Aşırı Ishal Ve Mide Bulantısı

Yemek sonrası ağrılar, tuvalet alışkanlıklarındaki olumsuz değişimler ve ani kilo kayıpları… Sindirim sistemi ile ilgili rahatsızlıklara işaret eden bu belirtilerin önemsenmesi ve doktora başvurulup uygun tedavi planlaması yapılması büyük önem taşıyor. Sindirim sistemine ait sorunlar sadece bunlarla sınırlı kalmıyor, hastanın yaşam kalitesini düşüren pek çok belirtiyle kendini gösterebiliyor. Memorial Hizmet Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü Uzmanları, sindirim sistemi problemleri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.

Sırt ve sağ omuz ağrınız safra kesesi kaynaklı olabilir

Ağrı; radyolojik filmler, elektrokardiografi gibi bir yöntem ile görsel olarak varlığı ortaya konulamayan, metre, kilogram gibi birimlerle ölçülemeyen sadece ağrıyı hisseden kişinin ifade edebileceği bir durumdur. Sindirim sistemi hastalıklarından kaynaklanan ağrıların çoğu batın içerisinde hissedilir. Ancak safra kesesi hastalığından kaynaklı ağrılar sırt ve sağ omuzda da görülebilir. Yemek borusu kökenli ağrılar ise göğüs boşluğunda hissedilebilmekte, bazen kalp kökenli ağrı ile de karıştırılabilmektedir. Visseral olarak tanımlanan iç organlardan kaynaklanan ağrıların lokalizasyonu kolay yapılamamaktadır. Ağrı yakınması ile hekime başvuran hastaya, sorununun kaynağını bulmak için “anemnez” adı verilen sorgulamada şu sorular sorulmaktadır.

• Ağrının yeri ve yayılımı
• Ağrıyı vücudunun başka bir yerinde hissedilip hissetmediği
• Ne zamandan beri var olduğu
• Ağrının ani başlangıçlı mı, yoksa yavaş mı olduğu
• Ağrının ara sıra gelen kıvrandırıcı mı yoksa sürekli olduğu
• Kilo kaybı yaşayıp yaşamadığı 

Bu belirtiler varsa sorun sindirim sistemi olabilir

Sindirim sisteminin görevi gıdaları sindirmek ve vücuda emilimini sağlamaktır. Vücudun enerji ve yapısal gereksinimleri emilerek alındıktan sonra geri kalanı dışkı ile dışarı atılmaktadır. Ağrı ile gelen hastada hekimi sindirim sistemine yönlendiren en önemli yakınmalar;

• Ağrının yemekle ilişkisi
• Dışkıdaki renk değişikliği
• Gaz ve gaita çıkarmadaki güçlük
• Dışkılama değişiklikleri
• İshal-kabızlık, gaitadaki çap değişikliği
• Dışkılama sonrası tam boşalma hissinin olmaması gibi belirtilerdir.

Göz akınızdaki sararma safra yolu taşı belirtisi olabilir

Hastanın göz akında başlayan, daha sonra cildinde belirginleşen sarı renk değişikliği, idrar renginin çay rengi gibi koyu renkte olduğunun ifade edilmesi, ağrının safra kesesi -safra yolu taşı kaynaklı olabileceğini düşündürür. Gözle görülür bir karın gerginliği-şişkinlik, gaz ve gaita çıkaramama yakınması akla bağırsak düğümlenmesini getirmektedir. Sindirim sistemi organları periton adı verilen koruyucu bir zarla çevrelenmiştir. Ağrı kaynağı periton denilen bu zarı da etkilediği zaman elle yapılan batın muayenesinde belirgin bir hassasiyet, bazen de tahta karın denilen sert, duvar gibi bir karın ile karşılaşılabilir. Alkol ve ağır bir yemek sonrası başlayan yakınmalar ise pankreas iltihabını düşündürmektedir. 

Tanı yöntemleri hastanın hassasiyetine göre değişebilir

Hasta öyküsü ve muayene sonrası şekillenen olası tanılar sonrası hekim bir takım kan, radyolojik tetkikler ve endoskopik araştırmalar ile kesin tanı ve tedaviye yönelmektedir. Ağrı, gelen kan veya kahve telvesi şeklinde kusma veya zift gibi siyah renkte dışkıladığını ifade eden bir hastada üst sindirim sistemi kanaması şüphesi ön plana çıkmaktadır. En kısa sürede üst sindirim sistemi taramasına alınması gereklidir. Yapılan bu endoskopik inceleme ile kanama yeri ve nedeni saptanıp, aynı zamanda kanama odağına kanama durdurucu bir takım ilaçlar enjekte edilerek müdahale edilebilmektedir. Kanamanın nedenine göre argon-laser, heat probe ile yakma işlemi, bant ligasyonu ile bağlayıcı tedavi yapmak, hemo klips denilen mandala benzeyen materyal ile de kanama noktasına basınç yapıcı materyal bırakmak da olasıdır. Yani endoskopi hem tanı koyucu hem de tedavi edici bir yöntemdir. Bazı durumlarda muayene ve yapılan tetkiklere rağmen ağrı nedenini bulmak zor olabilmektedir. Gözlem altında tutulan hastanın ağrılı bölgesindeki hassasiyet, yinelenen kan tetkikleri ve ileri radyolojik incelemeler ile apandisit tanısı konulabilmektedir. Sadece ağrı yakınması olan, başka hiç bir bulgu saptanamayan hasta birkaç gün içerisinde ciltte ortaya çıkan tipik deri lezyonları ile zona tanısını konulabilmektedir

Ağrı kesicili alımı sonrası muayene tanıyı güçleştirir

Çok şiddetli ağrısı olduğunu ifade eden bir hastada yapılan tetkikler sonucu küçük milimetrik boyutta bir ülser saptanabileceği gibi hafif yakınmalar ile gelen bir hastada bir kaç santimlik büyük bir ülser saptanabiliyor; ağrının şiddeti ile lezyon orantılı değildir. Karın ağrısı çeken hastalardan istenilen; vücudunda işlerin yolunda gitmediğini ifade eden, yangın alarmı gibi uyarı veren bir ağrıyı, ağrı kesici alarak susturmamalarıdır. Ağrı kesici alarak gelen hastaların muayene bulguları gerçeği yansıtmamakta, tanı ve tedavide gecikmelere yol açarak sorunun büyümesine yol açabilmektedir. Sorunu daha komplike hale getirerek, hastanede yatılması gereken hastalıklarda yatış ve tedavi süresi uzamasına, tedavi maliyetinde artışa, hatta yaşamsal tehdide varan ciddi sonuçlara yol açabilmektedir.

İshal, tıpta 'diyare' adıyla bilinen bir bağırsak sorunudur. İshalin fazla uzun sürmesi ve tedavi edilmemesi insan vücudunda ciddi sorunlar meydana getirebilir.

İshal, bakteriyel enfeksiyonlara ve bağırsak sorunlarına bağlı olarak gelişir. Hava sıcaklıkların artmasıyla bakteri üretiminin hızlanması, tüketilen besinlerin kısa sürede bozulmasına ve bakteriler için uygun ortamlar haline gelmesine neden olur.

Bu besinlerin tüketilmesi vücutta ishal sorununun oluşmasına yol açabilir.

Soğuk algınlığı, mide sorunları ve bağırsak rahatsızlıkları da ishale yol açan diğer etmenler arasında yer alır.

İSHAL BELİRTİLERİ

- Aniden ortaya çıkan veya sürekli devam eden mide bulantısı

- Çoğu zaman mide bulantısına eşlik eden karın ağrısı

- Bağırsak hareketlerinin anormal ve olması gerekenden hızlı olmasından kaynaklanan kramplar

- Dışkılamadan sonra dahi devam eden şişkinlik hissi

- Dehidrasyon (vücudun susuz kalması)

- Bazı ishal türlerine eşlik edebilen ateş

- İhtiyaç olmasa bile sürekli tuvalete çıkma ve bağırsakları boşaltma hissi

- Normal günlerden farklı olarak çok fazla dışkılamak

İSHALİN NEDENLERİ

- Gıda alerjileri ve besin zehirlenmeleri

- Bakteriyel bağırsak enfeksiyonları, virüsler ve parazitler

- Huzursuz bağırsak sendromu

- Antibiyotik başta olmak üzere çeşitli etken maddelere sahip olan ilaçların kullanımı

- Sindirim bozuklukları

- Laktoz intoleransı

- Solunum yolu enfeksiyonları

- Doğumdan gelen metabolik rahatsızlıklar

- Diyabet (şeker hastalığı)

- Alkol bağımlılığı ya da aşırı alkol tüketimi

- Bazı kanser hastalıkları

İSHALE NE İYİ GELİR?

İshal, genellikle 1-2 gün içinde etkisini kaybeden bir rahatsızlıktır. İshalin 1 haftadan fazla sürmesi vücuttaki sıvı kaybını arttıracağından vücut için çok tehlikeli bir boyut kazanabilir. Bu gibi durumlarda vakit kaybetmeden doktora başvurmak gereklidir.

İshal tedavisi için:

Damardan serum tedavisi uygulamak ishali geçirmek için uygulanan bir yöntemdir.

Antibiyotikler ishal tedavisinde etkilidir.

Bağırsak düzenleyici ilaç kullanımı ishalin geçmesini sağlar.

Doktorunuzun önerdiği ilaçları kullanabilirsiniz.

Mineral takviyelerinin alımı vücut bağışıklığını arttıracağından ishalin kısa sürede geçmesinde etkili olur.

Dışkılama alışkanlıklarının normalin dışına çıkması herkesi fazlasıyla rahatsız eden durumdur. Bu tip durumların en kısa sürede tedavisi için başvurulması gereken ilk yöntemler doğal tedavi yöntemleridir. Doğal tedavi yöntemlerinin işe yaramadığı ve rahatsızlıkların birkaç gün içinde geçmediği durumlarda ise mutlaka bir uzmana başvurarak tedavi olmak gereklidir.

İSHAL İÇİN DOĞAL TEDAVİ YÖNTEMLERİ

Bol sıvı tüketimi, ishalin yol açtığı sıvı kaybının olumsuz etkilerinden korunmak için oldukça önemlidir.

Meyve suları potasyum bakımından zengin olduklarından ishal sürecinde vücuda faydalı olurlar.

Muz ishal kesmede en etkili meyvelerdendir.

Kraker ve kızarmış ekmek gibi besinler ishal tedavisinde önemli bir yer kaplar.

Yoğurt ve nişasta bakımından zengin probiyotiklerin tüketimi ishalin etkisini kısa sürede kaybetmesine neden olur.

Medikal çaylar ve Türk kahvesi ishal tedavisinde önemli bir rol oynar. Aynı zamanda gazoz ve şekerli çay tüketimi hem vücudun sıvı alımına katkı sağlar hem de ishalin kısa sürede geçmesinde etkili olur.

Sarı leblebi de ishal tedavisinde tüketilebilir.