Yavsı

Zararsız kene olup olmadığı hep merak edilir. Kene ısırığı genel anlamda zararsızdır. Zararsız kenelerde küçük bir ısırık dışında herhangi bir iz ve belirti bulunmaz. 

Zararsız Kene Nasıl Anlaşılır?

 Günümüzde kene genellikle zararsızdır. Kenenin kendisi zehirli olmasa bile bazı keneler daha önce hayvanları ısırabilirler. Hayvanları ısıran bu keneler virüsü insanlara taşırlar. O nedenle zararsız kenelerde küçük bir ısırık dışında herhangi bir belirti olmaz. Keneler, örümceğimsiler sınıfının akarlar alt sınıfında yer alırlar. Birbirinden farklı türde bulunan keneler genellikle bitkilerden beslenirler. İlkbahar ve yaz aylarında keneler daha yaygın olarak görülür.

 Keneler sıcakkanlı hayvanlar ve insanların kanını emerek beslenirler. Kene ısırığı genellikle zararsızdır. Alerjik reaksiyonlarda kene ısırığı zararlı olur ve tepkimeye yol açar. Hayvanları ısıran keneler daha sonra insanları ısırırlarsa bu da enfeksiyon yaratabilir. Kene ısırdıktan sonra ateş, baş ağrısı ve halsizlik gibi durumlar görüldüğünde kenenin zararlı olduğu anlaşılır. Kene ısırığından sonra mutlaka kontrole gidilmesi gerekir. Zararsız kene ısırdığında herhangi bir olumsuz etki görülmez. 

Zararsız Kene Isırığı Hangi Belirtilere Yol Açar?

 Küçük bir boyutta olan kene insan vücudunu ısırdığında küçük bir iz bırakır. Onun dışında herhangi bir etki görülmez. Zararlı kene ısırıklarında ateş, baş ağrısı, boyun sertliği, halsizlik, lenf düğümlerinin şişmesi ve mide bulantısı oluşur. O nedenle zararsız kene ısırıkları herhangi bir belirti göstermez. Kene alerjik reaksiyon gösterdiğinde ve ya virüs taşıdığında zararlı bir hale gelecektir.

 Zararsız kene belirtilerini göstermez. Keneler çoğunlukla insan vücudu gibi sıcak ve nemli bölgeleri tercih ederler. O nedenle vücuda bulaşan kene koltuk altları, kaçık ve ya saçlı deriyi ısırabilir. Cildi ısıran ve kan emmeye başlayan keneler vücuda bağlı kalırlar. Kenelerin vücuttan dikkatli bir şekilde çıkarılmaları gerekmektedir. Özellikle kene ısırıklarının tümü dikkate alınarak zaman kaybetmeden hekim tarafından kontrol edilmelidir. 

Bu makalede Suudü’l-Mevlevî’yi () ve divanını (Zâdegân) tanıtmak istiyoruz. Suudü’l-Mevlevî, Osmanlı’nın son dönemine, Cumhuriyet’in ise ilk yıllarına şahit olmuş hattat ve şair bir zattır. Edebi kişiliğinin oluşmasında ba¬basının, Mevlevî dostlarından Tahirü’l-Mevlevî’nin ve İstanbul’un ilim ve kültür ortamının katkıları olmuştur. Dönemin ünlü hattatlarından dersler alarak ken¬disini hat sanatında yetiştirmiştir. Osmanlı döneminde yirmi yıl encümen katipliği yapan Suudü’l-Mevlevî, medreselerde yazı muallimliğinde de bulunmuştur. Millet Kütüphanesi ve Merkez Efendi Camii’nde görev yapmıştır. Suudü’l- Mevlevî, “Encümen-i Şuara” adı altında bir araya gelen şairler topluluğunu takip etmiştir. Bu topluluğun kuvvetli şairlerinden Yenişehirli Avnî’yi örnek almıştır. Suudü’l-Mevlevî’nin bütün şiirlerini toplayan tek eseri Zâdegân’dır. Şiirlerinin tamamına yakınında “Suud” mahlasını kullanmıstır. Pek çok gazel ve kaside yazmıştır. Zâdegân’da adet manzume vardır. Bu manzumelerden adedi gazeldir. Mevlânâ ve Mesnevî sevgisi Zâdegân’da ayrı bir yer tutmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Yüzyıl Divan Şiiri, Mehmet Suud Yavsı Ebussuutoğlu, Suudü’l-Mevlevî, Hattat, Divan Şairi, Zâdegân

In this article, we would like to introduce Suudu’l-Mevlevî () and his divan (Zâdegân). Suudu’l-Mevlevî is a poet and calligrapher who witnes- sed the last period of the Ottoman Empire and the first years of the Republic of Turkey. In addition to his father’s contribution, Tahirü’l Mevlevi and the cultural environment of Istanbul contributed much to his literary capacity. He has also trained himself in calligraphy by taking lessons from the famous calligraphers of his age. Suudu’l-Mevlevî working as clerk in the Divan for twenty years has also taught the calligraphy in madrasahs. He has officiated in Millet Library and Merkez Efendi Mosque. Suudü’l-Mevlevî has fallowed a group of poetry aggregated under the name of “Encümen-i Şuara”. He has followed in footsteps of Yenişehirli Avnî, the powerful poet of this society. The only work of Suudü’l- Mevlevî, aggregating all of his poems is Zâdegân. He has used the penname of “Suud” in almost all of his poems. Suudü’l-Mevlevî has written many qasidah and ghazels. There are poems in Zâdegân. of them is ghazels. His love for Mevlânâ and Mesnevî is given special room in Zâdegân.

Keywords:

20th Century Divan Poetry, Mehmet Suud Yavsi Ebussuutoglu, Suu- du’l-Mevlevi, Calligrapher, Divan Poet, Zadegan,

Tam Metin

SUÛD, Mehmet Suud Yavsi Ebussuudoğlu (d/ö/) Divan Şairi, Hattat Adı Mehmet Suud Yavsi Ebussuudoğlu, şiirlerinde kullandığı mahlası ise Suûd'dur. Bugün İstanbul’un Beşiktaş ilçesi sınırları içerisinde bulunan Kuruçeşme'de / yılında dünyaya gelmiştir. Babası, Divan-ı Humayun memurlarından Mehmed Rıza Safvet Bey'dir. Dedesi, dönemin ünlü hattatlarından Mehmet Sevket Vahdetî Efendi'dir. Suûdü'l-Mevlevî'nin şeceresi, babaannesi Şerife Âise Sıddıka Hanım'ın babası Îsâzâde Seyyid Mehmed Sa'deddîn Efendi (Sa'dî) silsilesi ile Seyhülislam Ebussuud Efendi’ye ve dolayısıyla İskilipli Şeyh Yavsi Hazretleri’ne ittisal etmektedir. Suûdü’l-Mevlevî, orta tahsilini Beşiktaş Hamîdî Mektebinde tamamlayarak yılında mezun olmuştur. Daha sonra babasından ve husûsi muallimlerden Arapça ve Farsça okumuştur. ’da Divân-ı Hümâyun Mühimme Kalemine girmiştir. Sülüs ve nesih yazılarını babası ve Hattât Beşiktaş’lı Nûrî Efendi’den, daha sonra Reisü’l-Hattâtîn Muhsin-zâde Abdullah Bey’den, divânîyi Divân-ı Hümâyun’da yazı muallimi olan Hacı Kamil Efendi’den, celî divâniyi Sami Efendi’den ve tuğrayı Tuğrakeş İsmail Hakkı Bey’den temeşşuk ederek divân dairesinden hattatlık şehâdetnâmesi almış ve kendisine beylikci Nâsır Bey’in Himmetiyle salise rütbesi verilmiştir. Divân’da on sekiz sene hizmetten sonra ’de Meclis-i Ayân kitâbetine nakledilmiş ve daha sonra encümen kâtibi olmuştur. Dîvân’daki görevinden başka, Medreselerde yazı ve usûl-i tahrîr muallimliğinde de bulunmuştur. Osmanlı İmparatorluğunun yıkılıp Türkiye Cumhuriyeti kurulması hengâmında açıkta kalmıştır. Tâhiru’l-Mevlevî’nin çıkardığı “Mahfil” mecmuasının Bâbıâli caddesindeki bürosunun bir köşesinde hattatlıkla geçimini sağlamaya başlamıştır. Şapka kanunu ve diğer inkılaplar aleyhine İstanbul’dan Ankara’ya gönderilen imzasız mektupların kendisine ait olduğu iddia edilerek, İstiklal mahkemesince yargılanmış ve 10 sene hapse mahkum olmuş ise de, bir sene Ankara Cebeci Hapishanesi’nde ve bir sene de İstanbul Sultanahmed Hapishanesi’nde mevkûf kalmıştır. Daha sonra isnad olunan mektubun başkası tarafından yazıldığı adliyece sabit olduğundan yılında tahliye edilmiş ve mebuslardan Halil Nihad Bey’in delâletiyle Büyük Millet Meclis’ince hukukunun iadesine karar verilmiştir. Yine Halil Nihat Bey’in tavassutuyla yılında Fatih’de Millet Kütüphanesi’ne memur tayin olunmuştur. Buradaki memuriyetinden başka, hayatının son dönemlerinde Merkez Efendi Camii’nde imamlık görevinde de bulunmuştur. ’de felc olmuş ve yaklaşık iki sene bu halde yattıktan sonra 28 Ağustos ’de Cumartesi günü vefat etmiştir. Cenaze namazı Pazar günü Kocamustafapaşa Camii’nde kılındıktan sonra imamı bulunduğu Merkez Efendi Camii Haziresi’ne defnedilmiştir. Allah’ın rahmeti onun üzerine olsun. Suûdü’l-Mevlevî, İbnül Emin Mahmut Kemal İnal’in ifadeleriyle; “Okur-yazar vasfına bihakkın lâyık olan bir ilim erbabıydı. Tarz-ı kadîmde her istediği vâdide nazma muktedir ve sülüs, celi ve divanî yazılarda mahir idi. Mütedeyyin, müstakim, müeddeb, mütevâzı, hodfuruşluktan müctenib bir merd-i necîbdi.” Yakın dostu ve üstadı Tâhir’ul-Mevlevî, 28 Ekim tarihli İslam Yolu Gazetesinde vefâtına şu tarihi düşürmüştür: İrtihâl-i sâlini kayd etmeğe / Dâl geldi: Yâ ilâh iğfir lehû () Suûdu’l-Mevlevî, iki evlilik yapmıştır. İlk evliliği Râbiâ Adviye Hanım () iledir. Bu evlilikten Muhammed Rıza(), Celâleddin() ve Refiâ isminde üç çocukları olmuştur. yılında Râbiâ Adviye Hanım’ın vefâtından üç ay sonra bebekleri Refia da vefat etmiştir. Suûdu’l-Mevlevî eşi için beyitten müteşekkil terkib-i bend şeklinde “ser-nüvişt” nâmıyla uzun bir mersiye yazmıştır. Suûdu’l-Mevlevî, bu mersiyede geçen şu şâirâne beyitle aşkı, hüznü ve hicrânı birlikte ifade etmiştir: Bir beyt ikimizden oldu hâsıl / Bir mısra-ı diğerim idin sen. Suûdu’l-Mevlevî, ikinci evliliğini Sâyide Hanım’la yapmıştır. Suûdu’l- Mevlevî’nin bu ikinci evliliğinden Siddîka Suâd () isminde bir kızları olmuştur. Suûdu’l-Mevlevînin mevlevîliğini ve edebî şahsiyetini şekillendiren en ömenli kişi şüphesiz ki Tâhirü’l-Mevlevî’dir. Ondan aldığı Mesnevî dersleriyle ruhunun semâlarına “Hilâl-i Mevlânâ” doğmuştur ve yılında Konyâ’ya giderek Mevlevî dervişi olmuştur. Suûdu’l-Mevlevî’nin hayatındaki diğer önemli isimler ise Şeyh Abdü’l-Bâkî Dede Efendi, Müstecâbîzâde İsmet Bey, Şeyh Elîf Efendi, İbnülemin Mahmud Kemal İnal, çeyrek asırlık hukukları ile Mehmet Akif Ersoy ve kendisinin mahkumiyetten kurtulmasına vesile olan Babanzâde Naîm Beyefendi ve Gümüşhane Mebusu Halil Nihâd Boztepe’dir. Suûdu’l-Mevlevî, Fûzûlî, Neşâtî, Nef’î, Nailî, Nâbî, Nedîm, Şeyh Gâlib gibi küdemânın büyük isimlerinden ve döneminin söz ustalarından bir çoğunun şiirlerinden ilham alarak kendi şiirlerini inşâ etmiştir. Kadîm tarzda yazdığı şiirlerinde en çok Encümen-i Şuarâ’dan Yenişehirli Avnî’yi örnek almıştır. Babasının teşvikiyle şiir ve edebiyat merakı henüz on iki yaşlarında iken başlayan ve On dört yaşında ilk şiiri yayınlanan Suûdu’l-Mevlevî, Türkçe’nin yanında sayıları az da olsa Farsça ile de manzum eserler vermiştir. Derleme ve biyografik nitelikli kitapları dışında Suûdu’l-Mevlevî’nin bütün şiirlerini toplayan tek eseri mürettep Dîvân’ı olan “Zâdegân”dır. Hattat olması hasebiyle eserlerini kendi hattıyla yazmıştır. yılında İstanbul Kadıköy’de ikamet eden yaşayan torunlarından Hasan Adli Ebussuudoğlu Beyefendi’nin özel kütüphanesindeki bu elyazma eser, Suûdu’l-Mevlevî’nin edebî zevki, tercihi ve kişiliği ile ilgili yeterli fikir verebilecek bir eserdir. Bu eser Suûdu’l-Mevlevî’nin daha önce telif etmiş olduğu eserlerini de küçük farklar dışında ihtivâ etmektedir. Zâdegân’nın tebyizini ’de tamamlayan Suûdu’l-Mevlevî, yılına kadar boş sayfalarına şiirlerini eklemeye devam etmiştir. Suûdu’l-Mevlevî, babası Rıza Safvet Bey’e ait 33 adet manzumeyi de Zâdegân’ın “Âsâr-ı Peder” bölümüne derc etmiştir. Rıza Safvet Bey’in bazı şarkıları dönemin musîkî üstadlarından Reşid Efendi ve Tanbûrî Ali Efendi tarafından bestelenmiştir. Suûdu’l-Mevlevî, Dîvân’ına gazel formunda yazdığı münâcâtla başlar. Devamında yine gazel, kıt’a ve rubâî formunda gelen tevhidler de vardır. Murabba nazım şekliyle yazılmış Mezhebnâme’den sonra, kaside, gazel, murabba, muhammes, müseddes, kıt’a nazım şekilleriyle yazılmış na’t-ı nebevîler vardır. Nu’ût-ı mevlevî’ye bölümünde ise kaside ve ve gazel nazım şekilleriyle yazılmış Mevlânâ ve Mevlevîlikle ilgili na’tlar mevcûttur. Abdülbâki Dede, Sultân II. Abdülhamid Hân, Sultan Vahideddîn Han gibi zamanının önemli şahsiyetlerine yazdığı kasidelerden sonra Dîvân, Gazeliyyât bölümüyle devâm eder. Dîvânın büyük bir bölümü gazellerden oluşmuştur. Suûdu’l-Mevlevî, yoğun olarak aşkı işlediği gazellerinin arasında Mevlânâ ve Mevlevîlikle ilgili gazellere de yer vermiştir. Rubâilerinde Ömer Hayyam etkisi açık bir şekilde hissedilir. Şarkılarının bir çoğu gençlik dönemine aittir. Nazım türü özelliğinden dolayı şarkıları çok sadedir. Hayatında ve sonrasında bestelenen olmamıştır. Dost ve arkadaşlarına yazdığı 82 adet tarih kıtası mevcuttur. Dîvânı bugüne kadar yayınlanmadığı için, Suûdu’l-Mevlevî geniş kitleler tarafından tanınma imkânına sahip olamamıştır. Suûdu’l-Mevlevî’yi Dîvân edebiyatının son temsilcisi, en önemli eseri olan Zâdegân’ı da, son mürettep divan olarak kabul edebiliriz. Bir Osmanlı şâiri olan Suûdu’l-Mevlevî, bize miras kalan edebiyat zevkinin terkedilişinden şöyle şikâyet etmiştir. Çokdan beridir ayrılalı isr-i selefden Kaybetdi gazel zevkini Türk’ün şu’arâsı () Eserleri: 1. Zadegan (Torunlarından Hasan Adli Ebussuudoğlu Beyefendi’nin özel kütüphanesindeki divan. sayfa 2. Sadalarım (Nümûne-i Dîvân), Millet Kütüphanesi 34 Ae Manzum , sayfa 3. Sadalarım, Ankara Milli Kütüphane 06 Mil Yz A , 65 Sayfa 4. Berk-i Sebz, İ.Ü. Nadir Eserler İbnül Emin No: , 54 sayfa 5. Gazeliyât, Ankara Milli Kütüphane 06 Mil Yz FB , 18 varak KAYNAKÇA İşler, Necati. "Su'udu'l-Mevlevi: hayatı eserleri ve divanı (Zadegan)." YL Tezi. Ankara Üniversitesi, IX,,[]s. (Danışman: Prof. Dr. Mehmet Akkuş) (İslâmî Türk Edebiyatı) İşler, Necati. "Su'udu'l-Mevlevi: hayatı eserleri ve divanı (Zadegan)." YL Tezi. Ankara Üniversitesi, IX,,[]s. (Danışman: Prof. Dr. Mehmet Akkuş) (İslâmî Türk Edebiyatı) Yüksel, Gökçe Seren , Su'ûd Mehmed Yavsî Efendi hayatı, edebî kişiliği, eserleri ve dîvânı'nın tenkidli metni, Yüksek Lisnas Tezi, Muğla Üniversitesi