Yumurta Çatlaması Ne Zaman Olur

Kadınlarda yumurtlama bozukluğu kısırlık problemi olan çiftlerin yaklaşık olarak %’da görülmektedir.

Sağlıklı kadınlarda her ay yumurtalar (foliküller) düzenli şekilde büyür ve belirli büyüklüğü ulaştıktan sonra çatlamaktadır. 

Çatlayan yumurtadan çıkan oosit, sperm ile tüplerde birleşerek gebelik oluşmaktadır. Yumurtaların büyümesinde veya çatlamasında (ovulasyon) problem olması kadınlarda kısırlığa neden olabilmektedir. Kadınlarda adetlerin her ay gerçekleşmemesi, yumurtlamama problemine bağlı bir kısırlık belirtisi olabilmektedir. 

Yumurtlama Bozukluklarının Nedenleri

Yumurtlama bozukluklarının nedeni başlıca 4 gruba ayırılmaktadır. Bunlar;

I) Hipotalamus ve hipofiz bezin kaynaklı yumurtlama bozuklukları

Beyin bölgesinde bulunan hipofiz bezi veya hipotalamustaki problemlere bağlı olarak yumurtalar düzgün büyüyüp çatlayamaz. 

Hipogonadotropik hipogonadizme bağlı olarak yumurtlama bozukluğu olan kadınlardaFSH ve estradiol hormon düzeyleri çok düşüktür. Hipotalamus ve hipofiz bezinin fonksiyonunu düzgün gerçekleştirememesine bağlı olarak FSH hormon düzeyi azalır. FSH; yumurtaların büyümesini sağlayan hormondur ve bu hormonun eksikliği durumunda yumurtalar büyüyemez.

Hipogonadotropik hipogonadizme neden olan başlıca problemler;

• Aşırı fiziksel aktiviteler, beslenme bozuklukları veya psikolojik stres
• kilo kaybı
• aşırı egzersiz
• anoreksia nevroza (yeme bozukluğu)
• Kallmann sendromu
• izole gonadotropin eksikliği (Hipofiz bezinde FSH üreten hücrelerin bozukluğu, eksikliği)

II) Polikistik Over Sendromu

Yumurtlama bozukluğu olan kadınların %’inde Polikistik over hastalığı bulunmaktadır.

Polikistik over hastalığı olan kadınlarda FSH ve estradiol hormon düzeyleri normaldir. 

Polikistik over hastalığı ve tedavisiyle ilgili detaylı yazımız için tıklayın.

III) Yumurtalardaki yetersizliğe bağlı gelişen yumurtlama bozukluğu

Yumurtlama bozukluklarının %’sinin nedeni yumurtaların (overlerin) yetersiz çalışması veya yumurtalık rezervinin tükenmiş olamsıdır. 

FSH hormon düzeyi çok yüksektir, estradiol düzeyi de çok düşüktür. 

Bir diğer ifadeyle, erken menapoz veya yumurta rezervi erken tükenmiş olan kadınlarda ortaya çıkan yumurtlama bozukluklarıdır. Bu probleme sahip olan kadınlar adet görmezler.

IV) Prolaktin (Süt Hormonu) yüksekliğine bağlı gelişen yumurtlama bozuklukları

Yumurtlama bozukluğu olan kadınların %’da problem prolaktin hormon düzeyinin yüksek olmasıdır. 

Prolaktin düzeyinin artması FSH hormonunu baskılar; buna bağlı olarak yumurtalar büyüyemez ve yumurtlama bozukluğu ortaya çıkar. 

Tiroid hormon düzeylerinde ki dengesizlikler de bu hasta grubunda çok sık görülebilmektedir. Tiroid hormon düzensizliği de yumurtlama bozukluğuna neden olmaktadır. 

Yumurtlama düzensizliği olan kadınlarda tedavi öncesi değerlendirmede neler yapılmalı?

Yumurtaları her ay düzenli olarak çatlamayan kadınlarda mutlaka hormon testleri yapılmalıdır. 

• FSH, Estradiol 
• Prolaktin 
• Tiroid hormonlarınız değerlendirilmelidir. 

Çünkü FSH düzeyi artmış bir kadında yumurtalık rezervinin azalmıştır ve yumurtalık rezervi azalan kadınlarda eş zamanlı olarak yumurtlama düzeni de bozulmaktadır.

Tiroid hormonlarında ki düzensizlik veya Prolaktin hormonunda ki artış yumurtaların düzenli büyüyüp çatlamasını engellemektedir. Tiroid hormonu veya prolaktin hormonunda anormallik saptandığı durumlarda ilaç tedavisi başlanmaktadır. Yaklaşık olarak birkaç aylık tedaviyle hormonlar (Tiroid, Prolaktin) normal değer aralıklarına döner ve kadınların tekrar düzenli yumurtlaması sağlanmış olur.

Yumurtlama Düzensizliği Olan Kadınlarda Gebelik İçin Uygulanan Tedaviler

I) Yumurtaların düzenli büyümesini ve çatlamasını sağlayan ilaçlar

Bu ilaç tedavileriyle yumurtaların düzgün büyüyüp çatlaması sağlanır, bununla beraber uygun zamanda cinsel ilişki önerilerek gebelik elde edilmesi amaçlanmaktadır.

Klomifen sitrat, aromataz inhibitörleri, gonadotropinler yumurtlama bozukluğu olan kadınlarda yumurtaların düzenli büyüyüp çatlamasını sağlayan, en çok tercih edilen ilaçlardır. 

Klomifen Sitrat, Aromataz İnhibitörleri

Klomifen sitrat ve aromataz inhibitörlerinin kullanımı sonrasında kadınların %’de yumurtlama sağlanmaktadır. Gebelik elde edilememesinin tek nedeni yumurtlama bozukluğu olan çiftlerde aylık ilaç kullanımı sonrasında toplam gebelik oranı yaklaşık %’dir. 

Gonadotropinler

6 aylık klomifen sitrat veya aromataz inhibitörü ile tedaviye rağmen % kadında bu ilaçlar etkili olmamaktadır. 

Bu durumda karın bölgesinden günlük olarak uygulanan iğne (Gonadotropinler) tedavisine geçilmektedir. 

İğne tedavisi uygulanan kadınlarda mutlaka yumurta gelişimi ultrasonla takip edilmeli ve yumurta yeterli büyüklüğe ulaştığında çatlatma iğnesi yapılarak yumurtlama sağlanmaktadır. 

Yumurtlamanın sağlanması için uygulanan ilaç tedavilerinde, uygulanan ilaç tipine göre cinsel ilişki önerilen günler değişmektedir. 

II) Aşılama Tedavisi

Tüm bu tedavilere rağmen gebelik elde edilemeyen çiftlerde bir üst tedavi yöntemi olan aşılama tedavisine geçilmektedir. 

Aşılama tedavisiyle çiftlerin gebelik şansı % arasında değişmektedir. 

III) Tüp Bebek Tedavisi

Aşılama tedavisi başarısız olan çiftlerde tüp bebek tedavisi uygulanmaktadır. Tüp bebek tedavisinin başarı şansı % arasında değişmektedir. 

Kısırlık tedavisi sırasında kullanılan ve yardımcı üreme yöntemi olan tüp bebek tedavisinde ilk aşamada yumurtalıkların geliştirilmesi amaçlanır. Bu aşamada yüksek dozda ilaçlar uygulanarak çok sayıda yumurta üretimi sağlanır. Adetin ikinci günü yumurtalıkların uyarılmasına başlanır. Bunun için kullanılan ilaçlar gün süreyle uygulanır. Tedavi sırasında yapılan ultrasonografi tetkikleri ile yumurta gelişimi takip edilir. Yumurtalar olgunlaştığında ve mm büyüklüğüne ulaştığı zaman yumurta çatlatma iğnesi denilen Ovitrelle ya da Pregnyl ilaçları yapılır. İlaç uygulamasından sonra yumurtalar 40 saat içinde gelişerek karın boşluğunda çatlar ve kendiliğinden yumurtlama olur. Tüp bebek tedavisinde yapılan iğnelerden 36 saat kadar sonra yumurtlama gerçekleşmeden yumurtaların toplanması gerekir.

Tüp bebek başarısında yumurta çatlatma iğnesinin doğru ve zamanında uygulanması oldukça önemlidir. Bu tedavide amaç yumurtaların çatlaması değil yumurtaların olgunlaşmasıdır. Normal koşullarda yumurtalardaki döllenme kapasitesinin yükselmesine neden olan LH hormonu görevini yumurta çatlatma iğnesi görmektedir. İlacın türüne göre yumurta çatlatma iğneleri göbekten cilt altına ya da kalçadan kas içine uygulanabilir.

Yumurta çatlatma iğnelerinin uygulama zamanı tüp bebek merkezindeki yumurta toplama işleminin zamanına göre ayarlanmalıdır. Bu işlemin erken yapılması ya da yumurta toplanmasının gecikmesi halinde yumurtalar olgunlaştığı için karın içinde çatlar ve tüp bebek için kullanılamaz duruma gelebilirler.

Yumurta çatlatma iğnesi yapıldıktan sonra yumurta toplama işlemi saat içinde yapılmalıdır. Bu süre geçirildiği takdirde karın boşluğuna yayılmış ya da yumurtalıklarda kalan yumurtalar toplanırsa tüp bebek tedavisinin başarı şansı düşer. Bu durumda hastanın yıpranmaması için genellikle tüp bebek tedavisi sonlandırılır.

Erkek ya da kız olsun: En önemlisi, çocuğun sağlıklı olmasıdır!

Hamilelik gerçekleştiği andan itibaren anne ve çocuk yeterli derecede beslenmesi için, çocuk sahibi olmaya yönelik girişimde bulunulduğu andan itibaren, folik asit ve diğer mikro besinlerin alınması daha da önemlidir.

Zira folik asit, daha sonra bebeğin merkezi sinir sisteminin geliştiği embriyonik nöral tüpünü kapatır. Bu süreç, hamileliğin ilk dört haftasında, kadınların genellikle hamile olduklarını bile bilmedikleri bir zamanda gerçekleşiyor. Folik asit almak, açık sırt (spina bifida) gibi malformasyon riskini önemli ölçüde azaltır.

Bu nedenle kadınlar hamile kalmak istedikleri andan itibarenFolio forte Phase 1’i almaya başlamalıdır. Anne ve çocuğa günde sadece bir mini tablet ile, hamileliğin haftasının sonuna dek optimal şekilde mikrogram folik asit, 9 mikrogram B₁₂ vitamini (özellikle az et içeren veya et içermeyen beslenme için önemlidir), 20 mikrogram D₃ vitamini ve mikrogram iyot sağlanmış olur.

Kadınlar, hamileliğin haftasından itibaren, klikli pratik kaptaki Folio Phase 2'ye geçmelidir. Bir mini tablet Folio Phase 2, mikrogram folik asit, 9 mikrogram B₁₂ vitamini, 20 mikrogram D₃ vitamini ve mikrogram iyot içerir.

Zira hamileliğin ilerleyen dönemlerinde bile vücuda yeterli folik asit sağlamak büyük önem taşır. Folik asit, tüm hücre bölünmesi ve hücre büyüme süreçleri için önemli olmasının yanı sıra aynı zamanda anne dokusunun büyümesini, normal kan oluşumunu ve normal işleyen bir bağışıklık sistemini de destekler.

Hızlı büyüyen bebek emzirme döneminde de fazladan folik aside ihtiyaç duyduğundan, Folio Phase 2'yi emzirme safhasının sonuna kadar almak çok önemlidir. Folio Phase 2, gerekli tüm vitamin ve minerallerle donatılmış olup EN İYİ fiyat-fayda oranı sayesinde herkes için ekonomiktir. Bir paket üç ay yetmektedir.

Tıbbi nedenlerden dolayı iyot alamayan anneler için iyot içermeyen, Folio forte iyotsuz Phase 1ve Folio iyotsuz Phase 2 adı altında çeşitler de sunulmaktadır.

Günümüzde yoğun yaşam koşulları nedeniyle kimi zaman daha kısa sürede gebeliğin oluşması için  kimi zaman da plansız bir gebeliğin önlenmesi amacıyla kadınlar  yumurtlama ovulasyon testlerini sıklıkla kullanır hale gelmektedir.  Ovulasyon zamanını saptamak için birkaç yöntem olmakla birlikte idrarda yapılan yumurtlama testleri diğer yöntemlere göre kolay olduğu için tercih edilmektedir.  

Unutulmamalıdır ki bu testler % güvenilir değildir ve cinsel yaşamın bu şekilde tarih ve saatlere göre şekil alması özellikle erkeklerde olmak üzere çiftlerdeanksiyete  depresyon kaygı bozukluğu,  libido azalması , ereksiyon kaybı gibi psikolojik sorunlara neden olabilir.

Ovulasyon - Yumurtlama dönemi nedir?
Yumurtlama  ( ovulasyon ) dönemi; normalde her adet döneminin ortasında yumurtalıklardaki folikül denen keseciklerden yumurtanın olgunlaşması çatlayarak tüplere doğru salınmasıdır.

Yumurtlama takvimi -Yumurtlama hesaplama:

Yumurtlama hesaplama saptamak için takvim tutularak adetlerin düzeni not edilmelidir.  Her ay düzenli adet gören kadınlarda yumurtlama dönemi hesaplanabilir. Ancak adetleri düzenli olmayan birinin bu günü saptaması oldukça güçtür.

Yumurtlama ne zaman olur?  zamanı ne zamandır?

Düzenli adet gören kadınlarda yumurta çatlaması ( yumurtlama ) bir sonraki adetten 14 gün önce olur. Bu nedenle bu günlerde düzenli birliktelik gebe kalmayı sağlar kolaylaştırır .

Örneğin;

30 günde bir adet gören bir kadında yumurta gelişimi adetin günü

28 günde adet gören birinde günü

40 günde adet gören birinde adetten 26 gün sonra yumurta çatlaması olur.

Yumurtlama dönemi belirtileri

*Adetin ortalarında görülen yumurtlama döneminde kasık ağrıları görülebilir. Genelikle sağ ya da sol kasıkta  görülen bu ağrılar kimi zaman iki taraflı ya da  orta hatta olabilir

*Pembe renkli akıntı ya da hafif kanama görülebilir

*Soğuk terleme

*Vajinal akıntıda değişiklik

*Vucut ısısında değişiklik

Yumurtalama zamanı akıntı nasıl olur?

Adet bitimi vajinal akıntı azalır vajina kısmen daha kuru bir hal alır. Yumurtanın büyümesi ile olgunlaştığı zaman çatlamasına yakın vajinal akıntı artar. Jel ya da jöle gibi şeffaf kaygan ve sümüksü bir hal alır.  akıntı iki parmak arasına alınırsa uzayan bir kıvamdadır. Bu durum yumurtlamadan bir iki gün önce gözlemlenmeye başlanır.

Yumurtlama zamanı pembe sarı renkli akıntı, kanama

Yumurtanın çatlaması ve tüplere atılması ile hormonlarda olan değişiklik nedeniyle  yumurtlama zamanı pembe sarı renkli akıntı kimi zaman 1 ped kadar hafif kanama görülebilir. Normaldir . Endişe etmeye gerek yoktur. Bu günler gebelik olasılığının yüksek olduğu dönemdir.

Yumurtlama zamanı kasık ağrısı 

Yumurtanın çatlaması ve tüplere atılması ile hormonlarda olan değişiklik nedeniyle kasık ağrısı görülebilir.Çoğu zaman sağ ya da sol kasıkta olabilir. Kimi zaman orta hatta ya da iki taraflı olabilir.. saat içinde geçer. Normaldir . Endişe etmeye gerek yoktur. Ancak ağrı geçmiyorsa şiddetli ise soğuk terleme fenalaşma bayılma hissi varsa yumurtanın çatlaması OVER KİST RÜPTÜRÜ ve İÇ KANAMA  oluşmuş olabilir. Bu durumda vakit kaybetmeden acil servise başvurmanız gerekir.  Hayati tehlike arz edebilir.

Daha fazla bilgi için linki tıklayınız --> OVER KİST RÜPTÜRÜ

Yumurtlama döneminde ilişki sonrası kasık ağrısı

Yumurtlama döneminde ilişki esnasında ya da sonrası kasık ağrısı olabilir. Hafif ağrılar normaldir. Ancak çok şiddetli bir ağrı ve soğuk terleme fenalaşma varsa cinsel birlikteliğe devam edilmemelidir.

Yumurtlama zamanı rahim ağzı

Adet bitince kapanan rahim ağzı yumurtlama zamanı açılarak spermlerin geçisine olanak sağlar. Bu ancak jinekolojik muayene esnasında saptanan bir değişikliktir. 

Yumurtlama döneminde vücut ısısı

Yumurtlama döneminde vücut ısısı değişikliği olur. Vucut ısısı değişikliğini anlamak ancak BAZAL VUCUT ISISI yapılmalıdır. Gün içinde herhangi bir saatte ölçüm yapılması sağlıklı değildir. Elektronik cihazlarda güvenilir olmayabilir. 

Bazal vucut ısısı sabah ilk uyanınca yataktan kalkmadan aktivite göstermeden ölçülmelidir.

Ovulasyon dönemindeki kadınlarda yumurta çatladıktan sonraki ilk 24 saatte bazal vucut ısısında C kadar yükselme gözlenebilir.

Yumurtlama döneminde kanama

**Yumurtlama döneminde birlikteliğin olması gebelik şansını arttırır.

**Düzenli adetleri olan sperm tetkikinde sorun olmayan bir çift düzenli birliktelik yaşıyor ise ovulasyon - yumurtlama testlerine  gerek duymadan hamile kalabilir.

Çünkü anne rahminde tüplerde erkek hücresi 2 gün,  yumurta hücresi 1 gün canlı kalabilir. Yani yumurtlamanın oldugu gün belli saatte birliktelik olması zorunluluğu yoktur.  

Böyle bir zaman ayarlamaya çalışmak çiftlerde stress ve isteksizliğe neden olabilir.

Bu nedenle bu testlere göre özel yaşam planlanmamalıdır.

Yumurtlama - ovulasyon testi nedir? 

Kadınlarda gebe kalmayı kolaylaştırmak ve yumurta gelişiminde ve çatlamasında sorun olup olmadığını anlamak için yumurta gelişimi, rahim zarının kalınlaşması ve yumurtanın çatlayıp çatlamadığı takip edilebilir. Bunun için en sağlıklı yol ultrason ile yumurta gelişimi takibidir.

Yumurtlama- ovulasyon testi nasıl yapılır

Yumurtlama dönemini saptamak için;

• Vücut ısısı takip yöntemi
• İdrarda LH testleri
• Ultrason ile takip yapılabilir.

1) Yumurtlama döneminde vücut ısısı takibi

Yumurtlama döneminde vücut ısısı değişikliği olur. Vucut ısısı değişikliğini anlamak ancak BAZAL VUCUT ISISI yapılmalıdır. Gün içinde herhangi bir saatte ölçüm yapılması sağlıklı değildir. Elektronik cihazlarda güvenilir olmayabilir. 

Bazal vucut ısısı sabah ilk uyanınca yataktan kalkmadan aktivite göstermeden ölçülmelidir.

Ovulasyon dönemindeki kadınlarda yumurta çatladıktan sonraki ilk 24 saatte bazal vucut ısısında C kadar yükselme gözlenebilir.

2) İdrarda yumurtlama - ovulasyon testleri

Bu testler her zaman güvenilir değildir. Ancak kolay uygulandığı için hastaneye gitmeye gerek olmadığı için evde kolaylıkla yapılabilir.

LH testleri ( ovulasyon - yumurtlama testleri )  markaya göre değişmekle birlikte

genellikle iki pembe çizgi çıkması testin pozitif olduğunu yani yumurtlama olacağını gösterir, OVULASYON TESTİ POZİTİF denir.

Tek çizgi olması o gün yumurtlama olmayacağını gösterir.

Eğer test pozitif (olumlu) çıkarsa yani LH artışı saptanırsa bu ortalama saat sonra yumurtlama olacağı anlamına gelir.

Bu durumda testi uyguladıktan 24 saat sonra ilişkiye girmeniz uygun olacaktır.

ÖNEMLİ: Yumurtlama LH artışından saat sonra gerçekleşir ve yumurta hücresi 24 saat canlı kalabilir.
Sperm ortalama 3 gün canlı kalabilir, kadının yumurtası ise ortalama 1 gün canlı kalablir.

Bu nedenle insanlar tam yumurtlama gününde ilişkide bulunmasalar bile hamilelik oluşabilir.

Düzenli ilişki; tıbbi olarak haftada kez birlikteliğin olması anlamına gelir.

Sonuç olarak bu testler düzenli adet gören sperm testinde sorun olmayan düzenli birlikteliği olan çiftler için gerekli değildir. Yapılması gereksiz strese neden olabilir. Özellikle cinsel yaşamın  testler ile applikasyonlar ile yönetilmesi programlanması erkeklerde cinsel isteksizlik sertleşme sorunlarına yol açabilir. 

Herşeyin suni olduğu yaşamımızda yumurtlama testleri ve cep telefon applikasyonları ile cinsel yaşamın doğallığı kaybedilmemelidir. 

Yumurta gelişimi takibi sadece 1 yıl korunma olmadan düzenli birlikteliğe rağmen gebelik olmazsa kadın doğum uzmanı tarafından yapılmalıdır.

3) Ultrason ile yumurta gelişimi ve yumurtlama takibi:

En güvenilir ve en sağlıklı sonucu ultrason ile yumurta gelişiminin takibi verir.  Hastaneye gidip gelmeyi gerektirir.

**Adetin başında -

** günlerde ve

** günlerde bir siklus / ay boyunca en az 2 -3 kez ultrasonla

--yumurtaların büyüyüp büyümediği

--rahim zarının kalınlaşıp kalınlaşmadığı

--gebeliğe engel myom ve polip varlığı

--yumurtanın çatlayıp çatlamadığı  ve 

--ne zaman birliktelik olursa gebelik şansı yüksek olacağına dair önemli ve değerli bilgiler verir.

Yumurtlama testi sonucuna göre cinsel yaşam olsa da % oranında gebelik oluşur. Gebelik oluşmadığı durumlarda stress ve üzüntüye kapılmak yersizdir.

Yumurtlama testi fiyatı ne kadar?

yılında yumurtlama testi ücretleri 70 TL ile TL arasında değişmektedir.

Yumurtlama testi hamilelik gösterir mi?

Yumurtlama testleri gebelik göstermez .  Hamilelik için gün  kadar adet gecikmesi olursa GEBELİK TESTİ yapılmalıdır. 

Op  Dr Zeki SALAR

Memorial Ataşehir Kadın Hastalıkları Doğum Tüp bebek İstanbul