Metabolizma; Vücut hücrelerinin enerjiyi yakma hızına denir. Vücudun her hücresi farklı bir şekilde ve hızda enerjiyi harcar. Bir değişik anlamda vücudun temel fonksiyonlarını devam ettirebilmesi için 1 gün içerisinde ihtiyacı olan minimum enerji miktarıdır.
Bazal Metabolizma ise; Vücudun istirahat sırasında bir gün içinde harcadığı enerji miktarıdır. Bu total metabolizma hızının %60lık kısmına tekabül eder. Yani vücutta bulunan hücreler günlük alınan enerjinin %60'ını normal şartlarda harcar. Geriye kalan enerjinin %10–15lik bölümü almış olduğumuz gıdaların emilimi sırasında harcanır. Bu enerji mide ve barsak hücreleri tarafından harcanır. Geriye kalan % 15–30luk bölümü ise gün içinde bize hareketlilik sağlayan çizgili kaslar tarafından harcanır. Dolayısıyla gün içinde ne kadar hareketli olur ve egzersiz yaparsak, metabolizma hız oranı da o kadar artmış olur.
Öncelikle vücudumuza aldığımız sıvı ve katı gıdalar bağırsaklardan emilerek kana geçer. Bu gıdalar bağırsaklarda parçalandıktan sonra; yağ, protein ve karbonhidrat (Kompleks şeker) olarak kana geçer. Yağ, protein ve karbonhidratlar enerji kaynağıdır. Vücut hücreleri normal şartlarda sadece glikoz (parçalanmış şeker) harcar. İnsanlar düzensiz beslenme ve dengesiz diyetler yaparsa o zaman vücut proteinleri de yakılarak kas kaybına neden olur.
Eğer bir günde aldığınız toplam kalori miktarı 1200 kalorinin altında ise vücut, günlük gereksinimlerini karşılamak için kalori tüketimini azaltmak zorunda kalır. Sonuç olarak siz zayıflamak için daha az yersiniz ama daha az kalori yakmaya başlarsınız. Ve normal yemeye başladığınızda her zamankinden fazla yağ birikir.
Ancak alacağınız kalori yaş, cinsiyet ve kilonuza göre değişiklik gösterir. Bu yüzden bir uzmandan yardım alarak, kilo kontrolünü daha iyi sağlayabilirsiniz.
Yazar:
Dr. Murat Topoğlu
Şunlara da göz atın;
Zayıflamak için etkili metabolizma hızlandırma yöntemleri, günümüzde pek çok kişinin ilgisini çeken ve sağlıklı bir yaşam sürdürme amacıyla başvurduğu yöntemler arasında yer almaktadır. Metabolizma hızı, vücudun aldığı enerjinin ne kadar hızlı ve etkili şekilde harcandığını belirleyen bir faktördür. Metabolizma hızını artırmak, kilo verme sürecini kolaylaştırır ve enerji seviyelerini yükseltir. Bu yazıda, zayıflamak için etkili metabolizma hızlandırma yöntemlerini ele alacağız.
Metabolizma, vücudumuzdaki tüm biyokimyasal süreçleri kapsar ve bu süreçler, vücut fonksiyonlarının düzgün bir şekilde devam etmesi için gerekli enerjinin sağlanmasında rol oynar. Metabolizma hızı ise, bu süreçlerin ne kadar hızlı gerçekleştiğini ifade eder. Daha hızlı bir metabolizma, daha fazla enerji harcaması ve dolayısıyla daha hızlı kilo verme anlamına gelir. Yoğun bir yaşam temposu ve stres, metabolizma hızının düşmesine ve kilo alımına neden olabilmektedir. Bu nedenle, zayıflamak ve sağlıklı bir yaşam sürdürmek isteyenler için metabolizma hızını artırmak büyük önem taşır.
Metabolizma, vücudumuzun yaşamını sürdürebilmesi için gerekli olan kimyasal reaksiyonları ifade eder. Bu kimyasal reaksiyonlar, besinlerin enerjiye dönüştürülmesi, hücrelerin yenilenmesi, atıkların uzaklaştırılması gibi birçok önemli işlevi yerine getirir. Metabolizma, kişinin yaşına, cinsiyetine, boyuna, kilosuna ve aktivite seviyesine göre değişebilir.
Metabolizma, vücudumuzun düzenli bir şekilde çalışabilmesi için hayati öneme sahiptir. Besinlerin sindirilmesi ve emilmesi, kasların enerji ihtiyacının karşılanması ve hücrelerin işlevlerini yerine getirebilmesi için metabolizmanın hızlı ve etkili bir şekilde çalışması gerekmektedir. Bunun yanı sıra, metabolizma düzgün çalışmadığında, sindirim sorunları, yorgunluk, kilo alımı ve diğer sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Metabolizma hızını etkileyen faktörler arasında yaş, genetik yapı, hormon seviyeleri, beslenme alışkanlıkları, stres düzeyi ve fiziksel aktivite seviyesi bulunur. Sağlıklı bir metabolizma için, dengeli ve sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, yeterli uyku, stresten kaçınma ve düzenli tıbbi kontrol önemlidir. Bu faktörler metabolizmayı etkilerken, vücudumuzun genel sağlığını da etkileyerek yaşam kalitemizi artırır.
Fizyolojik dönemle birlikte yaşlanma, genetik faktörler, hormon dengesizlikleri, düzensiz beslenme ve fiziksel aktivitede azalma gibi faktörler nedeniyle metabolizma yavaşlar. Yavaş metabolizma, vücudun daha az kalori yakmasına neden olabilmekte ve kilo alma riskini artırabilmektedir. Yaşlanma, metabolizmanın yavaşlamasına neden olan en önemli faktörlerden biridir. Yaşlandıkça vücuttaki kas kütlesi azalır ve metabolizma da buna bağlı olarak yavaşlar. Bu nedenle metabolizma hızlandırma için doğru beslenmek gerekir. Bunun yanı sıra, hormon seviyelerindeki değişiklikler de metabolizmayı etkileyebilir. Özellikle tiroid hormonlarının seviyesindeki düzensizlikler metabolizmanın yavaşlamasına neden olabilmektedir.
Düzensiz beslenme de metabolizmayı olumsuz etkileyen bir faktördür. Özellikle yetersiz beslenme, vücudun ihtiyacı olan enerjiyi sağlamak için kas kütlesini azaltabilmektedir. Böylece metabolizmanın yavaşlaması ile sonuçlanmaktadır. Ayrıca, sıkı diyetler, öğün atlamak gibi alışkanlıklar da metabolizmanın yavaşlamasına neden olabilmektedir. Çünkü vücut, enerji ihtiyacını karşılamak için yavaşlayarak enerji tasarrufu yapmaya çalışır. Fiziksel aktivitedeki azalma da metabolizmayı yavaşlatabilmektedir. Vücut, hareketsizlik durumunda enerji ihtiyacını azaltarak metabolizmayı yavaşlatır. Bu nedenle, düzenli olarak egzersiz yapmak ve aktif bir yaşam tarzı benimsemek metabolizmayı hızlandırabilmektedir. Bunun yanı sıra, stres düzeyinin yüksek olması da metabolizmayı olumsuz etkileyebilmektedir. Dolayısıyla metabolik dengenin yavaşlamasına neden olabilmektedir.
Metabolizmayı hızlandırmak için birçok yöntem mevcuttur. Düzenli egzersiz yapmak, kas kütlesini artırmak, yeterli su içmek ve uyku düzenine dikkat etmek metabolizmayı hızlandırmak için önemlidir. Ayrıca, yüksek proteinli yiyecekler tüketmek, yeşil çay içmek, baharatlı yiyecekler yemek ve öğünleri sık sık yemek de metabolizmayı artırabilmektedir.
Metabolizmayı hızlandırma için öğünleri sık sık yemek de önemlidir. Uzun süre aç kalmak, vücudun enerji ihtiyacını karşılamak için kas kütlesini azaltmasına neden olabilmekte ve metabolizmayı yavaşlatabilmektedir. Bu nedenle, öğünlerinizi daha küçük porsiyonlar halinde ve sık sık tüketmek, metabolizmayı hızlandırmak için faydalı olabilmektedir. Ayrıca, kahvaltı yapmak da metabolizmayı hızlandırmak için önemlidir. Kahvaltı, vücudun güne enerji dolu başlamasına yardımcı olur ve metabolizmayı harekete geçirir.
Metabolizmayı hızlandırmak için tüketilen yiyeceklerin de önemi büyüktür. Özellikle yüksek proteinli yiyecekler metabolizmayı artırabilmektedir. Çünkü protein, vücudun sindirmesi daha zor olan bir besin grubudur ve bu nedenle sindirimi için daha fazla enerjiye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu da metabolizmanın hızlanmasına neden olur. Ayrıca, yeşil çay içmek de metabolizmayı hızlandırmak için fayda sağlamaktadır. Yeşil çay, antioksidanlar ve kateşinler içerir, bu da vücudun yağ yakmasına yardımcı olabilmektedir. Baharatlı yiyeceklerin tüketimi de metabolizmayı hızlandırmak için önemlidir. Acı biber, zerdeçal, zencefil, tarçın gibi baharatlar, metabolizmayı artırır ve yağ yakımını destekler. Ayrıca, su tüketimine dikkat etmek de metabolizmayı hızlandırmak için önemlidir. Vücut, suyu metabolizmayı hızlandırmak ve toksinlerden arınmak için kullanır. Bu nedenle, yeterli su içmek metabolizmayı hızlandırmak için önemlidir.
Metabolizmayı hızlandırmak için bazı doğal yöntemler de bulunmaktadır. Örneğin, acı biber, zerdeçal, zencefil, tarçın gibi baharatlar metabolizmayı artırabilmektedir. Ayrıca, yeşil çay içmek, su tüketimini artırmak, protein alımını artırmak ve antioksidan açısından zengin meyve ve sebzeler tüketmek de metabolizmayı hızlandırmak için fayda
Metabolizma hızlandırıcı doğal yöntemler arasından bir diğeri de egzersiz yapmaktır. Egzersiz, kas kütlesini artırarak ve kalori yakarak metabolizmayı hızlandırır. Özellikle, kardiyo egzersizleri kalp atış hızını artırarak ve metabolizmayı hızlandırarak yağ yakımını destekler. Ayrıca, ağırlık kaldırma gibi dirençli egzersizler de kas kütlesini artırarak metabolizmayı hızlandırır.
Uyku düzenine dikkat etmek de metabolizmayı hızlandırmak için önemlidir. Yeterli ve kaliteli uyku, vücudun enerji ihtiyacını karşılamasına ve metabolizmanın hızlanmasına yardımcı olur. Ayrıca, stresten uzak durmak da metabolizmayı hızlandırmak için önemlidir. Stres, vücudun hormonal dengesini etkileyerek metabolizmayı yavaşlatabilmektedir. Bu nedenle, ruhu dinlendirmek için yoga yapmak etkili olmaktadır. Ayrıca meditasyon gibi aktivitelere katılmak ya da spor hobilere merak salmak metabolizmayı hızlandırmak için faydalı olabilir.
Metabolizma hızlandırma, vücudun daha fazla kalori yakmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle kilo vermek için faydalı sağlamaktadır. Ancak, sadece metabolizmayı hızlandırmak yeterli değildir. Sağlıklı bir şekilde kilo vermek için düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı ve dengeli beslenmek ve stresten kaçınmak da önemlidir. Ayrıca, sağlıklı yaşama düzeni tercih etmek ve düzenli olarak doktor kontrolü yapmak da kilo verme sürecinde yardımcı olabilmektedir.
Hızlı metabolizma ile sağlıklı zayıflamak için, düzenli egzersiz yapmak efor sarf ettireceği için yağ yakım hızını da artırmaktadır. Özellikle, kardiyo egzersizleri tempoyu yukarılara doğru çıkarmaktadır. Ayrıca, dirençli egzersizler de kas kütlesini artırarak metabolizmayı hızlandırır. Bu da kilo verme sürecinde faydalı olur.
Sağlıklı ve dengeli beslenmek de kilo verme sürecinde önemlidir. Düşük kalorili ve besleyici yiyecekler tüketmek, öğünleri sık sık ve küçük porsiyonlar halinde tüketmek, yüksek proteinli yiyecekler tüketmek, sebzeleri ve meyveleri sık sık tüketmek metabolizmayı hızlandırarak kilo verme sürecinde faydalı sağlamaktadır. Ayrıca, stres düzeyinin düşürülmesi de kilo verme sürecinde önemlidir. Stres, hormon seviyelerini etkileyerek metabolizmayı yavaşlatabilmektedir. Böylece kilo alımına neden olabilmektedir. Ancak stressiz yaşam alanları oluşturacak aktivitelerde bulunmak kilo verme sürecinde destekleyici rol almaktadır.
Özellikle fazla hareket etme imkanı bulamayan kişilerde buna paralel olarak metabolizmamız da yavaşlıyor. Bu durumda kilo alımı ve bölgesel yağlanmalar kaçınılmaz hale gelebiliyor. Metabolizmayı canlandırmak büyük önem taşıyor. Yaşam tarzında yapılacak bazı değişiklerle kışın yavaşlayan metabolizmanın canlandırılması ve ideal kiloya ulaşıp sağlıklı kalmak mümkün olabiliyor. Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Aysu Aydın, metabolizma hızı ölçümü ve metabolizmayı hızlandırmanın yolları hakkında bilgi verdi.
İdeal bir şekilde ağırlık kaybı sağlayabilmek için bireyin bazal metabolizma hızına (BMH) göre beslenmesinin planlanması gerekir. Bazal metabolizma hızı; bazal koşullar altında solunum, dolaşım, gastrointestinal faaliyetler, kas tonusu, vücut sıcaklığının korunması gibi temel metabolik olayların sürdürülmesi ve böbrek, karaciğer gibi organlar ve endokrin bezlerin fonksiyonlarının devam ettirmesi için harcanan enerji anlamına gelmektedir.
Eğer kişi BMH’nin altında besleniyorsa, ideal yağ kaybı yerine su ve kas kaybı oluşmakta, bu da kişinin sağlıksız bir şekilde kilo vermesine neden olarak günden güne yaşam kalitesinin düşmesine neden olmaktadır. Bu şekilde zayıflayan kişilerde tekrar kilo alımı kaçınılmazdır.
30 yaşından sonra her 10 yılda bir, metabolizma hızı yavaşlıyor!
Kilo veremediği için ‘Su içsem yarıyor’ diyen kişilerde büyük olasılıkla metabolizma hızı yavaştır. Her bireyin metabolizması farklıdır. Metabolizma hızını belirleyen faktörler arasında; yaş, cinsiyet, vücut ağırlığı, vücut cüssesi ve kompozisyonu, hormonlar, hastalıklar, menopoz, kullanılan çeşitli ilaçlar, diyet ve fiziksel aktivite büyük rol oynamaktadır. Dolayısıyla kişi kilo vermeden önce mutlaka metabolizma hızını ölçtürmelidir. Birçok merkezde metabolizma hızı vücut analiz cihazlarında formülize edilerek hesaplanmaktadır.
Ancak bu tam olarak metabolizma hızını göstermeyebilir. 500 kaloriye kadar varabilecek hesaplama hatası olabilir. Hastanemizde kişinin gerçek metabolizma hızı en son teknoloji uygulanarak hatasız bir biçimde ölçülmektedir. Kişi metabolizmasına uygun beslendiği takdirde; kas ve su yerine yağ kaybeder, ideal kilosuna kavuşur, vücut fonksiyonlarının daha da iyi olmasını sağlayarak yaşam kalitesini mükemmele yaklaştırır.
Bazal metabolizma hızı ölçülecek hasta, en az 8 saat her hangi bir şey yiyip içmemeli ve rahat kıyafetler giymelidir. Ölçüme başlamadan önce kişi, rahat bir yatağa uzanarak 10 dakika dinlendirilir. Bu süre sonunda kalp atışları yavaşlayarak kendini dinlenmeye alır.
Metabolizma hızını arttırarak kilo vermenin pratik yöntemleri
Özel bir maske takıldıktan sonra 15 dakika boyunca kişinin normal soluk alıp vermesi istenir. Kişinin ortalama oksijen tüketimi, nefes miktarı, nefes sıklığı ve ortalama oksijen yoğunluğuna bağlı olarak metabolizma hızı en doğru şekilde ölçülür. Böylelikle kişinin metabolizmasının hızlı mı yavaş mı çalıştığı öğrenilir. Çıkan metabolizma hızına göre, kişinin beslenme programı ayarlanır. Metabolizma hızı yavaş ise hızlandırıcı metotlar önerilir. Beslenme ve fiziksel aktivite durumunuz yeniden düzenlenir. Kişi hazırlanan beslenme programına uyduğu takdirde ideal kilosuna kısa sürede kavuşabilmektedir.
Kefir diyeti ile zayıflama! Kefir nasıl yapılır, nasıl saklanır?
Yemekten sonra halsizlik ve uykusuzluk mu yaşıyorsunuz?