Yetişkinlerde Gaz Çıkarma Sorunu

MİDE VE BAĞIRSAKLARDA BİRİKİYOR

Gaz, sindirim sırasında mide ve bağırsaklarda normalden fazla gaz olması halidir. Midedeki gaz geğirerek ağız yoluyla, bağırsaklardaki gaz ise; anüsten dışarı atılır. Sindirim sırasında vücutta aşırı gaza sebep olan bazı durumlar vardır. Bunlar; yutulan hava, sindirilememiş yiyeceklerin yıkımı, laktoz intoleransı ve bazı gıdaların kötü emilmesidir. Gazların çoğu yiyeceklerin bakteriler tarafından yıkımı sonucu oluşur.

Gaz problemi yaşayan hastaların çoğunda belirtiler aynıdır. Geğirme, karın şişliği, karın ağrısı artan sayıda veya aşırı gaz çıkarma gibi rahatsızlık hissi yaşanabilir. Gazla birlikte kramp şeklinde ağrı, ishal, kabızlık, kanlı dışkılama, ateş, bulantı, kusma ve hiç gaz-gaita çıkaramama ciddi problemlerdir.

KİŞİ KENDİNİ TOPLUMDAN SOYUTLAYABİLİR

Gaz insanda yaşanabilen bir durumdur. Toplumumuzda gaz ve şişkinlik şikâyetiyle sağlık kuruluşuna gelen hasta sayısı oldukça fazladır. Gaz, oldukça önemli bir sağlık sorunudur. Çünkü insanın hayat kalitesini büyük ölçüde bozabilir.

Gaz; çoğunlukla gıda intoleransı ve yanlış beslenmeye bağlı olarak gelişse de, bazı hastalıklara  eşlik edebilir .  Bazı hastalıkların ilk belirtisi de olabilir. Gastrointestinal sistem organlarından yemek borusu, mide, ince bağırsak, kalın bağırsak, safra kesesi, safra yolları, karaciğer ve pankreasın iyi ve kötü huylu hastalıklarında gaz problemi görülebilir.

EN ÖNEMLİ GAZ NEDENİ LAKTOZ HASSASİYETİ

Çok önemli ve yaygın bir diğer gaz nedeni de laktoz intoleransıdır (laktoz hassasiyeti).Laktoz sindiriminin vücutta tam olarak yapılamamasından dolayı kişide hassasiyet gelişebilir. Laktoz doğal bir şekerdir. Süt, peynir, dondurma, ekmek, tahıl ürünleri ve salata sosları gibi işlenmiş gıdalarda da bulunur. Laktoz nedeniyle oluşan gaz, genellikle ishal ve krampla birlikte görülür. Ancak bazı durumlarda sadece gaz da olabilir.

GAZ YAPAN BESİN GRUPLARI

Her gıda her insan gaz yapmayabilir. Bu durum kişiden kişiye göre farklılıklar gösterebilir.

Fasulyeler: Fasulyeler büyük oranda raffinoz olarak bilinen kompleks şekerler ihtiva ederler. Raffinozlar daha az miktarda brüksel lahanası, lahana, brokoli, ıspanak ve diğer yeşil sebzelerde de bulunabilir.

Nişastalar: Patates, erişte, buğday kolonda yıkılarak fazlaca gaz oluştururlar. Yalnızca pirinç nişastası gaz oluşturmaz.

Soğanlar: Soğan, enginar, armut ve tahıllarda naturel şeker olarak bilinen fruktoz bulunur. Fruktoz bazı içecek ve meyve sularında tatlandırıcı olarak da kullanılır. Fruktoz da gaz oluşturabilir.

Sorbitol: Taneli ve tanesiz meyvelerde bulunan doğal bir karbonhidratdır. Elma, armut, şeftali ve kuru erikte bulunur.

Fiber: Pek çok gıdada suda çözünen ve çözünmeyen şeklinde fiber bulunabilir. Yulaf kepeği, fasulye, bezelye ve çoğu sebzelerde bulunur ve gaz yapar. Suda çözünmeyen fiberler, değişmeden kolayca bağırsaklardan geçtikleri için daha az gaz üretirler. Buğday kepeği ve bazı sebzelerde bulunur.

GAZ HANGİ HASTALIKLARIN BELİRTİSİ OLABİLİR?

Farklı organik hastalıklar da şişkinliğe yol açabilir. İrritabl bağırsak sendromu, geçirilmiş batın ameliyatları sonrası yapışıklıklar, fıtıklar, crohn hastalığı, diverikülit, kolon kanseri gibi rahatsızlıklar bunların başındadır.

Bağırsak alışkanlıklarının değiştiren tüm nedenler gaz nedeni sayılabilir. Fiberden fakir beslenme, parazitler, polip veya çeşitli nedenlerle bağırsak tıkanmaları durumunda gaz oluşabilir. Bunların haricinde divertiküloz (kalın bağırsak duvarında kesecik oluşması) ya da divertikülit (oluşan keseciklerin iltihabı), troid fonksiyon bozukluğu, pek çok ilaçların yan etkisi olarak gaz nedeni olabilir.

TEŞHİSTE MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIM

Gaz nedenini teşhis edebilmek için,  başta gastroenteroloji uzmanları olmak üzere, iç hastalıkları ve genel cerrahi uzmanlarının görüşüne başvurulmalı, altta yatan önemli bir hastalık yoksa, beslenme ve diyetetik uzmanlarından da yardım alınıp ekip çalışmasıyla tüketilen gıdaların analizi yapılmalıdır.

HASTANIN YAŞAM BİÇİMİ İPUCU VERİR

Gazın nedenleri araştırılırken hastanın yaşam biçimi ve beslenme düzeni dikkate alınmalıdır. En çok gaz nedeni olarak, aşırı gaz yaptığı bilinen gıdaları fazla tüketmek, alışkın olunan beslenme şeklinin değiştirmek ve bazı ev yapımı ürünlerdir. Antibiyotik kullanımı, diyetle artırılan lifli gıdalar ve probiyotikler çok ciddi gaz yapabilir. Gaz yapan gıda tespit edilirse hasta rahatlayana kadar o yiyecekten uzak durması gerekir. Alınan bu önleme rağmen hastada şikâyetler devam ediyorsa, hiç gaz yapmayan gıda ile çok sıkı bir diyet uygulanır. Her 48 saatte bir yeni bir gıda eklenerek hangi gıdanın rahatsızlığı arttırdığı saptanır.

TEDAVİDE İLK AMAÇ GAZ MİKTARINI AZALTMAK

Gaz tedavisinde amaç gaz miktarını azaltmaktır. Nedene yönelik olarak, parazitik, enfeksiyon ve bakteriyelde aşırı çoğalma varsa antibiyotik tedavisi gözden geçirilip  tedavi verilir. Eğer hasta kabız ise diyet veya bazı laksatiflerle bu sorunun tedavi edilmesi gerekir. Hastanın hava yutmasını nedeni endişe, stres gibi nedenlerden kaynaklanıyorsa bu alışkanlığın değiştirilmesi için psikolojik destek alınmalıdır. Kişideki gaz problemi diyetle düzelemiyorsa reçetesiz satılan bazı yardımcı maddelerden de faydalanabilir.

Gaz sancısı, besin ve gıdaların sindirimi sırasında mide ve bağırsakta hava oluşması ya da istem dışı yutulan hava ile meydana gelebilir. Çok fazla hava yutulması sonrasında veya gıdaların sindirimi sonucu artan gaz ile birlikte vücuttan atılması zor bir hal alır ve bu durum sonucunda ortaya çıkar. Besinlerden kaynaklanabilen bu sorunu çoğu zaman yeme alışkanlığında yapılan birkaç değişiklik ile gidermek mümkündür.

Tüketilen besinlerin içeriği, yemeği çok hızlı tüketme, hareketsiz bir yaşantı sürdürmek, yemek yenildiği sırada ağzın çok fazla açık kalması gibi birçok etken neden olabilmektedir. Normal ve sağlıklı denebilecek bir sindirim sonucunda, bir kişi günlük yaklaşık 20 kez gaz çıkarabilir. Bu durum bebeklerde daha sık yaşanmaktadır. Süt miktarı bebeklerin bağırsaklarındaki gaz oranını artırmaktadır. 

Gaz Sancısı Neden Olur?

Beslenme alışkanlıklarının yanında günlük yapılan rutinler de gaz sancısı nedenleri arasında olabilir. Bununla birlikte kişide şişkinlik durumları, ishal ya da kabızlık problemleri artabilir. 
Bağırsakta yer alan faydalı bakterilerin solunum sırasında yutulan hava ve gıdalar ile fermente sonucunda mide ve bağırsaklarda bu problem ortaya çıkar. Bunun sonucunda meydana gelen gaz normal bir şekilde vücuttan atılamadığı için birikir ve sancılara yol açar.
Sancıların şiddeti oluşan gaz miktarına göre farklılık gösterebilir. Bu durum önemli bir sağlık problemi oluşturabilirken genellikle çok fazla dikkate alınmamaktadır. Bağırsaklarda biriken gaz, vücuttan dışarıya atılmadığında ve biriktiğinde kişide bazı kasılmalar, kramplar ve sancılara neden olabilir. Bu nedenle vücuttan dışarı atılması çok önemlidir. 
Gaz oluşumunu artıran besinlerin tüketimi bu duruma neden olabilmektedir. Ayrıca huzursuz bağırsak sendromu ya da çölyak hastalığı bizi birtakım sindirim sistemini etkileyen hastalıklar da bu duruma neden olabilir.
Sadece beslenmeden kaynaklandığı düşünülse de bu duruma neden olan pek çok durum yer almaktadır. Bakteriyel problemler vücutta farklılaşan hormonal düzenlerden dolayı sindirim sisteminin çalışmasında ortaya çıkan değişiklikler de neden olabilir.
Gaz sancısı neden olur veya en sık neden olan faktörler şu şekilde sıralanabilir:

• Hareketsiz yaşam sürdürmek
• Tüketim sırasında istem dışı çok fazla hava yutulması
• Ayak ve karın bölgesinde yaşanan üşütmeler
• Çok fazla lif içeren besinlerin tüketilmesi
• Tarihi geçen besinlerin tüketimi
• Herhangi bir gıdaya karşı vücudun verdiği tepki ve hassasiyet
• Çok fazla alkol ve sigara tüketmek
• Uzun süreli sakız çiğneme ve beraberinde hava yutulması
• Uzun süreli gaz çıkaramama problemi
• Süt ve benzeri ürünlerin aşırı tüketimi
• Bağırsaklarda ve sindirimde yaşanan problemler
• Aşırı oranda baharatlı ve yağlı gıdaların tüketimi
• Hızlı yemek yeme ve çiğnemeden tüketmek
• Adet öncesinde yaşanılan bazı ataklar

Bunların yanı sıra ülseratif kolit ya da crohn hastalığı gibi bazı kronik bağırsak problemleri de bu durumun semptomu olabilmektedir. Bu durum yanında ince bağırsaktaki bakteri seviyesinin değişikliği bu duruma neden olabilir.

Gaz Sancısı Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler genellikle herkeste aynı görülmektedir. Bazı kişilerin yaşadığı sancı problemleri günlük yaşantıları olumsuz yönde etkileyebilirken, iş ve eğitim hayatında da engel olabilecek sorunlara neden olmaktadır. 
Gaz sancısı belirtileri şu şekildedir:

• Geğirme ve gaz çıkarma
• Karın bölgesinde ortaya çıkan kramp ve ağrılar
• Karın bölgesinde gelişen şişkinlik ve basınç hissiyatı
• Karnın normale oranda daha büyük görülmesi

Ağrı ve şiddetlerin çok fazla ve dayanılmaz olduğu durumlarda günlük rutin işlerin yapılmasına engel olabilir. Belirtilerin yaşanmaya başladığı sıralarda vakit kaybetmeden kişinin uzman hekimlerce muayene edilmesi ve kontrollerin yapılması gerekmektedir.

Gaz Sancısı Teşhisi

Sancıların başladığı durumlarda kişinin doktora görünmesi önemlidir. Sancıların çok fazla olduğu ve dayanılmaz bir hal aldığı durumlarda doktor sancılara neden olan problemi belirlemeye çalışmaktadır. Gaz sancısı teşhisi ve tanı konulması bakımından doktorun gerekli gördüğü işlemler yapılır.
Bu nedenle vakalarda kişini hastalık öyküsü ve beslenme alışkanlığı öğrenilir. Sonrasında normalin dışında bir durum ya da hassasiyet olup olmadığı anlaşılması bakımından fiziki muayene yapılır. Doktorun gerekli gördüğü durumlarda stetoskop ile karın dinlenebilir.
Kişinin kilosunda yaşadığı farklılıklar hakkında bilgi sahibi olmak isteyen doktor, sindirim sisteminin çalışması bakımından birtakım sorular da sorabilir ve bu durumu belirlemeye çalışır. Bu durumda birtakım idrar ve dışkı testleri istenebilir. Enfeksiyon sonucunda ortaya çıktığı düşünülürse kişiye bazı kan testleri de yapılabilir.

Gaz Sancısı Nasıl Geçer? Tedavisi Nasıl Olur?

Gaz sancısına iyi gelen bitkiler veya bazı yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemleri kişi kendi kendine uygulayabildiği gibi doktor önerisi ve tavsiyesi üzerine uygulamaları önerilmektedir. 
Bazı bitkilere ve besinlere karşı vücudun alerjik reaksiyon göstermemesi bakımından doktorun önerdiği ve gerekli gördüğü yöntemler uygulanmalıdır.
Bunların yanı sıra gaz sancısı nasıl geçer sorusuna cevap olabilecek ve fayda sağlayabilecek birtakım bitkisel yöntemler şu şekildedir:

• Zencefil, mide problemleri, bulantı, gaz sıkışmaları, hazımsızlık gibi sorunlara fayda sağlar
• Papatya çayı, oluşan krampların önüne geçerek, iltihap oluşumunu da engeller
• Nane çayı, midede yaşanan gurultuları önleyerek sancılardan kurtulmaya fayda sağlar ve sindirim sistemini rahatlatıcı etkisi bulunur
• Kimyonun tohumunun çiğnenmesi vücutta oluşan gaz daha rahat vücuttan atılabilir
• Bal kabağı tüketimi, gaz oluşumuna ve birikimine engel olarak sindirime fayda sağlar

Bunların yanı sıra yetişkin kişilerde ve bebeklerde tedavi seçenekleri ve yöntemleri farklıdır. Herhangi bir nedene bağlı olarak yaşanabilen gaz sorunu sonrasında kişinin öncelikle uzman bir doktor tarafından muayene edilmesi ve durumun belirlenmesi gerekmektedir. Doktorun gerekli gördüğü tedavi yöntemleri uygulanmalıdır.

Bebek ve Çocuklarda Gaz Sancısı

Bebek ve çocuklarda gaz sancısı problemi genellikle bir rahatsızlık olarak görülmez. Bu durum bebeğin dış dünyaya alışma süreci olarak görülür ve fizyolojik bir durumdur.
Emzirme dönemlerindeki kadın bireylerin tükettiği gıdalar direk olarak süte etki sağladığı için bazı besinlerin tüketimine dikkat edilmelidir.
Bu soruna neden olan besinler arasında; sarımsak, soğan, asitli içecekler, turunçgiller ve bazı gıdalar neden olabilir. Bunların yanı sıra gün içerisinde bebeğin çok fazla emzirilmesi ve bu duruma bağlı olarak bebeğin hava yutması da gaz problemini etkileyebilir.
Bebekler acıya karşı daha hassas olduğu için bu sancıların yaşanması durumunda çok fazla ağlayabilirler. Gün içinde herhangi bir saatte yaşanabilen bu ağrı ve sancılar genellikle akşam saatlerinde daha fazla yaşanmaktadır.
Bebeklerin yaşadığı bu ağrıları anlayabilmek basittir. Bebekler gaz sorunu yaşadıklarında genellikle bacaklarını karınlarına çeker ve yüzleri kızarır. Karınları şişebilir ve gerginlik görülebilir. 
Sadece anne sütü ile beslenmesini sürdüren bebekler, anne sütünün yanında mama kullanan bebeklere oranla daha az gaz ağrısı yaşarlar. Bebeğin yaşadığı sancı problemleri bebeğin her gıda alımından ve beslenmesinden sonra gazı çıkarılması sonucunda ağrıların oluşumu biter ve bu durumun önüne geçilebilir. 
Karnabahar, lahana ve baklagiller gaz yapıcı gıdalar olarak görüldüğünden emziren annelerin beslenme programında yer almaması durumunda gaz oluşumunun önüne geçilebilir.
Bebeklerin karnına ve sırtına masaj yapılması ve ılık bir bezle müdahale edilmesi gaz çıkarma konusunda fayda sağlayabilir. Ayrıca bebeği kucağa alıp sırtını sıvazlama, hafifçe sallamak gazın çıkmasında etkili olabilir.

Yetişkinlerde Gaz Sancısı

Yetişkinlerde ortaya çıkan karın ağrıları ve gaz problemlerinin önüne geçilmesi ve bu durumun çözülmesi bebeklere oranla daha karmaşık bir durumdur. Bazı gıdalar gaz oluşumuna neden olabilirken bunlar; lahana, fasulye, soğan, çok fazla lif oranı bulunan gıdalar, armut ve elmadır.
Birey beslenmesini düzenleyerek ve inceleyerek, hangi besinin gaz oluşumuna sebep olduğunu belirleyebilir ve bu besinden uzak durarak sorunu ortadan kaldırabilir. Süt ürünlerini aşırı tüketmek de gaz oluşumuna neden olabileceği için kişilerin laktozsuz süt tercih etmeleri önerilmektedir. Gün içerisinde sıklıkla su içmek sindirimin çalışmasına katkı sağladığı için sancıların da önüne geçebilir.
Tüm bunların uygulanması halinde devam eden sorunlar sonucunda kişinin vakit kaybetmeden uzman doktorlar tarafından görünmesi ve gerekli kontrollerin yapılıp tedavi sürecinin planlanması gerekmektedir.

Sayfa içeriğinde yer alan bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. İlgili sayfada tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğeler yer almamaktadır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Uyku düzensizliği ve yanlış beslenme alışkanlıkları bağırsakların yavaş çalışmasına neden olur. Uyku ve beslenme sağlığına dikkat etmeyen kişilerde gaz şikayetlerinin görülme riski çok daha fazladır.

Gaz neden oluşur?

Yemeklerden hemen sonra çay içme ve meyve yeme alışkanlığı karnın sıkışmasına neden olur. Mide henüz akşam yemeğini sindirmemişken başka şeyler tüketmek sindirim sistemini aksatır.

Asitli içecekler, aşırı süt tüketimi ve fast food türü besinlerde gaz oluşumunu tetikler. Gün içerisinde yeteri kadar hareket etmeyen insanların diğer tüm sistemleri gibi sindirim sistemi de olması gerekenden çok daha yavaş çalışır.

Sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklar da midedeki asit miktarını ve bağırsaklardaki gaz oranını arttırır.

Gaz nasıl geçer?

Gazı geçirmenin en pratik yollarından biri maden suyu içmektir. Beslenme uzmanlarına göre maden suyu şişeden değil bardakta ve limon ile birlikte içilmelidir.

Yetişkinlerde gaz çıkarma yolları nelerdir?

1-Bitki çayları

Özellikle yeşil çay ve papatya çayı mide faaliyetlerini düzenler ve bağırsaklardaki birikmiş olan gazların daha hızlı çıkarılmasını sağlar.

2-Yürüyüş

Yemekten sonra yürüyüş yapmak sindirim sistemini rahatlatır. Ancak yemekten hemen sona egzersiz yapmak hem mideyi hem de kalbi zorlar. Bu nedenle sadece yürüyüş yeterlidir.

3-Karbonat

Yarım bardak suya bir tatlı kaşığı karbonat ilave edip içilebilir. Karbonat hem midedeki asitleri azaltır hem de karın şişliğini indirir.

4-Kimyon

Kimyon, magnezyum bakımından zengin olan baharatların başında gelir. Bir çay kaşığı kadar kimyon yemek gaz sorunlarından kurtulmanıza yardımcı olur.

5-Anason çayı 

Yemekten sonra bir bardak anason çayı içmek sindirim sorunlarının önüne geçer ve gaz şikayetlerini azaltır.

Sıkışma ve sancıyı engellemek için neler yapılmalı?

Sıkışma ve sancıyı engellemek için lokmalar çiğnenerek yutulmalı ve yavaş yemek yenmelidir. Hızlı yemek yeme alışkanlığı midenin zorlanmasına ve bağırsak düğümlenmesine neden olabilir. Mide, iyice çiğnenmeden büyük parçalar halinde yutulan besinleri sindirmekte güçlük çeker. Bu da sıkışmayı ve sancıyı beraberinde getirir.

Özellikle akşam yemeklerinin sonrasında hemen yatmak yerine hareket edilmeli, mümkünse yarım saat-bir saat arası yürüyüşe çıkılmalıdır.