Çoğu kişi hatta haşere kontrol uzmanları bile hiç yatak böceği görmemiş olabilirler. Yatak böcek istilası, Amerika Birleşik Devletleri’nde II. Dünya Savaşı’ndan önce çok yaygın bir durum iken hijyen de ki gelişmelerle, özellikle 1940’lı ve 50’li yıllarda DDT’nin yaygın olarak kullanılmasıyla bu böcekler tamamen ortadan kaldırılmıştır. Ancak, haşereler, Afrika, Asya ve Doğu Avrupa bölgeleri de dâhil olmak üzere dünyanın bazı bölgelerinde devam etmiştir. Yaklaşık son on yıl içerisinde, yatak böcekleri ABD’de çarpıcı bir dönüş yapmıştır. Evler, apartmanlar, oteller, sağlık tesisleri, yatakhaneler, barınaklar, okullar ve toplu taşıma araçlarında giderek daha fazla görülmektedir. Yatak böceklerinin bazen ortaya çıktığı diğer yerler arasında sinema salonları, çamaşırhaneler, kiralık mobilyalar ve ofis binaları sayılabilir.
Bilimsel adı Cimex lectularius olan yatak böcekleri, sadece hayvanların kanlarıyla beslenen küçük, kahverengimsi, yassı böceklerdir. Her ne kadar bu böcekler insanlar üzerinde beslenmeyi tercih etseler de, köpekler, kediler, kuşlar ve kemirgenler gibi sıcakkanlı diğer hayvanları da ısırırlar. Eski zamanlardan beri bu şekilde yaşamlarını sürdürmüşlerdir, bunun bilinmesinin sebebi ortaçağ Avrupa metinlerinde ve klasik Yunan yazılarında Aristoteles dönemine ait yatak böceklerinden bahsedilmesidir.
Yetişkin tahtakurusunun, yaklaşık 3/16 uzunluğunda ve oval şekilli, kırmızımsı kahverengi yassı gövdesi vardır. Bazen keneler, hamamböcekleri, halı böcekleri veya diğer ev böcekleriyle karıştırılırlar. Olgunlaşmamış yatak böcekleri yetişkinlere benzer, ancak daha küçük ve daha açık renklidirler. Bu böcekler uçmazlar ve pire gibi sıçramazlar ancak zeminler, duvarlar, tavanlar ve diğer yüzeyler üzerinde hızla gezinebilirler. Yetişkin dişiler yumurtalarını tenha yerlere koyup, yaşamları boyunca potansiyel olarak yüzlerce, günde 1, 2 veya daha fazla yumurta biriktirirler. Yumurtalar küçücük bir toz zerresi büyüklüğünde, beyazımsı ve özellikle açık renkli yüzeylerdedir bu yumurtaları büyütmeden görmek zordur. İlk bırakıldığında yumurtalar yapışkandır ve yüzeylere yapışmalarına neden olur. Oda sıcaklığında, yatak böcek yumurtaları yaklaşık bir hafta içinde yumurtadan çıkarlar. Yatak böcekleri büyüdükçe olgunluğa erişmeden önce derisini beş kez dökmektedirler. Yetişkin dişiler ayrıca yumurtlamak için de beslenmelidir. Uygun koşullar altında (70-80 ° F), böcekler ayda birkaç kez olgunlaşabilir ve yılda çoklu kuşak üretebilirler. Daha düşük sıcaklıklar veya kana sınırlı erişim gelişim sürelerini uzatır
Yatak böcekleri çok yaşam süreleri esnektir, yavrular ve yetişkinler, çoğu böcek için alışılmadık olan beslenmeden aylarca yaşayabilirler. Kanlı bir yemek olmadan hayatta kalma kabiliyetleri daha düşük sıcaklıklarda daha uzundur, potansiyel olarak bir yıla kadar veya 55 ° F veya daha düşük bir sıcaklıkta yaşamlarını sürdürebilirler. Sıcak kontrollü binalarda, tipik olarak yaşam süreleri yaklaşık 2 ila 6 aydır. Daireler gibi istila edilmiş konutlar boşaldığında, genellikle yakındaki birimlere yayılırlar veya daire tekrar faaliyete geçene kadar faaliyetlerini azaltırlar. Yatak böcekleri çoğunlukla geceleri aktiftirler ve gündüzleri, insanların uyudukları yakın yerlere saklanmayı tercih ederler. Düzleştirilmiş gövdeleri, özellikle yataklar, yaylar, yatak kenarları ve yatak başlıklarıyla ilişkili alanlar gibi küçük aralıklara sığmalarını kolaylaştırır. Yatak böceklerinin karıncalar veya arılar gibi yuvaları yoktur, ancak alışılmadık şekilde saklanma yerlerinde toplanma eğilimindedirler. Karakteristik olarak, bu alanlar böceklerin koyu lekelenme ve nokta şeklinde kurutulmuş dışkıları ile işaretlenir. Ayrıca, yumurtadan çıkmış ve yumurtadan çıkmamış yumurtalar, olgunlaşan yavruların dökülen derileri ve böceklerin kendileri de bulunmaktadır. Mümkün olan bir başka işaret ise, çarşaflarda paslanmış, kırmızımsı lekeler veya yatak böceklerinden gelen ezilmiş örülmüş yataklardır. Tahtakuruları, beslendikleri yerlere yakın saklanmayı tercih ederler, ancak yemek gerekirse yemek için kişi uyanıkken ayağa gelebilirler. Başlangıçta böcekler uyku alanlarının, yani yatakların, kanepelerin ve yatar koltukların çevresinde olma eğilimindedir. İstilaların çoğalmasına engel olunmazsa, konut içindeki diğer yerlere de yayılabilirler, bu da bu böceklerden kurtulmayı daha da zorlaştırır.
Tahtakuruları genellikle geceleri insanları uyurken ısırırlar. Bu aç böcekler, özellikle kişi normalde gündüz uyuduysa beslenebilirler. Bunu da uzunlamasına bir gaga şeklinde bulunan deri delici gerçekleştirirler. Bu böceğinin kan emme süresi kabaca üç ila 10 dakika sürer, ancak ısırık ağrısız ve acısız olduğu için kişi nadiren ısırıldığını anlar. Normal de baş veya vücut bitleri gibi insanlar üzerinde bulunmazlar, bunun yerine, beslenmeden hemen sonra, yemeklerini sindirmek için tenha bir yere giderler. Yatak böcekleri tarafından ısırıldıktan sonra görülen reaksiyonlar kişiden kişiye değişmektedir. Birçok kişi ısırıldıktan bir gün sonra kaşıntılı ve kırmızı bir reaksiyon geliştirir. Diğer kişiler ise çok az reaksiyon gösterir veya hiç göstermeyebilir. Bazen reaksiyon, gerçek ısırmanın meydana gelmesinden günler hatta haftalar sonra olabilir ve buda, ısırıkların gerçekte nerede veya ne zaman meydana geldiğini belirlemeyi zorlaştırabilir. Yatak böcek bulaşmış dairelerde yapılan çalışmalar, insanların yaklaşık yüzde 30’unun zaman zaman tekrar tekrar ısırılsa bile tepki vermediğini ve yaşlılar arasında reaktivite görülmeme oranının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Başta alt bacak ve ayak bileklerinin etrafında oluşan pire sokmalarının aksine, yatak böcekleri uyurken maruz kalan herhangi bir ciltte beslenirler, yüz, boyun, omuzlar, sırt, kollar, bacaklar vb. gibi. Kaynaklar ve kaşıntı genellikle yanlış şekilde sivrisinekler gibi diğer nedenlere bağlanır. Bu nedenlerden dolayı, istilalar fark edilmeden uzun sürebilir ve tespit edilmeden önce oldukça çok olabilir.
Etkilenen birey seyahat ediyorsa veya semptomlar ortaya çıkmadan önce kullanılmış yatak veya mobilyalar edinmişse, yatak böceklerinin olasılığı artmaktadır. Bununla birlikte, ısırmaya benzer reaksiyonların hepsinin yatak böceklerinden kaynaklanmadığını bilmek önemlidir. Doğrulama, genellikle bir profesyonelin yardımını gerektiren yatak böceklerini, saç derisini, dışkı noktalarını vb. kontrol, bulma ve tanımlamayı gerektirir. Yatak böcekleriyle ilgili ortak bir endişe, başka hastalıkları insanlara geçirip geçirmedikleridir. Her ne kadar bu böcekler çeşitli patojenleri barındırabilse de, insanlara bulaşma riski kanıtlanmamıştır ve olası da değildir. Tıbbi önemleri en sık ısırıklarından kaşıntı ve iltihaplanma ile ilişkilendirilir. Alerjik reaksiyonları azaltmak için antihistaminikler, kortikosteroidler ve enfeksiyonu önlemek için antiseptik veya antibiyotik merhemler alınabilir. Hastalık taşıdığı bilinmese de, yatak böcekleri rahatsızlığa, uykusuzluğa, kaygıya ve utanmaya neden olarak yaşam kalitesini önemli ölçüde azaltabilir. Bazı sağlık uzmanlarına göre, tahtakurularının yaşamanın yarattığı stres, bazı kişilerin duygusal sağlığı ve refahı üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir.
Keneler ve sivrisinekleri uzaklaştırmak için kullanılanlar gibi geleneksel böcek kovucular yatak böceklerine karşı etkili görünmemektedir. Bu nedenle yatmadan önce böcek kovucu uygulayarak ısırılmaktan kaçınılması tavsiye edilir. Işıklı bir ortamda uyumak, aynı zamanda beslenme döngüsünü konağın uyku düzenine göre ayarlayacağı için aç olan bu böcekleri caydırmak da olası değildir.
Genellikle yatak böceklerinin hiçbir yerden kaynaklanmadığı görülmektedir. Böcekler genellikle bavullar, giysiler, yataklar, mobilyalar ve diğer eşyalarla birlikte ilgili meskenlere taşınabilirler. Bu, işgalcilerin sabit olduğu oteller ve daireler yüksek risk alanlarıdır. İkinci el yatakların, kanepelerin ve mobilyaların alınması, böceklerin binalara taşınmasının bir başka yoludur. Ayrıca tahtakuruları kişinin giysisinde, ayakkabılarında veya tekerlekli sandalyesinde de taşınabilir. Bu alanlara girdikten sonra, odadan odaya ya da yerden zemine sürünebilirler. Ayrıca insanlar ve eşyalarının üzerinde başka binalara da taşınabilirler.
Hamamböceklerinden ve pislikle beslenen sineklerden farklı olarak, yatak böcekleri ile temizlik arasında bir ilişki yoktur. Böcekler sadece kanla beslendiklerinden, bozulmamış konutlar, en fazla istilaya açık olabilir. Bununla birlikte, yoksulluk ve mahremiyet, profesyonel bir imha edememenin yanı sıra, yatak hata problemleri riskinin artmasına neden olabilir. Bazı yatak böcek türleri yarasaların veya kuşların parazitidir ve vahşi konaklar artık mevcut değilse insanları ısırırlar. Genel görünüşte benzer olmasına rağmen, normalde yarasalar, kırlangıçlar, güvercinler veya diğer vahşi konaklarla beslenen yatak böcekleri türleri, insanları tercih edenlerden ayırt edilebilir. Bu ayrımı Entomologlar ve bilgili zararlı yöneticiler yapabilir. Eğer yarasa böcekleri ya da kuş böcekleri mevcutsa, tünel ve yuva bölgeleri birincil odak olmalıdır, hayvanlar kaldırılmalı ve binadan çıkarılmalıdır.
Tahtakurularını ortadan kaldırmak zorlu bir süreçtir. Pek çok yerde saklanabildiklerinden dolayı, denetimleri eksiksiz yapılmalıdır ve eliminasyon her zaman kesin değildir. Kaynaklar ne zaman izin verirse, bir profesyonelin hizmetlerini almak yerinde olur. Deneyimli haşere kontrolörleri, yatak böceklerinin nerede aranacağını bilir ve ellerinde çeşitli araçlar bulunur. Bununla birlikte, mal sahipleri ve işgalciler profesyonellere birçok önemli yoldan yardımcı olabilirler. Tüm yaşam alanlarına erişimin sağlanması çok önemlidir ve fazla dağınıklığın giderilmesi gerekecektir. Odalara yayılan eşyalar, böceklerin gizlenmesi, muayenenin ve tedavinin engellenmesi için birçok yer sunmaktadır. Yatak böcekleri bir binanın içinde yayılabildiğinden, genellikle bitişik oda ve daireleri de denetlemek gerekecektir.
Yatak böcekleri hemen hemen herhangi bir aralıkta veya korunan bir yerde yaşayabilirler. Onları bulmak için en yaygın yer yatak veya insanların uyudukları yerlerdir. Bu, özellikle problemin erken aşamalarında geçerlidir. Böceklenmeler büyüdükçe, böcekler yatakların ötesinde diğer bölgelere geçme eğilimindedir ve kontrolü daha da zorlaştırır. Yatak böcekleri genellikle yataklar, kutu yaylar, yatak kenarları, yatak başlıkları dikişlerinde, kıvrımlarında ve yarıklarında gizlenirler. Kapsamlı bir inceleme, alt ve üst dikişlerin, yüzeylerin incelenebilmesi için yatağın sökülmesi gerekebilir. Bakılması gerekenler böceklerin kendileri, yavruların derilerini (olgunlaşmamış yatak böcekleri) ve siyahımsı dışkı lekelerini dökmektir. Kurutulmuş yatak böcek dışkısının karanlık noktaları genellikle yatak dikişleri boyunca veya böceklerin bulunduğu her yerde bulunur. Kutu yayları, yatak böceklerinin saklanacağı, özellikle de üst dikiş kenarları boyunca ve altındaki kutunun alt kenarının çerçevenin üzerinde durduğu birçok yeri sağlar. Altta yatan bir toz kapağı varsa, inceleme ve olası tedaviye erişim sağlamak için çıkarılması gerekebilir. Bununla birlikte, yataklar ve yayların başarılı bir şekilde işlenmesi zor olabilir.
Özellikle çerçeve ahşap ise, yatak çerçevelerinin çatlakları incelenmelidir. Tahta böcekleri, ahşap ve kumaşa metal veya plastikten daha fazla afiniteye sahiptir. Tahta destek çıtaları, varsa uçlar çerçevenin üzerinde durduğu yerde sık sık toplandığından, sökülüp incelenmelidir. Vida delikleri, budaklar ve diğer girintiler de yaygın saklanma yerleridir. Duvarlara tutturulmuş başlıklar çıkarılmalı ve denetlenmelidir. Otellerde, başlığın arkasındaki alan genellikle yatak böceklerinin oluştuğu ilk yerlerdir. Yatak böcekleri de sıklıkla yatakların altında saklanan eşyaların içinde saklanırlar. Döşemeli sandalyeler, yatar koltuklar ve kanepeler genellikle yatak böcekleri için bir sonraki muhtemel alandır, dikişler, etekler ve kumaş kıvrımları boyunca dikkatlice incelenmelidir. Kanepeler ve yatar koltuklar, özellikle uyumak için kullanıldığında, büyük yatak böcek noktaları olabilirler. Yataklar gibi, bakımı zor olabilir ve bazen atılması gerekebilir. Komodinler ve tarayıcıların iç ve dış kısımları boşaltıp incelemeleri ve altındaki ahşap işleri incelemek için devrilmeleri gerekebilir. Çoğu zaman böcekler çatlaklarda, köşelerde ve girintilerde saklanır. Tahtakurularının yaygın gizlenme yerleri arasında, duvardan duvara olan halılarda, yatak ve kanepelerin arkasında, tavan duvarının birleşme yerlerinde, duvara monte edilen resimlerin, aynaların ve anahtar plakalarının arkasında, gevşek duvar kâğıdın altında, dolaplar içindeki giysilerde ve çekmecelerde saklanabilirler.
Tahtakuruları toplu şekilde yaşarlar, ancak tek bir böcek veya biraz yumurta bulunması da yaygın bir durumdur. Kapsamlı bir inceleme ve tedavi birkaç saat sürebilir. Bazı ilaçlama şirketleri, özellikle oteller, okullar, kütüphaneler ve ofis binaları gibi yerlerde küçük dağınık istilası bulmak için özel olarak eğitilmiş köpekleri kullanırlar. Bu köpekler doğru bir şekilde eğitildiğinde, bu böceklerin yerini saptama da oldukça etkili olabilir. Nispeten az sayıda şirket, bu tür hayvanları eğitme ve bakım masrafları nedeniyle rutin olarak kullanmaktadır.
Kaynakça:
pestworld.org
express.co.uk
epa.gov/bedbugs
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu
Yatak böcekleri tarafından ısırılan çoğu insan, tahriş, yaralar veya kaşıntı gibi belirtilerle karşılaşır. Fakat yatak böcek ısırıkları nasıl tedavi edilir ve nasıl önlenebilir?
Tedavi seçenekleri, iyi hijyen ve antihistaminikler içerirken, ısırılma şansını azaltmanın çeşitli yolları vardır.
Bu makalede, yatak böcek ısırığı tedavisi ve önleme yöntemleri ayrıntılı olarak araştırılmaktadır.
Yatak hataları insan kanını besleyen küçük parazit böceklerdir.
Halk sağlığı ile ilgili bir endişe olsa da, yatak hatalarının hastalıklarından sokma yoluyla bulaştığı bilinmemektedir.
Yatak böcekleri, cildi delmek ve bir kişinin kanını içmek için proboscis adı verilen küçük bir tüp benzeri yapı kullanır. Zararlılar, insanlar gece uyurken, gece ve sabahın erken saatlerinde aktiftir.
Beş Amerikalıdan tahminen bir kişi kişisel olarak bir yatak böcek istilası ile ilgileniyor ya da zararlılarla karşılaşan birini biliyor.
Yatak hataları, cildin olduğu yerde vücudun herhangi bir yerinde ısırır. Tipik olarak, ısırıklar, uyku sırasında maruz kalan alanlarda meydana gelme eğilimindedir:
Birçok insan ısırığın kendisini hissetmez veya böcek ucunun ve bazı küçük, çevreleyen iltihaplanma ve tahrişlerin olduğu noktalar dışında açık semptomlar geliştirir. Diğerleri ısırmaya karşı aşırı duyarlı olarak kabul edilir ve daha şiddetli belirtiler geliştirir.
Çoğu durumda, belirtiler ısırıktan hemen sonra ortaya çıkar, ancak sonraki günlerde de gelişebilir veya ilerleyebilir. Daha fazla tahriş olmaksızın, belirtiler genellikle bir hafta sonra çözülür.
Hemen hemen tüm yatak böcek ısırıkları, bir dereceye kadar rahatsızlık, tipik olarak kaşıntı ve iltihap oluşturacaktır. Yatak böcek ısırıklarının diğer belirtileri ve semptomları şunlardır:
Böceğin ısırığının ve ısırılan kişinin bireysel özellikleri de ortaya çıkan yaraları etkiler.
Oldukça nadir olmakla birlikte, bazı insanlar yatak böcek ısırıklarından ciddi reaksiyonlar ve semptomlar gösterir veya geliştirir. Tıbbi müdahale gerektiren ciddi belirtiler şunlardır:
Yatak hatalarıyla yaşamak, ek sağlık sorunlarına neden olabilir:
Komplike olmayan yatak hata ısırmaları söz konusu olduğunda nispeten az tedavi seçeneği vardır.
İlk önerilen tedavi şekli, yarayı ideal bir şekilde sabun ve su ile temizlemeyi içerir.
Kaşıntılı ısırıklar için, aşağıdaki küçük semptomları hafifletebilir:
Çoğu yara bir hafta içinde, bazen ikide kendi kendine iyileşir.
Şiddetli şişlik, iltihap veya kaşıntı ya da devam ederse, bir kişi tıbbi yardım almalıdır.
Dramatik bir bağışıklık yanıtı, alerjik bir reaksiyonun işareti olabilir. Bu durumda, aşağıdakilerden biri uygulanmalıdır:
Enfeksiyon oluşursa, antibiyotikler reçete edilebilir.
Şiddetli kaşıntı, enfeksiyon veya yara izi gibi başka komplikasyonlara neden olabilir. Şiddetli kaşıntı yaşanırsa, insanlar kortikosteroid kremleri ve antihistamin hapları veya sıvı olarak reçete edilebilir.
Yatak hatalarından maruz kalmanın ve olası infestasyonların önlenmesine yardımcı olmanın bir yolu, yatak hatalarını tanımak ve onları diğer zararlılardan ayırmaktır.
2017 yılında yapılan bir araştırmada, Polonyalı Amerikan iş seyahatindeki kişilerin yüzde 35’i ve tatilcilerin% 28’i diğer hanehalkı zararlılarından ayrı olarak bir yatak böceğini anlayamadılar.
Perileri (genç yatak böcekleri) ortak özellikleri şunlardır:
Nimflerin, kanın karnını doldurduğu zaman beslenip beslenmediğini görmek daha kolay olup, kırmızımsı kahverengi bir renk verir.
Yetişkin yatak böcekleri genellikle nimfalardan çok daha kolaydır. Çoğu yetişkin yatak hatalarının tanımlanabilir özellikleri şunlardır:
Yatak hatalarının kontrol edilmesi haşere yumurtasının yumurtalarının tanımlanması ve tamamen ortadan kaldırılması ya da yok edilmesi gerekmektedir.
Ortalama olarak, bir dişi yaşamı boyunca en az 345 yumurta üretebilir. Yumurtlayan dişiler genellikle yavrularını desteklemek için beslenme miktarını ve sıklığını arttırır.
Yatak böcek yumurtalarının ortak özellikleri ve belirtileri şunlardır:
Yatak böcek ısırıklarını önlemenin anahtarı, insan ortamlarına giren, beslenen ve üreyen böcekleri durdurmaktır.
Gündüzleri, yatak hataları genellikle mobilya, yer döşemesi, duvar ve minder çatlaklarına ve çatlaklarına sığınmaktadır.
Döşemeli mobilyaların dikişleri ve kıvrımları da ideal bir saklanma yeri sunabilir. Yatak hatalarının vakum kutularında veya birimlerinde kaldığı bilinmektedir.
Böcekler, yatak odaları da dahil olmak üzere insan uyku alanlarının yakınında saklanma noktaları seçmeye eğilimlidir. Diğer odalarda bulunan yatak hataları genellikle ciddi bir istilasın belirtisidir.
Yatak böcek enfestasyonlarının sıklıkla görüldüğü alanlar şunlardır:
Yatak hatalarının yayılmasından genellikle sorumlu olan öğeler şunlardır:
Yatak hatalarının sıhhi, dağınık veya sağlıksız koşullar arasında bir tercihi yoktur.
Ancak, istilalar uygun şekilde temizlenmediği takdirde, oteller gibi yerlerde daha yüksek oranlarda bulunabilirler.
Yatak böcek istilasını önlemek, kontrol etmek ve temizlemek için ev ipuçlarını içerir:
Ağır veya kalıcı durumlarda, mobilya ya da enfekte olmuş maddelerin ideal olarak yakılarak yok edilmesi gerekebilir.
Ürün kalitesini temel alarak bağlantılı öğeleri seçtik ve sizin için en uygun olanı belirleyebilmeniz için her birinin artılarını ve eksilerini listeledik. Bu ürünleri satan bazı şirketlerle iş ortaklığı yapıyoruz. Bu da, Healthline UK anlamına geliyor ve ortaklarımız, yukarıda bir bağlantı (lar) kullanarak bir satın alma işlemi gerçekleştirirseniz, bir kısım gelir elde edebilir.