Yararlı Ve Zararlı Mikroskobik Canlılar

Mikroskobik Canlılar denilince ne anlarız? Mikroskobik canlılar nelerdir? Yarar ve zararlı mikroskobik canlılar hakkında genel bilgiler.

Mikroskobik canlılar nedir?

Yaşadığımız evrende, bizim kendi gözümüzle göremediğimiz canlı formları da mevcuttur. Bu canlıları görebilmemiz ancak mikroskop sayesinde mümkün olabildiği için bu türlerin genel adına mikroskobik canlılar denmektedir. Bu canlılar biz onları görmesek de her yerde yaşayabilirler. Hava, toprak, su, insan vücudu, okyanuslar ve daha bir çok şekilde örnekleyebileceğimiz formlarda yaşamlarını sürdürebilirler. Mikroskobik canlılar için en önemli olanı yaşayabilecekleri şartlara ve sıcaklığa sahip başak bir form bulabilmektedir. Kendi aralarında yararlı ya da zararlı olarak ayrılan bu mikroskobik canlıları şöyle özetleyebiliriz;

Mikroskobik Akar (Mite)

Yararlı mikroskobik canlılar :

Yararlı mikroskobik canlılara baktığımızda, öncelikle insan yaşam formunda ihtiyaç duyulan bazı özellikleri karşılamalarından dolayı yararlı adını aldıklarını söyleyebiliriz. Yararlı mikroskobikler; doğada yaşamını yitirmiş bitki ve hayvanların toprağa karışmasını sağlarlar ve ayrışmalarında etkin rol oynarlar. Süt, yoğurt, yağ ve peynirin yapım aşamasında; turşunun ve hamurun mayalanmasında, üzümün sirkeye dönüştürülmesinde sürekli olarak yararlı mikroskobikler süreci yürütürler. İnsan bünyesinde bağırsaklarda yaşayan bu mikroskobikler K vitaminini sentezler ve vücuda karışmasını sağlar.

Zararlı mikroskobik canlılar :

Bu mikroskobikler insan vücudunda, hayvan vücudunda ve bitkilerin bünyesinde bulunarak hasta etme özelliği taşırlar. Parazit olarak bünyeye girdiğinde hastalık yayma durumundadır. Bu konu hakkında söylenebilecek en kötü salgın verem ve tifo gibi hastalıkların salgınlarıdır.

Geçmiş dönemde bu hastalıklar için koruyucu aşılar bile geliştirilemediği için bir çok hasta tedavi sürecine bile giremeden hayatını kaybetmiştir. Günlük hayatımızdan örnek verecek olursak, uzun süre sıcakta ve nemde bırakılmış yiyecekler bu canlılar yüzünden bozulur. Aynı şekilde uzun süre ağzı açık bırakılan yiyecekler de bozulur, ağzı açık bırakılan süt, yoğurt, et vb. ürünler bunlara verilebilecek en basit örneklerdir. Tüm bu kokuşmalara, ekşimelere ve bozulmalara sebep olan şeyler zararlı mikroskobik canlılardır. Eğer ki bu bozulmalar fark edilmeden az önce bahsettiğimiz gıdalar tüketildiği taktirde kişi kesinlikle zehirlenecek ve bir sağlık problemi başlamış olacaktır.

Bizi beslenme yoluyla değil başka dış kaynaklar vasıtasıyla etkileyerek bizi hasta edebilen mikroskobikler de vardır. Örneğin; grip, zatürre, verem vb. hastalıkları onlar oluşturur. Son dönemlerde bu tip hastalıklara yakalanmamak adına bir çok ilaç ve aşı içeriği geliştirilse de bir anlık kendinize dikkatsizliğiniz bu hastalıklara yakalanmanıza sebep olabilir. Aynı şekilde dikkat etmeyeceğimiz diş sağlığımız da bizi hasta edebilir. Dişlerimiz bu tip zararlı mikroskobiklerin üreyip yaşayabilmesi için çok uygun bir ortamdır. Tüm bu maddeler göz önüne alındığında mümkün olduğunca sağlıklı beslenmemiz ve vücudumuzu dış etkenlere karşı korumamız gerekliliği bir kez daha göz önüne konulmuştur.

Karada, havada, su ve diğer canlıların vücudunda yaşayabilen gözle görülmeyen canlılara mikroskobik canlılar denilmektedir. 5. Sınıf Mikroskobik Canlıların Yararları ve Zararları Konu Anlatımı, Mikroskobik Canlıların Yararları ve Zararları Konu Anlatımı, 5. Sınıf Fen Bilimleri Konu anlatımları

Mikroskobik Canlıların Yararları ve Zararları

İnsan vücuduna girdiğinde vücuda zarar verip hastalık yapanlarına mikrop denmektedir. Bu canlılar verem, tifo, tetanos, kolera ve kızamık gibi birçok hastalığa neden olabilir. Mikroskobik canlıların tehlikelerinden korunmak için hijyene dikkat etmeliyiz. Bütün mikroskobik canlılar zararlı değildir. Örneğin bakteriler dediğimiz tek hücreli canlıların bir bölümü, insan sağlığına fayda sağlamaktadır. Faydalı bakterilerden bazıları sütü, yoğurda ve peynire dönüştürmektedir. Mikroskobik canlıların bir başka yararı da doğada oluşan atıkların çürüyüp toprağa karışmasını sağlamalarıdır. Bu canlılar, bir bakıma doğal yoldan temizlik yapmaktadır. Tek hücreli canlılara amip, öglena, terliksi hayvan ve bakteriler örnek olarak verilebilir.

Dünyamızda milyonlarca canlı türü bulunurken sadece gözle görebildiğimiz kadarını tahmin edebiliyoruz. Gözle görülemeyen, sadece mikroskop sayesinde görülebilen canlı türlerinin sayısını ölçmek neredeyse imkansız. Bu yazımızda "Mikroskobik canlılar nelerdir?" Konusunu ele aldık.

MİKROSKOBİK CANLILAR NELERDİR?

Çevremizde çıplak gözle görülmeyecek kadar çok küçük canlılar yaşamaktadır. Bu canlıları görmek için mikroskop keşfedilmiştir. yüzyılda Hollandalı Anton Van Leeuwenhoek ve İngiliz Robert Hooke tarafından geliştirilmiştir. Mikroskop sayesinde görülebilen canlılara da mikroskobik canlılar adı verilmiştir. Bu canlılar; suda, havada, toprakta ve diğer canlıların üzerinde bulunmaktadırlar. Mikroskobik canlı türleri içerisinde en çok bilineni bakterilerdir. Bakterilerin hem yararlıları hem de zararlıları vardır. Sütten yoğurt elde etmek yararlı bakterilerin sayesindedir. Verem ve zatürre gibi hastalıklara neden olan ise zararlı bakterilerdir.

MİKROSKOBİK CANLILARA ÖRNEKLER

Mikroorganizmalar çok çeşitli canlılardır. Bu tanımlama bakterileri, mantarları, arkeaları, protistleri, mikroskobik bitkileri ve plankton, planarya ve Amoeba gibi mikro hayvanları da içine almaktadır. Bazıları virüsleri mikroorganizmaların içine dahil etse de, bunlar canlı olmayan olarak da kabul edilmektedir.

MİKROSKOBİK CANLILARIN ÖZELLİKLERİ

• Gözle görülemeyip mikroskopla görebildiğimiz canlı türleridir.
• Bu canlılarda diğer canlılar gibi hareket eder, ürer, beslenir, büyür, solunum ve boşaltım yapar.
• Bu canlılardan bazıları besinlerimizin bozulmasına, çürümesine neden olmaktadır.
• Çeşitli hastalıklara neden olabilirler.
• Mikroskobik canlılar; toprakta, havada, suda, toprak altında, insan ve çeşitli canlıların vücutlarında yaşayabilir.
• Hem zararlı hem de faydalı mikroskobik canlılar vardır.
• Mikroskobik canlılar, besinlerimizin bozulmasına neden olabilir.
• Sütün mayalanıp yoğurda ya da peynire dönüşmesini, üzümden sirke oluşmasını sağlayan mikroskobik canlılardır.
• Toprakta yaşayan bazı mikroskobik canlılar hayvan ve bitki artıklarının çürümesini sağlar.

MİKROSKOBİK CANLILARIN YARARLARI NELERDİR?

• İnsanlar için faydalı olan mikroorganizmalardır.
• Sütten yoğurt ve peynir oluşumu, üzümden sirke yapılması yararlı mikroorganizmalar sayesinde gerçekleşir.
• Turşu yapımında etkilidir.
• Topraktaki canlı atıklarının çürütülmesi yani mantarlarla birlikte parçalanmasını sağlayarak minerallerin oluşmasında ve toprağa karışımında görev alırlar.

MİKROSKOBİK CANLILARIN ZARARLARI

Çeşitli hastalıklara sebep olan mikroorganizmalardır.

• Verem, zatürre, kolera, tifo, dizanteri, tetanos gibi hastalıkları mikroskobik canlılar yapar.
• Zararlı mikroorganizmalar besinlerde bozulmasına neden olur.
• Dişlerimizin çürümesine neden olurlar.

Dişlerimizin çürümesine sebep olan mikroskobik canlılar:

Dişlerimizin çürümesine sebep olan mikroskobik canlının adı "bakteri" olarak bilinmektedir.

MİKROSKOBİK CANLILARIN FOSİLLERİ OLUŞUR MU?

Mikroskobik canlıların fosilleri oluşmaz. Mikroskobik canlıların fosilleri neden oluşmaz dersek; mikroskobik canlılarda sert bir kısım bulunmadığı içindir. Bu canlılar gözle görülemeyecek kadar küçük canlılardır. Fosil, oldukça eski dönemlerde yaşamış bitki ve hayvanların sertleşmiş kalıntı ve izlerine verilen addır.

MİKROSKOBİK CANLILAR SOLUNUM YAPAR MI?

Mikroskobik canlılar solunum yaparlar. Canlılar solunum yapmadan yaşayamazlar.

Bence mikroskobik canlılar ve mantarlar önemli bir konudur. Fen dersini sevenler bu konuya da ilgi duyar. Ben 5. sınıfta fen dersini sevdiğim için bu konuyu seviyor, fakat zorlanıyordum. Mikroskobik canlılar bence zor bir konu, fakat öğrenmek için araştırırsanız değil. Bazı kişileri anlıyorum, &#;çok zor, çok sıkıcı&#; diyorlar. İlk başlarda öyle geliyor, ama konunun ortasına daldıkça eğleniyor sununuz. Bu yazıyı okuduktan sonra araştırabilirsiniz. Ben bir göz atmanızı tavsiye ederim. Çünkü araştırdıkça  o konu sizi saracak ve daha çok isteyeceksiniz.

Araştırdığınızda göreceksiniz ki, adı üstünde çıplak gözle değil, mikroskop ile görülebilen organizmalara &#;Mikroskobik Canlılar&#; denir. Gözle göremediğimiz birçok canlıyı ancak özel olarak geliştirilmiş mikroskoplar ile görebiliriz.  Mikroskobik canlıları gözümüzle göremeyiz, fakat onlar bizim tahmin ettiğimizden daha çok hayatımızdadır. Toprak, hava ve su gibi ortamlarda yaşarlar. Her gün temas ettiğimiz yerlerde de görülen mikroorganizmalar yararlı ya da zararlı olabilir. Tek hücreli olanlarının yanında, çok hücreli olanları da vardır. *Halk arasında mikrop diye adlandırılan mikroorganizmalar, hücresel yapılı olanlar ve hücresel yapıda olmayanlar olmak üzere ikiye ayrılırlar.* Hücresel yapıda olanlar: bakteriler, mantarlar ve protistler, hücresel yapıda olmayan mikroskobik canlılar ise; virüsler, viroidler ve prionlardır. Her yerde, oldukça fazla görülebilen bu canlı türlerinin yararlı olanları olduğu kadar, zararlı olanları da vardır. Mikroskobik canlılar; toprakta, havada, suda, insan vücudunda, hayvanlarda, bitkilerde ve toprak altında yaşarlar.

Yararlı olan mikroskobik canlılara örnek olarak; üzüm suyunun sirkeye dönüşmesini, sütün yoğurda, peynire veya yağa dönüşmesini, hamurun veya turşunun mayalanmasını sağlayan probiyotikleri söyleyebiliriz. Ayrıca doğaya atılan maddeleri (bitki ve hayvan artıkları) bu gruptaki canlılar küçük parçalara ayırarak çürümelerini sağlarlar. Dolayısıyla toprağa karışmalarını ve toprağın beslenmesini sağlarlar. Vücudumuzda yaşayan bazı mikroskobik canlıların da yararlı olduğunu biliyor muydunuz? Mesela kalın bağırsakta yaşayan bu canlılar K ve B vitamini sentezleyerek vücudumuza yarar sağlar.

Ancak zararlı olan mikroskobik canlılar (virüs, bazı bakteriler) ise dişlerimizin çürümesine ve bazen de hastalanmamıza neden olurlar. Hatta tifo, kolera, verem ve tetanos gibi ağır hastalıkların nedenidir. Yemeklerin bozulmasına, besinlerin küflenip, çürümesine sebep olurlar.

Kaynaklar:

monash.pw%C4%B1lar#monash.pw

*monash.pw

(Visited times, 2 visits today)