Yenidoğan Ateş Ölçümü

Bebeklerde Ateş Düşürme

Bebeklerde ve çocuklarda ateş, aileleri en çok endişelendiren durumlardan biridir. Ateş, aslında vücudun bakteri ve virüslere karşı bir savunma mekanizmasıdır. Bununla beraber dehidratasyon yani sıvı kaybı, ortamın ısısının yüksekliği, romatolojik inflamatuvar ya da endokrinolojik (hormonal) durumlar da ateşe neden olabilir. Normal koşullarda gün içinde vücut ısısı 0.5-1 derece değişir. Akşam üzeri vücut ısısı günün en yüksek seviyesindeyken, sabaha karşı en düşük seviyededir. Ateşin gerçekten var olduğunu anlamak için uygun yerden ve uygun termometre ile ölçülmesi gerekir. Yetişkinlerin değişimleri pek önemsemez ama bebeklerde ve çocuklarda ateş korkuya, hatta paniğe neden olur. İşte ateş ve ateşin yükselmesiyle ilgili merak edilen sorular ve cevapları…

1. Bebeklerde Ateş Nasıl Ölçülür?

• En doğru sonucu almak için makattan ölçüm gerekir. Bunun için ateş ölçerin ucuna bir miktar yağ sürülüp çocuk yan yatırılır. Dijital ölçer makatta 30 saniye boyunca tutulur. Ancak bu, çocuğu rahatsız eder. Hem de güvenlik açısından evde çok önerilen bir yöntem değildir. Bu nedenle evde koltukaltı veya kulaktan ölçüm yapılması önerilir.
• Prematüre bebeklerde ve yenidoğan bebeklerde koltukaltından ölçüm önerilir. Değer 37.2’nin üzerinde ise ateş olduğu kabul edilir. Ölçüm yapılırken koltukaltının ıslak ve terli olmamasına, ortam ısısından etkilenmemesine dikkat edilmelidir. Ölçüm yapılırken çok hareket etdeden 2-3 dk termometre koltuk altında tutulmalıdır.
• Ağızdan ölçüm ise daha büyük çocuklarda (5 yaş üstü) tercih edilen yoldur. Çocuğun ölçümden 5-10 dakika önce soğuk bir şey yememiş olması gerekir. Ateş ölçer 2-3 dakika yanak içinde ya da dil altında tutulur. Değer 37.3’ün üzerindeyse ateş olduğu kabul edilir.
• Yenidoğan döneminden sonra çocuklarda en çok tercih edilen ölçüm yöntemi; kulaktan ölçümdür. Değer 37.5 üzerindeyse ateşin varlığından söz edilebilir. Ölçer, kulak kepçesi geriye çekilerek kulak yoluna tam olarak oturtulmalıdır. Bu yöntem hem daha pratik hem daha kısa süreli ve daha doğru sonuç verir.iki kulak arası ölçümde 0,5 derece farklılık olabilir Dolayısıyla kulaktan ölçüm çocuklarda tercih edilen yolların başında gelir.

2. Bebeklerde Yüksek Ateş Neden Olur?

Bebeklerde yüksek ateşin en sık görülen nedeni; bakteriyel veya viral enfeksiyonlardır. Genellikle birinci sırada üst solunum yolu enfeksiyonları; ikinci sırada alt solunum yolu enfeksiyonu, ishal (bağırsak enfeksiyonu), idrar yolu enfeksiyonu, kulak enfeksiyonu gelir. En çok korkulan ise menenjit denilen beyin zarı iltihaplanmasıdır. Bununla beraber enfeksiyona bağlı olmayan, sıvı kaybı özellikle yenidoğanlarda ateşe sebep olur. Sıvı kaybı, yeterince beslenememeye ve ishale bağlı gelişir. Güneş çarpması, diş çıkarma, aşı uygulamaları, bazı romatolojik hastalıklar ve genetik hastalıklarda da ateş yükselebilir.

3. Bebeklerde Ateş Kaç Olmalı?

Yenidoğan döneminden 18 yaşına kadar bütün bebeklik ve çocukluk çağında vücut sıcaklığı, makattan (rektal) ölçüldüğünde 38’nin üzerindeyse ateşin yükseldiği kabul edilir. Tabii ki ateşin ölçüm yeri ve şekline göre ateşin varlığı değişir. Kulaktan, koltukaltından ve makattan ölçümler birbirine yakın sonuçlar verir. O nedenle yenidoğan dönemi dışında kulaktan ölçüm daha çok tercih edilir. Sonuç 37.3 derecenin üzerindeyse ateşin varlığı kabul edilir. Yenidoğanlarda ve 5-6 haftalık bebeklerde koltukaltı ve kulaktan ölçüm daha çok tercih edilir. Özetle; kulaktan ölçümle 37.3 ve koltukaltından ölçümle 37.3-37.9 derece ateşin çıktığını gösterir.

• 37.3-38 arası hafif ateştir
• 38.3-39.3 arası orta ateş
• 39.3-40 arası yüksek ateş
• 40.5 derecenin üzeri ise hipertermidir (hayati tehlikesi vardır)

4. Bebeklerde Ateş Düşürme

• Ateş çıktığında yapılan yanlışlardan biri; çocuğun aşırı giydirilmesidir. Ateş çıktığı sırada el, ayak, burun, kulaklar ve diğer uç noktalar buz gibi olur. Bu, vücudun ateşe verdiği tepkidir. Bu nedenle çocuğu giydirmek doğru değildir. Ateşinin olup olmadığını elinden ve ayağından değil, ateş ölçer kullanarak belirleyin. Ateşi varsa soyun.
• Bir diğer hata ise; çok soğuk su ile kompres yapmak ya da banyo yaptırmaktır. Vücut ısısının altındaki ılık suyla vücudu yıkamak veya bir havlu/bez koymak ise yüzeyi daha geniş olduğu için periferik uç noktaları daha kolay soğutur. Sirkeli su önerilmez.
• Ilık kompres yapıp bir çarşafa sarıp banyo yaptırmak çocuğun ateşini daha kolay düşürür.
• Ateş düşürücü vermek, aşırı giydirmemek, ortam ısısını düşürmek ve bol sıvı vermek ateşi düşürmede yapılacaklardır.

5. Ne Zaman Doktora Başvurulmalıdır?

• Bebeklerde ve çocuklarda kulaktan ölçüm yapıldığında değer 37.5 ve 38’in üzeri derece çıkıyorsa öncelikle sebebin çevreden mi kaynaklı olduğu tespit edilmelidir. Çocuğun soyulması gerekir. 10 dakika sonra tekrar ölçüm yapılır. Ortam ısısı düşürüldüğünde çocuğun ateşi de gerilemeye başladıysa sebebin çevreden kaynaklı olduğu anlaşılır. Ancak 10 dakikadan daha uzun süre boyunca ateş tırmanmaya devam ediyorsa, çocuğun ateşinin olduğu kabul edilir. Bu durumda doktora danışılarak ateş düşürücü ilaçlar verilir.
• Ortamın ısısı düşürülmesine, çocuğun üzerinin çıkarılmasına ve ateş düşürücü verilmesine rağmen 1.5-2 saat sonra bir derece bile düşmüyorsa acile gidilmelidir. (Örneğin:38.5 derece olan ateş; ateş düşürücü, ortam soğutma, ılık kompres yapmanıza rağmen 2 saat içinde 37.5’e bile düşmüyorsa...)
• 3 günden daha uzun süre ateş düşürücü ile kontrol altında olduğunda da hekime başvurulmalıdır.
• Aşırı ağlama, huzursuzluk, kusma, genel durum bozukluğu, uykuya eğilim, tuvalet yaparken ağrı, küçük bebeklerde emme refleksinin olmaması ve 24 saatten fazla anlam veremediginiz ateş varsa muhakkak doktora başvurulması gerekir.
• Kulaktan ölçümle hafif ateşte (37.3-38) çocuğun soyulup ateşinin yükselip yükselmeyeceğini gözlemlemek gerekir. 38 ve üzerine çıktıysa ateş düşürücü ilaçlar hekime danışılarak verilir. 2 saat içinde bir derece de olsa düşmesi gerekir. Ateş düşürücünün etki süresi 4-6 saattir. 3.5-4 saat sonra ateş çıkıyorsa yine ateş düşürücü verebilir. Bu arada genel durum bozukluğu varsa muayeneye götürülür.
• Orta derece ateşte (38.3-39.3) 4-6 saatte bir ateş düşürücü tekrar edilir ve ateş kontrol altına alınabilir. Ilık kompres ve ılık banyo da yardımcıdır. Ama 4 saatte bir verilen ateş düşürücüye rağmen 39.3’ün üzerindeyse, çocuk aşırı huzursuzsa, 3.5-4 saatte bir ateşi çıkıyorsa ve ateş titreye titreye tırmanıyorsa muhakkak hekimin görmesi gerekir. Ateş düşürücüye rağmen 2 saatte düşüremediyseniz ya da 3 günden daha uzun süre ateş düşürücü verdiyseniz o zaman muhakkak hekimin görmesi gerekir veya acil servise başvurulmalıdır.

6. Yüksek Ateş Düşürülmezse Ne Olur?

Ateş aslında bir savunma mekanizmasıdır ve aynı zamanda da bir semptomdur. Dolayısıyla vücutta bir enfeksiyon ya da bir durumu işaret eder. Amaç; ateşi kontrol altına almaktır. Ateşe neden olan hastalığı tespit edip tedavi etmek hedeflenir. 39.3-40 üzerindeyse ciddi enfeksiyonları araştırmak gerekir ve ileride olumsuz komplikasyonları da engellemek için hekim muayenesi şarttır. Ayrıca yüksek ateş, bağışıklık sistemini olumsuz etkileyip vücudun savaşma gücünü düşürür. O nedenle yüksek ateşin nedeni bulunup tedavi edilmelidir.

7. Havale Nedir?

Havale; beyindeki elektrik boşalmaları nedeniyle vücut kaslarının istemsiz kasılmasıdır. Havale, ateşli ve ateşsiz olmak üzere ikiye ayrılır.

• Ateşsiz havale daha çok epileptiktir. Bu sara hastalığı (epilepsi) veya beyin sinir sistemi ile ilgili durumlarda görülebilir.
• Ateşli havalelerin yüzde 90’ında ateş yükselir. Sebebi vücudun verdiği tepkidir. Genellikle ailede ateşli havale geçirme öyküsü varsa herhangi bir hasar bırakmaz. Ateşli havale genellikle 6 ay-7 yaş arasında görülür. Daha önce havale geçiren bir çocuğunuz varsa ateş konusunda çok dikkatli olmanız gerekir. Ateş çıkmaya başladığında müdahale edip ateşin hızlı yükselmesi engellenmelidir. Hekim bu konuda aileyi bilgilendirir, gerekirse evde havale sırasında kullanabilecek özel ilaçlar edinilir. Çocuk üst üste çok havale geçiriyorsa nörolojik konsültasyon ve çeşitli tetkikler yapılır. Ama ateşli havaleler genellikle 7 yaşından sonra kendiliğinden geçer, bir hasar bırakmaz.

8. Havale Durumunda Ne Yapılmalıdır?

Çocuk havale geçirmeye başladığında kol ve bacaklarında kasılma, gözünün bir yere sabitlendiği görülür. Ağzından da köpük gelmeye başlar. Soluk alma güçlüğü gibi sorunlar da görülür. Bu tablo ailenin en korktuğu durumdur. Bu durumun uzun sürmesi oksijen alımı açısından sorundur. Yapılacak şey; mevcutsa doktorun önerdiği bir havale durdurucu fitil uygulamaktır. Hava yolunu açarak mümkünse ağızın kilitlenmesini engellemek önemlidir. En kısa sürede en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Ateş varsa da hemen ateş düşürücü verilmelidir.

Yüksek ateş, daima çocuk sahibi ailelerin korkulu rüyası olmuştur. Peki, çocuklarda ateşin yükselmesi gerçekten de düşünüldüğü kadar kötü bir durum mudur; yoksa çoğunlukla vücudun uyarı sisteminin verdiği doğal bir sinyal midir?

İnsanın bilmediği şeye korku ile yaklaşması çok doğal. Hele de söz konusu, uğruna dünyaları bile gözünüzü kırpmadan feda edebileceğiniz çocuğunuzsa… Bu sebeple aklınızdaki sorulara cevap ararken, sizin için korku unsuruna dönüşen şeyin aslında ne olduğunu bilmeniz oldukça önemli. Dolayısıyla önce, ateş nedir ve bebeklerde ateşin yükselmesi ne anlama gelir sorularının yanıtına ulaşmak gerekiyor. Bizler de yazımızın devamında, işte bu soruların yanıtlarını tüm detaylarıyla sizlerle paylaşıyor olacağız. Hadi, başlayalım!

Ateş Nedir?

Ateş için vücudun normal sıcaklığının yükselmesiyle meydana gelen bir tepki diyebiliriz. Beynin hipotalamus bölgesi, vücudun hangi sıcaklıkta olması gerektiğini biliyor ve doğru ısının korunması için vücuda mesaj gönderiyor. Ancak ateş, düşünüldüğü gibi tek başına bir hastalık değil; genellikle başka bir soruna karşı vücudun gösterdiği bir belirti olarak ortaya çıkıyor.

Ateşin yükselmesi kısaca, vücudun olağandışı bir durumla ya da hastalıkla savaştığını ve bağışıklık sisteminin bu doğrultuda çalıştığını anlatıyor. Bu yönüyle de vücudun verdiği bir alarm olarak, hastalıklara tanı konulmasına yardım ediyor. Hatta orta derecede yükselmiş bir ateşin, mikroorganizmaların üreyerek toksin oluşturmalarını engellemeye yardımcı olduğu biliniyor.

Bebeklerde Ateş Neden Olur?

Ebeveynlerin binbir emekle büyüyen evlatlarının üzerine titremeleri, elbette çok anlaşılır. Bu nedenle özellikle de bebeklerde görülen ateş ebeveynleri fazlasıyla endişelendirebiliyor. Fakat ısı artışı, acaba her zaman korkulacak bir şey olduğu anlamına mı geliyor? Yoksa ateş bazen korkunun yersiz olduğu durumlarda da yükselebiliyor mu? Öyleyse gelin, bebeklerdeki vücut ısısı artışının nelere işaret edebileceğine bir göz atalım:

Giyinme ve Ortam Şartları

Bebeklerin kalın ve fazla giydirilmesi veya sıcağa maruz kalması, hafif derecede ateş yükselmelerine sebep olabiliyor.

Aşılanma

Bebeklerde ve çocuklarda, aşının ardından da ateşlenme görülebiliyor. Ateş, çoğu zaman aşıdan sonraki 12 saat içinde başlıyor ve iki ila üç gün sürüyor. Bu durumda ateşin yükselmesi genellikle aşının işe yaradığını gösteriyor.

Diş Çıkartma

Diş çıkartmak, bebeklerin ve çocukların vücut ısısında hafif bir artışa sebep olabilse de bu artış endişelenilecek kadar yüksek olmuyor.

Çeşitli Hastalıklar ve Alerjik Reaksiyonlar

Bebeklerde ateşin kaynağı bazı durumlarda zatürre, menenjit, apandisit veya eklem ve kemik iliği enfeksiyonu gibi ciddi hastalıklar olabiliyor. Sık olmamakla birlikte ateşin metabolik bozukluklar, romatizmal hastalıklar, yiyecek ve ilaçlara karşı alerjik reaksiyonlar gibi sebeplerinin olabildiği de biliniyor.

Bebeklerde Kafa Ateşi Neden Olur?

Aileler, bebeklerinin alnını ten teması yoluyla kontrol ettiklerinde, bazen bebeğin kafasının vücudundaki diğer bölgelerden daha sıcak olduğunu hissedebiliyor. Böyle durumlarda eller endişeyle termometreye gidiyor, lakin termometrenin gösterdiği derece çoğunlukla normal kabul edilen sınırları aşmıyor. Haliyle bu da şaşkınlık yaratarak, ebeveynleri söz konusu duruma farklı bir neden aramaya itebiliyor.

Bebeklerde kafanın vücudun genelinden daha sıcak olması, çoğu durumda bir tehlikeye işaret değil. Bu duruma nelerin sebep olabileceğini bilmek, başın ısısını düşürmeye yardımcı olabilir. O halde olası sebepleri de vakit kaybetmeden inceleyelim:

• Sıcak ve nemli hava veya bebeğin bulunduğu odanın ısısı, baş bölgesinde ateş görülmesine neden olabilmektedir. Bu durumda ısıyı normal seviyeye getirmek faydalı olacaktır.
• Bebeği mevsime uymayan kıyafetlerle sarıp sarmalamak ve başına bere takmak da kafa ateşinin yükselmesine yol açabilmektedir.
• Bebeğin uzun süre belirli bir pozisyonda uyuması, baş sıcaklığının artmasının bir başka nedenidir. Zira bazı pozisyonlarda kan akışı başa doğru yönelebilmektedir.
• Fazlaca ağlayan ve sevimli heyecanlarla hareketlenen bebeklerde de kafa bölgesinin ısındığı görülebilir.
• Diş çıkaran bebeklerde, yüz ve baş çevresinde daha belirgin olan bir ısı artışı hissedilebilmektedir. Böyle bir durumun var olup olmadığını anlamak için bebeğin, şişmiş diş etlerini rahatlatma gayesiyle nesneleri ısırmaya yönelip yönelmediğini kontrol etmek ipucu olabilir.
• Bazı ilaçlar da -baş gibi- vücudun belirli bir bölgesini daha sıcak hale getirebilmektedir.

Bebeklerde Ateş Kaç Olmalıdır?

37.7 Ateş Bebeklerde Normal mi?

Vücut, gün içinde ister istemez beden ısısını değiştirebilen hava vb. dış etkenlere maruz kalıyor. Vücudun 37°C olması normal kabul ediliyor fakat bu sıcaklık, gün boyunca sabit kalmayıp 36.1 °C’den 38 °C’ye kadar değişebiliyor. Bedendeki bu ısı değişimi, bebeklerde ve çocuklarda yetişkinlere oranla daha fazla görülüyor. Dolayısıyla sıkça sorulan “Bebeklerde 37.7 ateş normal mi?” sorusunun yanıtı da bu şekilde ortaya çıkmış oluyor.

Bebeklerde Rektum (Makat) Ateşi Kaç Olmalı?

Makattan yapılan ateş ölçümü, dış ortamdan daha az etkilendiği ve vücut içi sıcaklığa en yakın değerle ulaşabildiği için en güvenilir sonuçları veriyor. Makattan ölçüm yapıldığında, 38°C’den itibaren ateşlenmeden söz edilebiliyor. İlk üç aya kadar olan bebeklerde bu ısı artışına özellikle dikkat etmek gerekiyor.

Bebeklerde Kulak Ateşi Kaç Olmalı?

Kulak termometresi, ufak bebeklerde kulak kanalları dar olduğu için altı ayın altındaki bebeklere önerilmiyor. Altı aydan büyük çocuklarda ise bu yolla yapılan ölçüm, hipotalamusa yakın bir alandan sağlandığı için doğru sonuçlar verebiliyor. Bu yolla yapılan bir ölçümün sonucu 38°C’den yüksekse ateşin yüksek olduğu kabul ediliyor.

Bebeklerde Koltuk Altı Ateşi Kaç Olmalı?

Koltuk altından yapılan sıcaklık ölçümü, kolay uygulanması bakımından sık tercih ediliyor ancak ortamdan etkilenmesi sebebiyle her zaman doğru sonuçlar vermeyebiliyor. Aynı zamanda bölgenin büyük arterlere yakın olmaması da tutarsızlığa neden olabiliyor. Koltuk altından ateş ölçümü, bir yaşın altındaki çocuklarda sonuçların güvenilirliği açısından önerilmiyor. Ancak dört yaşın altındaki çocuklar ile diğer ateş ölçme yöntemlerinde zorluk çıkartan çocuklarda bu yöntem kullanılabiliyor. Koltuk altından yapılan bir ölçümün sonucu 37,2°C’den fazlaysa ateşin yüksek olduğu kabul ediliyor.

Bebeklerde Alın Ateşi Kaç Olmalı?

Alından ölçülen ateş, kulak ve makattan ölçülen ateşe kıyasla daha az doğru sonuçlar verse de bebek için rahat, aileler için de hızlı ve kolay bir yöntem olması bakımından sıkça tercih ediliyor. Bu yolla yapılan bir ölçümün sonucu 38°C’nin üstünde ise ateş yüksek olarak kabul ediliyor.

Bebeklerde Ağız (Oral) Ateşi Kaç Olmalı?

Ölçüm öncesinde ağız sıcaklığını etkileyecek bir şeyler tüketildiyse, ağız termometresinin yarım saat kadar bekledikten sonra kullanılması gerekiyor. Bu yolla yapılan bir ölçümün sonucu 37,8°C’den fazlaysa ateş yüksek sayılıyor. Ancak ağızdan yapılan sıcaklık ölçümü, bebeklere ve dört yaşın altındaki çocuklara önerilmiyor.

Çocuklarda Ateş Düşürme Yöntemleri

Ana babaların korkulu rüyası olan yüksek ateşin her durumda tehlikeli kabul edilmediğini artık biliyorsunuz. İçiniz rahat olsun! Peki, çocuğunuzun ateşlenmesi durumunda neler yapabileceğinizi de öğrenmeye ne dersiniz? Öncelikle; bebekler ve altı aydan büyük çocukların ateşlenmeleri söz konusu olduğunda, ilk yapılması gereken çocuğun davranışlarını izlemek. İştahında, uyku düzeninde ve oyun oynama isteğindeki farklılıklar, endişeye mahal olup olmadığı noktasında güçlü birer ipucu niteliğinde. Sonrasında ise şu adımları izlemeniz faydalı olabilir:

• Çocuğunuzun odasını havalandırarak temiz hava almasını sağlayabilirsiniz.
• Ateşin daha kolay düşmesi için çocuğunuzun düzenli olarak sıvı tüketmesini sağlayabilirsiniz.
• Çok kalın olmayan hafif kıyafetlerle ateşin düşme sürecini hızlandırabilirsiniz.
• Çocuğunuza ılık suyla banyo yaptırabilirsiniz.

Konu ile İlgili Diğer Merak Edilenler

Her çocukta ateş görülebiliyor ve çoğu durumda vücut ısısı birkaç gün içinde normale dönüyor. Bir yaşından büyük bebekler ve çocuklar söz konusu olduğunda; davranışların ve hareketliliğin her zamankinden farklı olup olmadığını gözlemlemek, termometrede görülen sayıları yorumlamaktan daha anlamlı sonuçlar verebiliyor. Fakat çocuğunuzun ateşlenmesi durumunda yapmanız gerekenlere ya da ateşin ne anlama gelebileceğine dair soru işaretleriniz olduğunda, her şeyden önce bir doktorun bilgisine başvurmak gerekiyor.

Ateşi Olan Çocuğa Nasıl Yaklaşılmalıdır?

Her ebeveynin ateşle ilgili kafasına takılan sorulardan biri de ‘‘Uyguladığım tedavi çocuğuma iyi gelir mi?’’ sorusu oluyor. Halk arasında yaygın olan yanlış tedavi yöntemleri sebebiyle, çocukların hastalığı iyiye gitmek yerine ilerleyebiliyor. Bu yüzden ateşi olan çocuğa nasıl yaklaşılması gerektiğini bilmek çokça önem arz ediyor.

• Ateşi düşürmek için bol bol sıvı tüketmenin yararı malum… Ancak çocuğa verilen içeceklerin çok sıcak ya da çok soğuk olmamasına dikkat etmek şart!
• Ateşli hastalıkların tedavisinde yaygın kullanılan ilaçların etken maddeleri olan parasetamol ile ibuprofen kullanımında, çocuğun yaşına ve ihtiyacına göre doğru dozların alınmasına dikkat etmek gerekiyor. Bu ilaçların, verilmesi gereken saat aralıklarını atlamadan kullanılması önem taşıyor. (Elbette burada, herhangi bir ilaç kullanmadan önce doktora danışmanın önemini bir kez daha yinelemek isteriz!)
• Vücut ısısı yükselmiş çocuğu kalın kıyafetlerden kurtarmak yerine daha da kalın giydirmek, yapılan hatalardan bir başkası! Kalın giysilerle sarılan çocukta ateş daha fazla yükselebiliyor.
• Ateşi düşürmek için vücuda alkol sürmek de doğru kabul edilen bir başka yanlış uygulama. Alkol cilt tarafından emilerek ya da solunum yoluyla ciğerleri etkileyerek, çocukta riskli durumların ortaya çıkmasına sebep olabiliyor.

*Bu sayfada yer alan bilgiler, doktorunuzun ya da bir sağlık hizmetleri uzmanının verdiği önerilerin yerine geçmemelidir. Bebeğiniz hakkında en doğru bilgi için pediatri uzmanınıza danışmanız gerekmektedir.

Bebeklerde ve çocuklarda ateş kaç olmalı? Ateşi düşürme yolları neler?

Ateş, değişik hastalıklara karşı vücudun gösterdiği, bebek ve çocuklarda özellikle sık görülen bir bulgu. Tüm bebekler zaman zaman ateşlenir. Peki Bebeklerde ve çocuklarda ateş kaç olmalı? Ateşi düşürme yolları neler? Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları / Yenidoğan Uzmanı Prof. Dr. Filiz Bakar bebeklerde ve çocuklarda ateş ile ilgili merak edilenleri anlattı.

Normal şartlarda ateş minimum ve maksimum kaç derece olmalı? 

Normal vücut ısısı 36.5-37.5 arası olup ortalama 37 derece olarak kabul edilmektedir. Vücut ısısı yaşa, aktivite düzeyine ve günün saatine göre değişim gösterir. Küçük bebeklerde vücut ısısı daha büyük çocuklar ve erişkinlere göre daha yüksektir. Yenidoğanlarda ortalama vücut ısısı 37.5 derecedir. Sabah saatlerinde vücut ısısı daha düşük iken akşam saatlerinde 0,5 derece daha yüksektir.

Bebeklerde ve çocuklarda kaç derece ateş tehlike göstergesidir? 

Küçük bebeklerde (36 aya kadar) vücut ısısının 38 derece üzerine, daha büyük çocuklarda ise 37.8 derece üzerine çıkması ateş olarak kabul edilmektedir. Ortamın çok sıcak olması ya da çocuğun kalın giysilerle giydirilmesi özellikle küçük bebeklerde vücut ısısını geçici olarak yükseltebilir. Ancak sıcaklık düşürüldüğünde ya da çocuğun giysileri hafifletildiğinde ateş düşmüyorsa bu durum gerçek ateş olabilir.

Çocuklarda ateş nasıl ölçülmelidir? 

Ağızdan, alından, kulak yolundan, koltuk altından, makattan ateş ölçülebilir. Makattan ölçüm çocuğu rahatsız ettiğinden pratikte çok kullanılmayan bir yöntemdir. Küçük bebeklerde koltuk altı, biraz daha büyük çocuklarda kulak yolundan ölçüm hekimler tarafından daha çok tercih edilen ve önerilen yöntemlerdir.

Hangi durumlarda yüksek ateş nedeni ile hastaneye başvurulmalıdır? 

Üç yaş altındaki bebeklerde ateş varsa mutlaka hastaneye başvurulmalıdır. Daha büyük çocuklarda dirençli ateş varsa, sık aralıklarla yükseliyorsa, beraberinde halsizlik, genel durum bozukluğu, kusma, baş ağrısı, ishal, öksürük, nefes darlığı, döküntü, eklemlerde şişlik ve bilinç kaybı varsa ebeveynler çocuğu acil olarak hastaneye götürmelidir. Özellikle 3 günden daha uzun süren dirençli ateş olması ciddi bir durumun göstergesidir ve hastaneye başvurulmalıdır.

Çocuğumuz covid mi grip mi nasıl anlarız? Ateş ikisinde de olur mu? 

Grip, nezle, bademcik enfeksiyonu gibi üst solunum yolu enfeksiyonları çocukluk çağında görülen ateşin bir numaralı sebebidir. Gripte de Covid’de de en sık görülen belirtiler boğaz ağrısı, boğazda gıcıklanma, kuru öksürük, kas ve eklem ağrıları, iştahsızlık, yüksek ateş, karın ağrısı ve ishaldir. Grip ve Covid-19 u klinik belirti zemininde birbirinden ayırt etmek mümkün değildir ve hastaneye başvuran hastalarda sorgulama ve muayene ile ayırt etmek kolay değildir. Ancak PCR testiyle anlaşılabilir.

Çocuklarda yüksek ateş nasıl düşürülür? Doktora gitmeden evde bakım nasıl olmalı? 

Ateş bir hastalık değildir. Özellikle enfeksiyon hastalıklarının önemli bir klinik belirtisidir. Bu yüzden ateşin tedavisinde ilk basamak nedenin saptanması ve ona yönelik tedavi başlanmasıdır. Ateş tek başına beyin hasarı yapmaz. Çocuğun ateşini düşürmek için ilk yapılacaklar sıvı alımının artırılması ve aktivitesinin kısıtlanmasıdır. Bunlara rağmen ateş çocuğa rahatsızlık veriyorsa ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Grip ilaçları da ateş düşürücü içerdiğinden ateş düşürücülerle beraber kullanılmamalıdır.

Ateşli havale nedir? 

38 derecenin üzerinde ateşle beraber kasılma ve bilinç kaybı ile seyreden bir durumdur. Altı ay -5 yaş arası çocuklarda görülmekle beraber en sık görüldüğü yaş grubu 12-18 ay arasıdır. Ailede ateşli havale geçiren birey varsa risk artar. Çocuğun yakın zamanda aşılanmış olması riski arttırır. Daha çok virüs infeksiyonlarının seyrinde görülür. Genellikle infeksiyonun ilk gününde görülür. Sıklıkla 39 derece üzerindeki ateşlerde görülmekle beraber 38-39 derece arasında da görülebilir.

Ateşle ilgili doğru bilinen yanlışlar nelerdir? 

Aileler çocuklarında ateş olduğunda özellikle ateşli havale korkusu ile telaşlanıp kaygılanıyorlar. Oysa ateş vücudun infeksiyon etkenleri ile savaşmada verdiği sağlıklı bir tepkidir. Bu açıdan bakıldığında ateşin vücuda faydalı olduğu bilinmelidir. Ateş düşürücüler gerekli olmadığı takdirde kullanılmamalıdır. Ateş düşürücü infeksiyonu tedavi etmez, sadece çocuğu rahatlatır.

Formu doldurun, biz sizi arayalım: