Yapım Ve Yıkım Olayları
Katabolizma Nedir? Biyolojide Katabolizma Örnekleri Nelerdir, Anabolizma İle Farkı Ne?
Bilindiği gibi insan metabolizmasının bir şekilde korunması gerekmektedir. Bu da vücutta gerçekleşen katabolizma ve anabolizma reaksiyonlarının dengesiyle sağlanmaktadır. Bu denge bozulduğunda, günümüzün en büyük problemlerinden biri olan obezite gibi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Fakat temelde katabolizma ve anabolizma birbirinden oldukça farklı reaksiyonlardır. Katabolizma ile anabolizma reaksiyonları arasındaki fark nedir? Merak edenler için farkları madde madde hazırladık. Katabolizma örnekleri ile beraber işte detaylı konu anlatımı…
Katabolizma Nedir?
Canlı organizmaların vücut yapılarında bazı yıkım olayları gerçekleşmektedir. Bu yıkım reaksiyonlarına ise katabolizma denmektedir. Katabolizmanın bir diğer ismi de ''yadımlama'' olarak geçmektedir. Katabolizmanın vücuttaki en büyük örneği, solunum reaksiyonudur. Temelde ATP kullanımına dayalı bir reaksiyondur. Bu nedenle her türlü sindirim olayı da katabolizma reaksiyonları içerisinde yer almaktadır.
Daha basit bir şekilde anlatmak gerekirse biyolojide, büyük ve karmaşık moleküllerin daha basit ve küçük moleküllere parçalanması olayıdır. Katabolizma reaksiyonlarında ayrıca glukagon, kortizol, adrenalin ve sitokin hormonları önemli pay sahibidir.
Biyolojide Katabolizma Örnekleri Nelerdir?
- Sindirim – Katabolizma Örneği
- Fermantasyon – Katabolizma Örneği
- Aerobik fiziksel egzersiz - Katabolizma Örneği
- Nükleik Asitlerin Parçalanması – Katabolizma Örneği
- Glikoz – Katabolizma Örneği
Anabolizma ve Katabolizma Arasındaki Farklar Nelerdir?
Katabolizma reaksiyonları anabolizma tepkimelerine göre oldukça farklıdır. Ayrıca anabolizma reaksiyonlarının tam tersi diyebiliriz. Bu işlemlerin ana amacı vücutta yıkım işlemlerinin gerçekleştirilmesiyken anabolizma tepkimelerinin görevi ise yapım reaksiyonlarıdır.
Çoğu kişi anabolizma ve katabolizmanın aynı ortam içerisinde çalışmayacağını savunurken fakat tek hücre içerisinde anabolizma ve katabolizmanın çalışması mümkün olabilmektedir. Bu iki reaksiyon genellikler birlikte denge içerisindedir. Bu denge sayesinde canlı organizma yaşamını devam ettirebilmektedir. Bazen hormonal bozukluklar başta olmak üzere bazı olumsuz durumlar neticesinde metabolizma bozulabilmektedir. Bunun temelinde de anabolizma veya katabolizma reaksiyonlarının gerçekleşmemesi veya aşırı gerçekleşmesi durumları yatmaktadır.
Bu iki reaksiyonun birbirinden en önemli farkı ise anabolizma reaksiyonları yapım reaksiyonlarıdır. Örneğin, glukoneogenez olayında insan vücudu, glikotik olmayan maddelerden glikoz üretmektedir. Katabolizma reaksiyonları ise yıkım reaksiyonudur. Örnek olarak ise sindirim olayları verilebilir. Biyolojide anabolizma ve katabolizma arasındaki farklara örnek olarak şunlarda verilebilir:
- Anabolik reaksiyonlar gerçekleştirilirken enerji harcanır, fakat katabolik reaksiyonlar gerçekleştirilirken enerji harcanmaz.
- Anabolizma ve katabolizma hormonların, şekerlerin, enzimlerin, üreme, hücrelerin büyümesi ve doku onarımı gibi birçok maddenin üretilmesi için ihtiyaç duyulan enerjinin oluşturulmasından sorumludur.
1.Özümleme(Anabolizma=Asimilasyon=Biyosentez)
Hücrelerdeki küçük moleküllerden büyük moleküllü maddelerin yapımına özümleme denir. Bütün canlılardaki önemli özümleme olayları; protein,enzim,nükleik asit ve ATP sentezi olarak sayılabilir.
Özümleme örnekleri;
Karbondioksit+Su=Besin
Glikoz+Glikoz=Glikojen+Su
Amino asit+Amino asit=Protein+Su
Yağ Asitleri+Gliserin=Yağ+Su
monash.pwımlama(Katabolizma=Disimilasyon=Yıkım)
Ekol hoca ile konuya devam ediyoruz. Dışarıdan alınan veya hücrelerde birleştirilmiş büyük moleküllü maddelerin daha küçük moleküllere ayrıştırlmasına yadımlama denir. O2'li ve O2'siz solunum, her türlü sindirim, ATP'nin hidrolizi, nükleik asitlerin yıkımı önemli yadımlama olaylarıdır.
Yadımlama örnekleri;
Glikoz+Oksijen=Su+Karbondioksit+Enerji
Amino asit+Oksijen=Su+Karbondioksit+Amonyak+Enerji
Protein+Su=Amino asit+Amino asit+Amino asit
3.Dönüşüm Olayları
Molekül büyüklüğü aynı olan gluktoz,fruktoz ve galaktozun birbirine dönüşmesi hücrelerdeki yapım ve yıkım kapsamında değil; boyut değişimi olmadığı için dönüşüm olayları olarak kabul edilir.
monash.pwlizma Çeşitleri
Canlıların metabolizma hızları yapılan faaliyet,yaş,ortam sıcaklığı,vücut ağırlığı ve hatta cinsiyete göre bile değişebilir.
Bir canlının tam dinlenme durumunda, vücuttaki sistemlerin çalışabilmesi için gerekli olan enerjinin karşılandığı temel metabolizmaya bazal metabolizma denir. Ekol hoca yazılı anlatımları ile devam edeceğiz.
Konu ile alakalı diğer başlıklar;
monash.pw, Atp ve Metabolizma Videolu Konu Anlatımı
monash.pwjik Katalizörler "Enzimler" Yazılı Konu Anlatımı
monash.pwnin Temel Molekülü "Atp" Yazılı Konu Anlatımı
monash.pw,Atp ve Metabolizma Yaprak Testi(1)
monash.pw,Atp ve Metabolizma Yaprak Testi (2)