Hamilelik sürecinin ardından dünyaya ‘merhaba’ diyen bebekler, yaşama adapte olmaya çalışırken, ebeveynler de çocuklarını en doğru ve sağlıklı şekilde büyütmenin telaşına kapılır. Doğum ile birlikte yeni bir yaşam başlar. Doğduklarında her şeyden habersiz, neler olduğunu anlayamayan bebekler, dış dünyaya uyum sağlamaya çalışır. Anne-babalar da hayatlarına giren ailenin yeni üyesine ellerinden gelen en iyi bakımı sunmak için çırpınır.
Doğumu takip eden gün süresince bebekler yenidoğan olarak adlandırılır. 35 haftanın altında doğanlar preterm, hafta arasındakiler geç preterm, 38 haftayı doldurarak dünyaya gelenler ise term yenidoğan olarak sınıflandırılır. Yenidoğanların gerek ilaç dozları, gerek beslenmeleri gerekse yaşama dair birçok rutini diğer bebeklerden farklıdır. Her bebek farklı özellikler taşır. Kimi uzun, kimi sakin, kimi zayıf, kimi de huysuz olur. Hal böyle olunca mutluluk ve sevinç içindeki ailelerde korkuyla karışık bir heyecan yaşanır. Oysa bu süreçte korkuya hiç gerek yok değil, bu süreci mutluluk ve neşe içinde geçirin.
Bebekler ortalama 3 kilo ağırlığında ve 50 cm boyunda dünyaya gelir. İlk hafta yüzde kilo kaybı normal karşılanır. Doğumu takip eden ilk haftada doktor kontrolü ve kilo takibi yapılır. Bebeğin kilosu, anne sütünün yeterli olup olmadığını gösterir. Yaklaşık bir hafta içinde anne sütü artınca bebek günde gram, haftada gram alırsa, bu anne sütünün yettiğini gösterir. İlk üç ayda iyi beslenen bebekler ay başına ortalama gram alır.
Bebek çok huzursuzsa ama alınan kilo da yeterliyse bu, açlıktan değildir. Bebek anneyle yakın temas kurmak isteyebileceği gibi, gaz sancısı da yaşayabilir. Kilonun yanı sıra idrar takibi de yapılır. Özellikle hastanede izlenilen ilk 48 saatte hem günlük kilo kaybı hem de idrar çıkışı takip edilir. Bebekler doğumu takip eden 24 saatte ilk idrarı ve kakayı yapar. Bezde pembe-turuncu lekelerin varlığı ve kilo kaybının fazlalığı halinde anne sütünü tekrar kontrol etmek gerekebilir. Bunlarda sıkıntı varsa desteklere ihtiyaç duyulur. Taburcu olduktan sonraki ilk bir ayda haftalık, sonrasında ise aylık kilo alımları ile bebeklerin gelişimi takip edilir.
Bebek gerçekten yeterli gelişimi sağlamıyorsa, aylık kilo alımı düşükse veya ciddi sağlık sorunu gibi nedenlerle anne emziremeyecek durumdaysa doktor kontrolünde mama verilebilir. Ancak bebeklerin sağlıklı gelişimi için en az 6 ay anne sütü ile beslenmeleri gerekir.
İlk 48 saatte ya da ilk haftada sık emzirmek sütün artması için ideal. Süt arttıktan sonra da saatlik periyotlarda emzirmek yeterlidir. Yenidoğan bebek, sütü yetse de sık emmek istiyorsa bu durum gaz ve kusma sorunlarını artırabilir. Bu nedenle emzirme sürelerinin yavaş yavaş uzaması gerekir.
Bebeğin kilosu yerindeyse, sarılık ve beslenme problemi yoksa sık sık uyandırılması önerilmez. Yenidoğanlar genellikle 3 saatte bir uyanacağı için bu dönemlerde beslemek daha iyidir. 3 aydan sonra başlayan uyku eğitimiyle, bebekler geceleri 7 saate kadar uyuyabilir. Sürekli emzirmek için uyandırmak bu noktada bebeğin uyku ile emmeyi ilişkilendirerek, uyumak için hep meme istemesine yol açar.
Özellikle kız bebeklerde önden arkaya temizlik yapılması gerekir. Alt temizliğinde ıslak mendil kullanılıyorsa sabun değil, su bazlı olanların tercih edilmesi önem taşır. Ancak mümkünse temizliğin suyla yıkayarak yapılması önerilir.
Genellikle açlık, gaz, ıslak bez nedeniyle ağlarlar. Bazı bebekler de temas kurmak ister. Bu nedenle de en çabuk annelerinin kucağında sakinleşirler.
Bu durum genellikle 2’nci haftada başlar. En şiddetli sancılar ise ’nci haftalarda görülür. İlk 3 ay en sıkıntılı dönem olsa da genelde sonrasında azalarak devam eder. Bu fizyolojik bir süreçtir ve hiçbir gaz ilacı tam olarak çözüm sağlamaz. Ama gaz ilaçları doktor kontrolünde çok fazla olmamak kaydıyla kullanılabilir. Son yıllarda probiyotik damlalar da tercih edilir. Bunun yanı sıra annenin diyetine de dikkat etmesi gerekebilir. Annenin gaz yapacak yiyecekleri çok fazla tüketmemesi önem taşır.
Yenidoğanlara aylık dönemde yapılan tek aşı doğumun ardından uygulanan Hepatit B aşısıdır. 1’inci ayda da bu aşının tekrarı yapılır. Bebeklerin aşı takvimiyle ilgili Sağlık Bakanlığı’nın aşı takvimine göre, Hepatit B’nin ardından diğer aşılara, 2’nci aydan sonra başlanır. Aşılar şöyledir:
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.
Emzirildikten sonra karn doyan bebek genellikle aranmaz. stisnalar olabilir ancak çok ar gazl ve huzursuz bir bebek deilse genel olarak bebekler doyduklarnda rahatlar ve kolaylkla uykuya geçebilirler.
Yeterince beslenme yeterli çi ve kakadan anlalabilir. Günde çili bez görülmelidir. Kaka says deikendir. lk aylarda kez kaka yapan bir bebek daha sonra günde kere yapabilir. Bu anlamda yeterli beslenmeyi deerlendirirken çi, kakadan daha anlaml bir kriterdir. Ancak ilk 1 ayda yeterli beslenen bebekler genel olarak günde en az kez kaka yaparlar.
Sütün yeterliliinin yani bebein geliiminin doktor tarafndan deerlendirilen bulgular kilo alm ile olur.
lk 6 ayda bebeklerin haftada gr almas normaldir. Ancak kilo alm genetik potansiyelle birebir ilikilidir. Bir ayda gr alan bebek de normaldir, gr alan bebek de normaldir. Anneler standart bir 1 kg rakamna taklp, bebekleri ilk ay gr. ald diye (eer doktoru önermediyse) mama takviyesine balamay düünmemelidir. Anne sütü ile gelen ar kilolar varsa, 1 yatan sonra bebek yürümeye baladnda (ailede genetik bir obezite yoksa) kolaylkla atlr, önemsememek gerekir. Bebek çok kilo alyor diye emzirmenin azaltlmamas gerekir.
Boy uzamas da yeterli beslenme göstergelerindendir. lk 6 aylk dönemde 3 ayda 8 cm, ikinci 6 ayda ise 3 ayda 4 cm uzama olur.
Ba çevresi ortalama ayda 1 cm, bir yl içinde ortalama 12 cm . eklindedir.
Bebein ba çevresi hzl büyüyorsa bunun beslenmeden bamsz bir salk sorunu ile ilikilendirilmesi mümkün olabilir. Böyle bir durumda ultrason gibi bir kafa içi görüntülemesi yaplabilir. Ancak ba çevresi geliiminin fazla olmas beslenme ile ilikilendirilmez. Ba çevresinin küçük kalmas ise kafa içi kemiklerinin geliimiyle, eklem yerlerindeki bozukluklara iaret edebilir.
Burada bahsedilen rakamlarn hiçbiri kesin kural deildir. Her bebein farkl bir büyüme potansiyeli vardr. Annesi babas minyon olan ya da genetik olarak çok hzl büyümeyen bebekler olabilir. Boy ve kilo birlikte deerlendirilmelidir. Boyu ksa olan bir bebein ayda gr. almasn beklememek gerekir. Geliimin yeterliliine tek bir ölçümle karar vermemek gerekir. Bebeinizin salkl geliimi hakknda en doru yorumu, bebeinizi sürekli takip eden doktorunuz söyleyecektir.
Anneliği ilk defa tadacak olan kadınlar, bebeğinin sağlıklı büyümesi için bebeğin boyunu ve kilosunu yakından inceler.
Bebekler Hangi Ayda Kaç Kilo Olmalıdır?
Bebeklerin büyüme süreci, anne ve babalar tarafından yakından takip edilmelidir. Bunun için ebeveynlerin bebeklerinin hangi ayda kaç kilo olması gerektiğini bilmesi gerekir. Ülkemizde erkek bebekler, genellikle kız bebeklerden daha uzun ve daha kilolu oluyor.
40 haftasını doldurarak yeni doğmuş bir bebeğin 3 kilo ile 3 kilo gram arasında olması gerekir. Bu bebeklerin boyunun ise, 48 ila 52 cm olması beklenir. Doğumdan sonra bebek, ağırlığının yaklaşık olarak %6-’unu kaybeder. Bu da yaklaşık olarak grama tekabül eder. Fakat bebek, yaşamının yaklaşık gününde yeniden eski kilosuna kavuşur.
Bebeklerde Kilo Alımı
Bebeklerde ilk 6 ay kilo artışı çok önemlidir. Bebeklerin ilk altı ayda alacağı kilo gram ile gram arasında değişir. 6. aydan sonra bebeklerin büyüme hızı yavaşlar. Bu nedenle bebekler, 6. aydan aya kadar yaklaşık olarak gram ile gram arası kilo alması beklenir. Bebeğinizin gelişimini bu oranlara bakarak takip edebilirsiniz.
Bebeğin daha az ya da daha çok kilo alımı ilerde çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bebeklerin sağlıklı gelişimi için düzenli olarak gerekli oranda kilo alması ve boyunun uzaması gerekir. Bu nedenle anne ve babaların bebeklerinin sağlıklı gelişimi için bebeğin ne kadar kilo alması gerektiğini ve boyunun ne kadar uzaması gerektiğini bilmesi gerekir.
9 Ayı Dolduran Bebeğin Boyu Ne Kadar Olmalıdır?
Zamanında doğan bir kız bebeğin boyu, cm, erkek bebeğin ise, cm olması gerekir. Genelde bebeklerin ikinci üç ayda boyu, cm, üçüncü ayda ise 5 cm kadar uzar. Bebeğinizin bu kriterlere uygun gelişim göstermesi ise bebeğinizin sağlıklı olduğunu gösterir. Fakat erken ya da prematüre doğan bebeklerde boy be kilo gelişimi biraz daha geriden gelebilir.
Bebeğin geçirdiği hastalıklar da bebeğin gelişimini etkiler. Bebeğin boy ve kilosunun değişiminde bebeğin genetik yapısı da önemli bir rol oynar. Her bebeğin gelişimi farklı olsa da bebeğin normal sınırlar içinde gelişimi oldukça önemlidir.