Yeni Torba Yasada Çek Affı Varmı

Kamuoyunda bir süredir karşılıksız çek keşide etme suçuna af getirilip getirilmeyeceği tartışılmaktaydı. Bu suçla ilgili yeni hükümler getiren 7226 Sayılı Kanun karşılıksız çek keşide etme suçlarında hapis cezası yoluna kapatmadı ya da bu suçlar için af getirmedi. Ancak borçluya borcunu ödeme ve hapis cezasından kurtulma yolunda bazı fırsatlar sundu. Bununla beraber yeni düzenlemede alacaklının menfaatini de gözeten bazı imkanlar yer aldı. Oğuz Hukuk Bürosu olarak güncel mevzuatı sürekli takip ederek; yeni yasaların iyi anlaşılması, doğru yorumlanması için sizlere profesyonel danışmanlık hizmeti sunmaktayız. 7226 Sayılı Kanunda yeni hükümler getirilen karşılıksız çek keşide etme suçuna ilişkin dava ve işlerinizi alanında yetkin ekibimiz eliyle yürütmekteyiz.

7226 SAYILI YASANIN KARŞILIKSIZ ÇEK KEŞİDE ETME SUÇUNA İLİŞKİN GETİRDİĞİ YENİLİKLER NELERDİR?

Ülkemizde son yıllarda görülen ekonomik krizle birlikte bu suçların sayısı arttı. Bu durum ticari hayatta işleri yolunda gitmeyen birçok kimsenin adli para cezası veya hapis cezası ile karşılaşmasına neden oldu. Hapis cezası ile karşı karşıya kalan işletme sahiplerinin borcunu ödemesi bu durumda daha da zorlaştı. Yeni yasa COVİD-19 salgınını önlemek amacıyla alınan tedbirler nedeniyle ticari hayatı daha da olumsuz etkilenen borçlulara bazı fırsatlar sunmaktadır. Bu makalemizde karşılıksız çek keşide etme suçuna ilişkin yeni yasanın getirdiği değişiklikler ele alınmaktadır.

Yasal mevzuatımız uyarınca uygulamada “karşılıksızdır” işlemi gören çeklerle ilgili olarak alacaklı tarafından, çek keşidecisi hakkında icra ceza mahkemesine şikayet başvurusu yapılmakta, keşidecinin suçunun sabit görülmesi halinde,keşideci çekin karşılıksız kalan miktarı kadar adli para cezasına çarptırılmakta idi. Adli para cezasının ödenmemesi halinde ise adli para cezası günlüğü 100 TL’den olmak üzere hapis cezasına çevrilmekte idi. Esasen bu hükümler aynen yürürlüktedir. Ancak 7226 Sayılı Yasa ile 24.03.2020 tarihine kadar işlenen karşılıksız çek keşide etme suçlarının cezalarının infazı durdurulmakla beraber, borçlu-hükümlüye hem hapis cezasından hem de borçtan kurtulmak için bazı taksitlendirme imkanları sunulmuştur.

Karşılıksız Çek Keşide Etme Suçundan Hükmedilen Hapis Cezalarına Af Geldi mi?

7226 Sayılı Kanun’un 49. maddesi ile 5941 Sayılı Çek Kanunu’na eklenen geçici 5. madde ile karşılıksız çek keşide etme suçundan hapis cezasına mahkum olanların mahkum olduğu hapis cezasının infazı durduruldu. Ancak bu hüküm 24.03.2020 tarihinden önce karşılıksız çek keşide edenleri kapsamaktadır. Bu suç nedeni ile cezaevinde olanlar infazın durdurulması nedeni ile tahliye edildi.

Ancak bu suçtan hüküm giyenlerin alacaklıya borcu devam ettiği için, yeni yasada belirtilen taksitlerin alacaklıya ödenmemesi durumunda alacaklının şikayeti ile infazı durdurulan hükmün infazının devamına karar verilebilir. Dolayısıyla 7226 Sayılı Yasa karşılıksız çek keşide etme suçunun cezasının infazını durdurmakta ve alacaklıya olan borcun belirli taksitlerle ödenmesi halinde cezanın bütün sonuçlarıyla ortadan kalkmasını sağlamaktadır. Ancak 7226 Sayılı Yasanın yürürlüğe girmesi ile karşılıksız çek keşide etme suçunun cezasının ortadan kalkması ya da affa uğraması söz konusu değildir.

Hükmün infazının durdurulduğu süre boyunca ceza zamanaşımının işlemeyeceği de hüküm altına alınmıştır.

Yeni Yasa Karşılıksız Çek Keşide Etme Suçundan Hüküm Giyen Borçluya Hangi Hakları Tanımıştır?

24.03.2020 tarihinden önce “karşılıksızdır” işlemi gören çeklere ilişkin hapis cezaların infazının durdurulması nedeni ile tahliye olan hükümlüler, tahliye oldukları tarihten itibaren 3 ay içerisinde karşılıksız çıkan çekin bedelinin ödenmeyen kısmının 1/10 ‘unu (onda birini) alacaklıya ödemeleri halinde, geri kalan borç miktarını 3 ayın bitiminden başlamak üzere 2 ayda bir olmak üzere 15 taksitte alacaklıya ödeyebilirler.

Örnek olarak borçlunun, alacaklıya olan borcu karşılığında, keşide ederek teslim ettiği çekin 120.000 TL’lik kısmı karşılıksız çıkmış olsun ve bu borç için de alacaklıya hiçbir ödememe yapılmamış olsun. Alacaklının şikayeti üzerine adli para cezasına çarptırılan ve bu cezayı da ödemediği için adli para cezası hapse çevrilen hükümlünün cezasının infazına başlanmış olsun. Çek 24.03.2020 tarihinden önce karşılıksız işlemi görmüş ise hükümlü tahliye edilecektir. Ancak çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda biri yani 12.000 TL’lik kısmı tahliyeden itibaren 3 ay içerisinde alacaklıya ödenmek zorundadır. Borçlu geriye kalan 108.000 TL’lik kısmı 3 aylık sürenin bitiminden başlayacak itibaren başlayacak olan 2’şer aylık taksit ödeme süreleri ile 15 taksitte her bir taksit 7.200 TL olarak ödeyebilecektir. Ödeme gerçekleştiğinde ise mahkeme borçlunun cezasını tüm sonuçları ile beraber ortadan kaldıracaktır.

7226 Sayılı Yasa’da Belirtilen Taksitlerin Ödenmemesinin Hukuki Sonucu Nedir?

Hükümlü tahliye olduktan sonra 3 ay içerisinde çek bedelinin karşılıksız kalan kısmının onda birini ödemediği takdirde alacaklının şikayeti üzerine, hükümlünün cezasının infazının devamına karar verilir. Yine 3 ayın bitiminden itibaren başlayacak 2’şer ay süreli 15 adet taksitten birinin ödenmemesi durumunda bu taksit, en sona atılarak taksitlere eklenir. Söz konusu 15 taksitten ikinci defa taksit ödenmemesi durumunda ise alacaklının şikayeti üzerine infazın devamına karar verilir.

Alacaklı Şikayet Hakkını Kullanmazsa Cezanın İnfazına Devam Olunabilir Mi?

Alacaklı şikayet hakkını kullanmazsa veya şikayet süresini kaçırırsa cezanın infazına devam edilemez. Şikayet süresi İcra Ceza Mahkemelerinin görevine giren davalarda şikayet konusu olayın öğrenilmesinden itibaren 3 ay, her halde şikayet konusu olayın meydana gelmesinden itibaren 1 yıldır.

Karşılıksız Çek Keşide Etme Suçundan Adli Para Cezasına Mahkum Olup Cezası Hapse çevrilen Ancak Cezasının İnfazına Başlanmayan Hükümlüler Yeni Yasadan Faydalanabilir Mi?

Kanunun lafzında “tahliye” ifadesi geçtiğinden, taksit imkanlarından sadece cezası infaz edilmekte olan hükümlülerin faydalanabileceği gibi bir izlenim oluşsa da, mahkum olmuş ancak cezasının infazına başlanmamış hükümlülerin de taksit imkanlarından faydalanabileceği yönünde görüş vardır. Biz de bu görüşe iştirak ediyoruz. Bu durumda çekin ödenmeyen kısmının onda birinin ödenmesi için öngörülen 3 aylık süre hükmün kesinleşmesinden itibaren başlayacaktır.

Yeni Yasa Kapsamında Karşılıksız Çek Keşide Etme Suçundan Aldığı Hapis Cezasının İnfazı Durdurulan Hükümlünün Adli Kontrol Altına Alınması Mümkün Müdür?

Cezasının infazı durdurulan hükümlü hakkında Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 109. maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendinde belirtilen yurt dışına çıkış yasağı adli kontrol tedbirine hükmedilebilir. Bu konuda takdir yetkisi mahkemeye aittir.

Yeni Yasanın Geçici 5. Maddesinde Belirtilen Cezanın İnfazının Devamına Dair Karar ve Diğer Kararlar Hangi Mahkeme Tarafından Verilecektir?

Yeni yasanın geçici 5. maddesinde belirtilen kararlar karşılıksız çek keşide etme suçundan dolayı cezaya hükmeden icra ceza mahkemesi tarafından verilecektir. Geçici 5. madde uyarınca verilen tüm kararlar alacaklıya da tebliğ edilecektir.

Yeni Yasanın Geçici 5. Maddesinde Belirtilen Cezanın İnfazının Devamına Dair Karar ve Diğer Kararlara Karşı İtiraz Yoluna Gidilebilir Mi?

Yeni yasanın geçici 5. maddesinde belirtilen cezanın infazının devamına dair karar ve diğer kararlara karşı şikayetçi veya hükümlü tefhim veya tebliğ tarihinden itibaren kararı veren mahkemenin numarasını takip eden icra ceza mahkemesine itiraz edebilir. Sonraki numaralı mahkeme yoksa bir numaralı icra ceza mahkemesine, sadece bir icra ceza mahkemesi varsa asliye ceza mahkemesine itiraz edilebilir. İcra ceza mahkemesi hakimi aynı zamanda asliye ceza hakimi ise dosya en yakın asliye ceza mahkemesine gönderilir.

Alacaklının Şikayeti Üzerine Cezasının İnfazının Devamına Karar Verilen Borçlu, Kanundaki Aynı Taksit İmkanlarından Tekrar Faydalanabilir Mi?

Borçlu yeni yasada öngörülen taksit imkanından yalnızca bir defa faydalanabilir. Alacaklının şikayeti üzerine cezasının infazının devamına karar verilmesi durumunda borcun kalan kısmını yeni yasaya göre tekrar taksitlendiremez. Ancak her karşılıksız çek keşide etme suçu ayrı ayrı değerlendirildiğinden, alacaklısı aynı olsa bile daha sonra başka bir çek borcu için taksitlendirme imkanından faydalanılabilir.

Borçlunun, taksit sürelerini kaçırması üzerine cezasının infazının devamına karar verilmesi durumunda, borçlu kalan borcun tamamını bütün ferileriyle beraber alacaklıya öderse, mahkemece ceza bütün sonuçları ile birlikte ortadan kaldırılır. Zira 5941 sayılı Çek Kanunu’na ait bu hüküm mevcudiyetini devam ettirmektedir.

Kamuoyunda bir süredir karşılıksız çek keşide etme suçuna af getirilip getirilmeyeceği tartışılmaktaydı. Bu suçla ilgili yeni hükümler getiren 7226 Sayılı Kanun karşılıksız çek keşide etme suçlarında hapis cezası yoluna kapatmadı ya da bu suçlar için af getirmedi. Ancak borçluya borcunu ödeme ve hapis cezasından kurtulma yolunda bazı fırsatlar sundu. Bununla beraber yeni düzenlemede alacaklının menfaatini de gözeten bazı imkanlar yer aldı. Oğuz Hukuk Bürosu olarak güncel mevzuatı sürekli takip ederek; yeni yasaların iyi anlaşılması, doğru yorumlanması için sizlere profesyonel danışmanlık hizmeti sunmaktayız. 7226 Sayılı Kanunda yeni hükümler getirilen karşılıksız çek keşide etme suçuna ilişkin dava ve işlerinizi alanında yetkin ekibimiz eliyle yürütmekteyiz.

YASAL UYARI

Bu sitede bulunan içerik, tavsiye ve yorumlar hiçbir surette yatırım danışmanlığı olarak değerlendirilmemelidir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, üçüncü kişi yatırım şirketleri tarafından kişiye özel sunulmalıdır. Bu sitede yer alan ve hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan içerik, yorum ve tavsiyeler genel nitelikte bilgi vermeyi amaçlamakta olup bu kapsamda söz konusu tavsiyelerin, müşterilerin ve diğer yatırımcıların alım satım kararlarını destekleyebilecek yeterli bilgileri kapsamayabileceğini; mali durumunuzla birlikte değerlendirildiğinde, risk ve tahmin ettiğiniz getiri tercihlerinizle uygun olmayabileceğini ve bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesinin beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabileceğini önemle hatırlatmak isteriz. Burada yer alan bilgiler Anadolu Ajansı Türk A.Ş. tarafından ve genel bilgilendirme amacı ile hazırlanmakta ve kripto para piyasaları ile ilgili bilgi ve içerikler doğrudan TradingView Inc. tarafından genel bilgilendirme amaçlı sağlanmaktadır. Yatırım danışmanlığı hizmetleri; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak sözleşmeler çerçevesinde sunulmalıdır. Bu sayfalarda yer alan çeşitli tavsiye, bilgi ve görüşlere dayanılarak yapılacak ileriye dönük yatırımlar ve ticari işlemlerin sonuçlarından ya da ortaya çıkabilecek zararlardan NTV Radyo ve Televizyon Yayıncılığı A.Ş. sorumlu tutulamaz.

Mayıs ayı boyunca çeklerin bankalara ibraz edilemeyeceğine ilişkin yasal düzenleme tartışılırken karşılıksız çek kullandıkları için hapis cezası alan ancak bu mahkûmiyetleri ertelenenlerin durumu da bir kez daha gündeme geldi. Hatırlanacağı gibi, Mart 2020’de Çek Kanunu’na eklenen geçici maddeyle 24 Mart 2020’ye kadar bu suçtan mahkûm olanların infazı durdurulmuş; bu kişilere en geç 1 yıl içinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birini ödemesi şartıyla taksit kolaylığı sağlanmıştı. Bu şartı yerine getirmeyenler ise 31 Temmuz’da yeniden hapse girecek.

Çek Yasası Mağdurları Temsilcisi Haydar Zirek, 1.2 milyon karşılıksız çek nedeniyle 250 bin insanın mağdur olduğunu, pandemi nedeniyle bunlara yenilerinin eklendiğini söyledi. 1 ay öteleme gibi düzenlemelerin çek kullanımındaki sorunlara çözümü olmayacağını belirten Zirek, şöyle devam etti: “Bu süreçten kurtulmanın yolu ‘özgürlük’. Çekini ödeyemeyenlerin yüze 95’i iflas etmiş durumda. Yasaya göre sermaye ortağı olamazlar, şirket açamazlar. Bayramdan sonra iktidardan yeni düzenleme talep edeceğiz. Bunlar arasında çekte hapis cezasının kalkması, bu olmuyorsa 31 Aralık 2020’ye kadar kesilmiş çekler için bir defalığına af uygulanması, 2-3 yıl ödemesiz süre verilmesi, bu süreçte icra işlemleri durdurulması var.” 

‘EVİM İCRADA SATILDI’

Teleskopik inşaat direği üreten ve 20 ülkeye ihraç eden Fatma Açıkbaş, pandeminin ilanından sonra alacaklarını tahsil edemediği için işi bozulan ve karşılıksız çek nedeniyle davası süren iş insanlarından. 

Açıkbaş, yaşadıklarını şöyle anlattı:

“İş yaptığım 10 kamu müteahhidinden 8’i konkordato ilan etti. Tahsilat yapamadığım için çeklerimi ödeyemedim. Yüzde 12 ile kullandığım kredinin faizi yüzde 60’a yükseldi. İflas erteleme istedim ancak hâkim iflasımı verdi. Evlerim ve arabam icra nedeniyle değerinin çok altında satıldı. Ödenmemiş 500 bin TL’lik bir çekim daha kaldı. İş ve geçim sıkıntısı ile bir de hapis cezası sıkıntısı var. Borcum nedeniyle çocuğumun ayakkabı ve elbiselerini bile satmak zorunda kaldım.” Temmuzda yeniden cezaevine girmeyi bekleyen Mustafa Kanca, nasıl bu hale düştüğüne ilişkin şu bilgiyi verdi: “Tekstil işi yapıyordum. 30 milyon liralık sipariş veren firmanın temsilcileri 15 Temmuz’da kaçtı. Bilgiyi alan banka verdikleri çeki kabul etmedi. 10 milyonluk mülkümü 5 milyona satıp bankaya ödeme yaptım ama işi sürdürme kabiliyetim kalmadı.”

İŞ DÜNYASI İSYAN ETTİ, KARAR DEĞİŞTİ

Resmi Gazete’de yayımlanan “torba yasa”nın mayıs ayı boyunca çeklerin bankalara ibraz edilemeyeceğine ilişkin hükmü, dün gün boyu bankacılık sistemini tıkadı. Kanun maddesi, çek ibrazını kesin olarak yasakladığı için karşılığı olan çekler bile bankaya ibraz edilemediğinden tahsilatı yapılamadı. Bankalar, çekle ilgili takas işlemlerini de kabul etmedi. 

Bu durum iş dünyasının tam anlamıyla isyanına neden oldu. Bu isyan, “Çekte takas gerçekleşmediği durumda çalışanlara maaş ödemeleri bile riske girer”, “Ticari hayatın akışının asla durdurulmaması gerekir” gibi açıklamalarla büyüyünce Ticaret Bakanlığı, yeni bir düzenleme yapmak zorunda kaldı. Açıklamada, “İbraz süresinin son günü 30 Nisan-31 Mayıs 2021 tarihleri arasına isabet eden çeklerin belirtilen tarihler arasında bankaya ibrazı halinde, çek hesabı sahibinin hesabında çekin karşılığının bulunması kaydıyla ödenmesi, aksi takdirde 1 Haziran 2021 tarihinden önce ‘karşılıksızdır’ işlemi yapılmaması gerekmektedir” denildi.