktayız. Üçüncü taraf sitelerde size uygun içerikler sunmak için, bu bilgileri paylaşacağız ve şifrelenmiş bir e-posta adresi veya cihaz kimliği gibi bir müşteri tanıtıcısını reklam platformları ve sosyal ağlar gibi üçüncü taraflarla paylaşacağız. Pazarlama çerezlerini kabul etmek istemezseniz, bu çerezleri cihazınıza yerleştirmeyeceğiz ve bu durumda sunduğumuz içerikler size daha az uygun olabilir.