Güneşin cildimizde en sık karşılaşılan etkisi güneş lekeleridir. Özellikle yaz aylarında güneşin yüzünü görür görmez korunmaya başladığımızı anlarız. Ancak kışın da yüzünü göstermese de güneşten korunmalıyız. İşte güneş lekeleri hakkında sık sorulan 10 soru ve yanıtları...
Deriye renk veren melanin pigmentini sentezleyen melanosit hücresinin sayısının artması (lentigo simleks) veya melanositlerden melanin sentezinin artmasına (çil, solar lentigo, melasma) bağlı olarak ciltte gelişen koyu renk değişimine güneş lekesi denir.
Güneşin kendisi güneş lekelerinin başlıca sorumlusudur. Elbette genetik olarak lekeye yatkın olmak, cilt tipi, gebelikte ve menopozda olduğu gibi hormonlar, bazen de solaryum, ısı ve diğer ışık kaynakları leke oluşmasına neden olur. Oral kontrasptif ve bazı ışığa duyarlılık yapan ilaçlar da leke oluşmasını tetikler. Güneşle alakasız olarak çocukluk çağında başlayan çile benzeyen çok sayıda lekeler (lentigo simpleks) oluşabilir ve bu lekelerin nedeni belirsizdir.
Güneş lekeleri ile yüzeyel yayılan melanoma yani cilt kanseri karışabilir. Bu nedenle dermatolog tarafından yılda bir kez ciltte olan ben ve lekelerin değerlendirilmesi gereklidir. Güneş lekeleri doğrudan zararlı denemez.
Açık tenli, kızıl saçlı kişilerde çil ve solar lentigo denilen güneş lekeleri daha fazla görülür. Esmer tenlilerde melasma daha ön plandadır. Melasma özellikle yazın bronzlaşmadan sonra, gebelik nedeniyle hormonların etkisi ile oluşmaktadır.
Solar lentigolar, çiller daha çok derinin üst tabakasında yer alır. Çiller, yanaklarda burun üzerinde birkaç milimetrelik küçük açık kahverengi lekelerdir. Solar lentigolar; yüzde, el üzerinde, sırtta ve kolda olabilen, genelde yarım santimi bulan bazen daha da büyüyebilen kahverengi lekelerdir. Melasma ise yanaklarda, alın ortasında yaygın 4-5 cm’lik keskin sınırlı daha koyu kahverengi renkte lekelerdir. Derinin üst tabakasını ve dermis yani daha derin tabakalarda pigment artışı mevcuttur. Koyu tenli insanlarda daha fazla leke olmasının nedeni de bu kişilerde daha fazla melanin sentezinin olmasıdır.
Güneş lekelerinden kurtulmak için öncelikle düzenli güneş koruyucu kullanımını alışkanlık haline getirmek gerekir. Güneş lekesi kendiliğinden geçmez. Güneş lekesi tedavisi için geceleri düzenli olarak leke açıcı serum ve kremler kullanılmalıdır. Özellikle geçmeyen cilt lekeleri için krem kullanmak gerekir. Derinin üst tabakasında yer alan çil ve solar lentigo gibi güneş lekeleri, lPL ışık sistemleri KTP ve fraksiyonel lazerle tedavi edilebilir. Derinin daha alt tabakalarında da olabilen melasma tipi lekelerin tedavisi daha zordur. Birden fazla tedaviyi kombine etmek gerekebilir. Genellikle seans aralıkları 1-2 hafta olmalıdır ve tedavi 6-8 hafta sürer.
Güneş lekeleri tamamen yok edilebilir. Ancak vakaların yüzde 40’ında maalesef yazın tatil sonrası tekrar eder.
Güneş lekesi kremi kullanarak leke önemli ölçüde azaltılabilir ama tam olarak geçmez. Leke problemi olan kişiler mutlaka leke açıcı ürünleri kullanmak zorundalar. Bu kremler mevcut lekenin artmasını da önleyecektir.
Düzenli olarak güneş koruyucu kullanmak, cildi nemlendirmek önemlidir. Sıcak ortamlarda da uzun süre kalmamak gerekir.
Sabah 10.00’dan önce, akşam 17.00’den sonra güneş daha az zararlıdır.
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.
Cilt lekesi ya da cilt lekeleri, çoğunlukla deri yüzeyinde meydana gelen, farklı biçim ve boyutlardaki izleri ifade eder. Cilt lekeleri nedir sorusuna tıbbi bir yanıt vermek gerekirse; cildimize rengini veren melanin pigmentinin fazla üretiminden kaynaklı olarak, cildin bazı bölümlerinde meydana gelen lekeler olduğu söylenebilir. Yine de birçok cilt lekesi doğrudan güneşe maruz kalmaya bağlı olarak gelişmektedir. Ayrıca genetik yatkınlık, ilerleyen yaş, zararlı kimyasallar, sahte kozmetik ürünleri, bazı ilaçlar ve hamilelik gibi etkenlere bağlı olarak da cilt lekeleri görülebilir.
Çoğu cilt lekesinin zararsız olduğu rahatça söyleniyor olsa da aslında bazı türler ciddi hastalıklara neden olmaktadır. Örneğin zararsız görünen bazı lekelerin cilt kanserine neden oldukları yahut belirti oldukları ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla kişinin kendini iyi gözlemliyor olması gerekir. Özellikle kanser geçmişi olan veya ailesinde kanser hastalığı bulunan bireylerin bu konudaki araştırmaları neticesinde bilinçli davranmaları beklenir.
Cilt Lekesi Türleri
Cilt lekelerini birçok ayrı başlık altında incelemek mümkündür çünkü bir değil, birden çok sebebe bağlı olarak ortaya çıkabilirler. En sık rastlanan bazı cilt lekesi türleri ve açıklamaları şu şekildedir:
Akneler; vücudun hemen hemen her bölgesinde sıklıkla rastlanan leke türleri arasındadırlar. Özellikle ergenlik dönemlerinde ve yağlı ciltlere sahip bireylerde sıklıkla gözlemlenebilirler. Bu durumun aşırıya kaçtığı ve kişiyi hem estetiksel hem de gündelik yaşamında etkilemeye başladığı durumlarda doktor müdahalesine başvurmak en etkili yöntem olacaktır. Aynı zamanda yağ oluşumdan kaynaklı bir tür olarak aknelerde, cilt lekeleri için yağlar kullanmak her zaman etkili bir çözüm olmayabilir.
Siyah ve beyaz noktalar; cildin yüzeyinde bulunan, genellikle yuvarlak, siyah, beyaz veya ten renginde olan noktacıklardır. Gözenekleri tıkayan yağ ile ölü cilt hücrelerinin bir sonucu olarak gelişebilecekleri gibi hava ile temasta renklerinin koyuya çaldığı bilinmektedir.
Nodüller; genellikle ciltteki gözenekler tıkandığında oluşan cilt lekeleridir. Zamanla büyüyebildikleri gözlemlenmiştir. Biriken yağların ölü cilt hücreleri ve bakteriler ile birbirine karışmasının ardından sıkışarak hapsolmalarıyla meydana gelirler. Böyle durumlarda fazla yağ ve bakteri, cildin içinde enfeksiyona ya da iltihaplanmaya hatta sivilce izlerine bile sebep olabilir.
Kıl dönmesi; bazı durumlardan kılların kendiliğinden uzayarak cildin içine doğru kıvrılması olayına denir. Kaşıntı, kızarıklık ya da irili ufaklı yumrulara sebebiyet verebilirler. Bazı kıl dönmeleri gözle seçilebiliyorken bazıları ise belli olmaz. Başlıca sebepleri genetik yatkınlıklar veya ağda, tıraş gibi etkenlerdir.
Melazma; özellikle açık vücut bölgelerinde görülen siyah ya da kahverengi lekelere verilen isimdir. En sık görüldüğü kısımlar burun, dudak, boyun gibi bölgelerdir çünkü güneşten oldukça etkilendikleri bilinir. Sebepleri arasında ise kadınların gebelik esnasında kullandıkları hormonel ilaçlar gösterilir fakat erkeklerde de oluşabilmektedir.
Vitiligo; pigment fazlalığından ziyade melanosit hücrelerinin ölmesinden ya da vücutta yeteri kadar üretilmemesinden kaynaklı ortaya çıkan bu tür, genelde beyaz lekeler halinde seyreder. Yüz, kol, bacak ve genital bölgelerde rastlanılır. Genetik yatkınlığa bağlı olarak gelişse de tam nedeni kesin olarak bilinmemektedir.
Çiller; melanosit hücrelerinin belirli bir bölgede sıklaşması sonucu ortaya çıkan çillerin çoğunlukla güneş duyarlılıkları olduğu bilinir. Kimi insanlar için estetik bir yan taşıyan çiller, kimilerine göre ise giderilmeye çalışılırlar.
Doğum lekeleri; kişinin doğduğu andan itibaren üzerinde olan lekelerdir. Bir nevi renk bozulmaları olarak adlandırılsalar da kesin bir zararı oldukları söylenemez. Nedenleri, biçimleri, boyutları ve renkleri epey değişkendir. Yalnızca hızlı bir büyüme olduğu durumlarda herhangi bir tehlikenin önüne geçebilmek adına dermatoloğa başvurulması gerekebilir.
Cilt Lekeleri Neden Olur?
Cilt lekeleri neden olur ya da tetikleyici faktörler nelerdir; bunları teker teker sıralamak mümkün olmayabilir çünkü teşhis aşamasında kişilerin genetik özelliklerinden yaşam şekillerine kadar her ayrıntının önemli bir payı vardır. Yine de cilt lekelerinin ortaya çıkışında ya da artışında etkili olan başlıca birkaç sebepten söz edebiliriz:
Cilt Lekeleri İçin Tedavi Yöntemleri
Cilt lekelerine ne iyi gelir ve cilt lekeleri nasıl geçer sorularından önce hastalığın teşhisinin çok önemli olduğu bilinmelidir çünkü tedavi ancak doğru teşhis ile gerçekleşebilir. Cilt lekelerinin bu kadar farklı kola ve türeve ayrıldığı düşünülürse; en doğru tedavinin de ancak uzman bir doktorun tarafından yapabileceği söylenebilir. Zaten cilt lekesi tedavisi, lekenin oluşum nedenine ve pozisyonuna bağlı olarak da farklılık gösterebilir. Dolayısıyla tedavi sürecinde lekenin derinliği, büyüklüğü, rengi ve hatta boyutu bile etkili olabilir. Cilt lekelerinin tedavisinde tek ortak payda bu tarz işlemlerin kışın yapılmasıdır çünkü genellikle uygulanan işlemler cildi hassaslaştırdığı için hastaların güneş ışınlarından korunmaları tavsiye edilir.
Uygulanan işlemlerden bazıları şu şekildedir:
Bunlar dışında da kullanılan yöntemlerden bahsetmek mümkündür. Örneğin daha basit durumlar için doğal kürler, kimyasal sabunlar, çeşitli ilaç ve iğne tedavileri uygulanmaktadır ancak e doğru yöntem için doktorunuza başvurmanız gerekir.
Anahtar Kelimeler: cilt lekeleri, cilt lekeleri nasıl geçer, cilt lekesi tedavisi, cilt lekeleri neden olur, cilt lekelerine ne iyi gelir, cilt lekeleri için yağlar, cilt lekeleri nedir, cilt lekesi, cilt lekesi türleri
Alt Başlıklar: Cilt Lekesi Türleri, Cilt Lekeleri Neden Olur, Cilt Lekeleri İçin Tedavi Yöntemleri,
Ana Başlık: Cilt Lekeleri Neden Olur ve Nasıl Geçer?
Post Views:3.625