Erkek üreme sağlığını destekleyen en önemli faktör sperm miktarıdır. Menide bulunan spermler sayesinde yumurta kolayca döllenerek gebeliği oluşturur. Çocuk sahibi olmak ya da üreme sağlığını korumak isteyen her kişinin sperm kalitesine dikkat etmesi gerekir. Sperm kalitesi, beslenme koşulları ile doğrudan orantılıdır. Kişi ne kadar dengeli beslenirse, spermlerin verimliliği de o kadar yüksek olur. Bu sebeple sperm kalitesi için beslenme kurallarına dikkat etmek gerekir.
Doğru beslenme şekli yalnızca üreme için değil, vücut sağlığı için de son derece faydalıdır. Kişinin ideal kiloda olması, üreme sağlığını ve cinsel hayatını olumlu yönde etkiler. Yapılan araştırmalara göre pek çok besinin sperm kalitesini desteklediği kanıtlanmıştır. Ancak bu noktada önemli olan düzenli tüketimdir. Gıdaların sperm kalitesi üzerinde olumlu etki gösterebilmesi için birkaç seferlik değil, düzenli şekilde ve gerekli miktarda tüketilmesi önerilir. Kaliteli sperm için beslenme kurallarına uyabilir, vücut sağlığınızı her an koruyabilirsiniz. Böylece hem günlük yaşantınızda hem de cinsel hayatınızda çok daha aktif bir birey olabilirsiniz.
Pek çok antioksidan madde, spermlere enerji vererek hareketliliği düzenler. Bu antioksidanların içerisinde ise sperm gelişimine katkı sağlayan vitaminler mevcuttur. Mevsiminde çıkan sebze ve meyveleri tüketerek sperm kalitesini kolayca artırabilirsiniz. A, B, C ve D vitamini bakımından zengin içerikleri de tercih edebilirsiniz.
Sperm kalitesini korumak için aşırı yağlı yiyeceklerden uzak durmak gerekir. Bu yiyecekler damarları, dolayısıyla spermlerin çıktığı kanalları tıkayarak önemli üreme hastalıklarına sebep olabilir. Sperm kalitesi için beslenme kurallarına dikkat ederek hem vücut hem de üreme sağlığını korumak mümkündür. “Sağlıklı sperm için nasıl beslenmeli?” sorusunun cevabını bu şekilde özetlemek mümkündür.
“Sperm kalitesi için ne yenmeli?” sorusu sorulduğunda genellikle akıllara Akdeniz tipi beslenme gelir. Bu beslenme çeşidi; taze meyve / sebze, tahıl, baklagil, balık, zeytinyağı ve kabuklu yemişlerin ağırlıkla tüketildiği bir beslenme şeklidir. Aynı zamanda bu yiyecekler tam tahıllı ekmekler ile desteklenir. Bunun yanı sıra hayvansal yağ, kırmızı et, trans yağ, beyaz et, süt ve süt ürünleri olabildiğince az tüketilir.
Yapılan araştırmalara göre Akdeniz insanlarında diyabet, obezite, kalp ve damar rahatsızlıklarının daha az görüldüğü kanıtlanmıştır. Bu sonuçların Akdeniz beslenme şekli ile bağlantılı olduğu düşünülür. Böylece hem vücut hem de üreme sağlığı açısından en faydalı beslenme şeklinin Akdeniz diyeti olduğu sonucuna varılır. Bu diyet sayesinde çeşitli kronik rahatsızlıklara yakalanma riski en aza iner. Aynı zamanda akdeniz beslenme, hücre yenilenmesini destekleyerek yaşlanma belirtilerini olabildiğince engeller.
Çocuk sahibi olmak isteyen kişilerin yalnızca üreme sağlığına değil, vücut sağlığına da dikkat etmesi gerekir. Akdeniz tipi beslenme şeklinde, vücudun ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineraller mevcuttur. Sperm kalitesini destekleyen bu içerikler, yapılan pek çok araştırmaya göre olumlu sonuçlar verir.
Akdeniz beslenme tipinde elde edilen selenyum, çinko, omega-3, folik asit, E, C ve D vitaminleri, özellikle kısırlık sorunu üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir. Akdeniz diyeti, kadın üreme sağlığı açısından da oldukça faydalıdır. Sperm kalitesi için beslenme rutini bu şekilde düzenlendiğinde, yumurta gelişimi ve döllenme ihtimali artar.
Hareketli bir yaşam, sperm kalitesi için beslenmeyi destekleyen unsurlar arasında yer alır. Kapalı ortamlardan uzak durmak, doğa yürüyüşleri ve D vitamini depolamak son derece önemlidir. Bu tip aktiviteler mental sağlığı da destekleyerek sperm kalitesini olumlu yönde etkiler. Yaşam standartlarını artıran bu kriterler, çok daha sağlıklı ve mutlu bir kişi olmanızı sağlar.
Erkek üreme sağlığını destekleyen en önemli faktörlerden bir tanesi sperm miktarıdır. Bu miktarın yetersiz olduğu durumlarda infertilite, halk arasında kısırlık olarak bilinen hastalık meydana gelir. Sağlıklı beslenme rutini, vücudun pek çok kısmına olduğu gibi üreme sistemine de fayda sunar. Yapılan araştırmalarda çeşitli yiyeceklerin sperm sayısını ve kalitesini artırdığı görülür. Bu besinlerin doğru ve hekimlerin önerdiği miktarlarda tüketilmesi gerekir. Sperm kalitesini artıran besinler aşağıdaki gibi sıralanır;
Belirtilen yiyeceklerin doğru ve düzenli miktarda tüketilmesi son derece önemlidir. Sperm kalitesi için beslenme rutini oluşturarak üreme sağlığınıza katkıda bulunabilirsiniz.
Doğal yollar ile çocuk sahibi olmak ya da üreme sağlığını korumak isteyen her birey, beslenme rutinini sağlıklı şekilde sürdürmelidir. Yapılan araştırmalara göre sperm konsantrasyonunda en aza 15 milyon, toplam sperm sayısında ise en az 39 milyon sperm bulunmalıdır. Bu sayılarda görülen azalma, doğal yollarla oluşan gebeliği etkileyebilir. Bunun sonucunda kısırlık gibi pek çok üreme hastalığı meydana gelebilir.
Erkeklerde görülen üreme hastalıkları hem kalıtsal hem de sonradan oluşan durumları içerir. Sperm kalitesi için beslenme rutinine dikkat etmek pek çok rahatsızlığın önüne geçer. Bu durum, baba olmak isteyen kişiler için son derece güzel bir haberdir. Olabildiğince sağlıksız, düşük kalorili ya da tek tip beslenme şekillerinden uzak durmak gerekir. Sperm kalitesi için beslenme düzeni oluşturarak testosteron seviyesini yüksek tutmak mümkündür. Böylece sperm yapısı ve sayısı daima korunmuş olur.
Sperm kalitesini olumsuz yönde etkileyen beslenme alışkanlıkları aşağıdaki gibidir;
Etin tadını ve görüntüsünü iyileştirmek için gıda endüstrileri tarafından çeşitli yöntemlere başvurulur. Bu yöntemler arasında tuzlama, konserveleme, fermente ve tütsüleme gibi pek çok işlem yer alır. Et, çeşitli işlemlerden geçirildiğinde doğal yapısını kaybederek sperm sayısını azaltma potansiyeli olan bir hâle gelir. Bunun yanı sıra sucuk, salam ve sosis gibi işlenmiş ürünleri fazla tüketmek de sperm sağlığını etkiler.
İneklerden elde edilen yağlı süt, tam yağlı peynir, krema ve tereyağı, sperm yapısını olumsuz yönde etkiler. Bu ürünleri fazla tüketmemek oldukça üreme sağlığı açısından oldukça önemlidir.
İçerisinde bulunan izoflavon isimli kimyasal madde, kadınlık hormonu olarak bilinen östrojen ile benzer bir etki yaratır. Böylece erkeklerde boşalma miktarını ve sperm hareketlerini doğrudan etkiler.
Aşırı yağlı yiyecekler üreme sağlığı ve kalitesini olumsuz yönde etkiler. Özellikle cips, bisküvi, kurabiye ve hamurdan yapılan yiyeceklerden kaçınmak sperm kalitesi için beslenme alışkanlığı edinmek isteyenlerin ilk yapması gerekenler arasındadır.
Yoğun miktarda alkol tüketimi, sperm sağlığını etkileyen faktörlerden bir tanesidir. Sperm testi gibi çeşitli sağlık taramalarından geçen erkeklerin öncelikle yaşam tarzında değişiklik yapması önerilir. Bu değişikliklerin başında alkol kullanımı gelir.
Yapılan pek çok araştırmaya göre alkol kullanımı, erkek üreme sağlığını etkileyen faktörler arasında yer alır. Sperm kalitesi ve hareketliliği için ciddi bir risk oluşturur. Fazla tüketim ile birlikte alkolün testosteron seviyesini, dolayısıyla da cinsel isteği düşürdüğü gözlenir. Bununla birlikte yüksek miktarda alkol tüketen bireylerde sperm sayısı ve hacminde de değişiklikler saptanır. Yoğun miktarda tüketilen alkol, spermlerin DNAsında hasar bırakarak pek çok kalıtsal hastalığın oluşmasına sebep olur. Alkol tüketiminin sebep olduğu diğer zararlar aşağıdaki gibi sıralanabilir;
Sigaranın sperm kalitesine etkisi, üreme sağlığı açısından olumsuz sonuçlar doğurur. Yapılan araştırmalara göre sigara, pek çok hastalığın oluşumunu destekler. Üreme sistemi de sigaradan kolayca etkilenir. Sperm morfolojisini olumsuz yönde etkileyen sigara spermin şeklinde, hareketinde ve sayısında azalmaya sebep olur. Aynı zamanda DNA hasarlarına yol açarak pek çok kalıtsal hastalığa zemin hazırlar.
Yoğun miktarda sigara kullanımı yalnızca kişiye değil, çevresine de pek çok zarar verir. Ortamda bulunan çocuklarda kanser ve doğumsal anomali riskini artırır. Sigara içilen ortamlarda bulunan gebelerde ise düşük ihtimali yüksektir. Sigaranın sperm kalitesine olan diğer etkileri ise aşağıdaki gibi sıralanabilir;
Yoğun miktarda kahve tüketimi, sperm kalitesini etkileyen faktörler arasında yer alır. Yapılan araştırmalar günde 2 ya da 3 fincana kadar kahve içmenin olumsuz bir etkisi olmadığını gösterir. Hatta spermlerin enerjisini artırdığına ve daha hızlı hareket ettiklerine dair bulgular da mevcuttur. Fakat bu miktarın üzerinde tüketilen her kahve, erkeklerde üreme sağlığını olumsuz yönde etkiler.
Kahvenin etken maddesi olan kafein, sperm şekillerinde farklılık yaratabilir. Bu faktör, spermin üreme potansiyelini düşürerek baba olmak isteyen erkekleri mutsuz edebilir. Bu sebeple gebelik planlayan kişilerin günde mgdan fazla kafein tüketmemesi tavsiye edilir.
Çocuk sahibi olmak her zaman düşünüldüğü kadar kolay olmayabiliyor. Bu süreçte ortaya çıkabilecek sorunların en bilineni infertilite yani kısırlık sorunu. Ancak tek sorun infertilite değil. Spermin kaliteli ve yeterli sayıda olması da önemli bir unsur. Rakamlara göre infertilite üreme çağındaki her 6 çiftten birinde görülüyor. Bu çiftlerin yüzde 25’inin çocuk sahibi olamamasının nedeni ise düşük sperm sayısı ve kalitesiz sperm. Yapılan çalışmalar egzersiz yapmak, stresten arınmak, sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmek, alkol ile sigara gibi kötü alışkanlıklardan uzak durmak gibi sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmenin sperm sayısını ve sperm kalitesini artırdığını ortaya koyuyor. Peki baba olma şansını artırmak için hangi besinleri düzenli olarak tüketmeli?
Omega 3’ün sperm kalitesini artırmadaki olumlu etkileri, son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalarla ispatlandı. Bu nedenle somon, sardalya ve hamsi gibi yüksek omega 3 içeren balıkları sofranızda haftada 2 kez mutlaka bulundurmanız gerektiğini belirtiyor.
Deniz mahsulleri (midye, istiridye vb) yüksek oranda çinko içeriyor. Çinko sperm yoğunluğunu ve hareket kabiliyetini arttırdığından, sperm kalitesini attırıyor. Deniz mahsulleri aynı zamanda D, C, B12 vitamini ve demir, bakır ile selenyum gibi sperm parametrelerini olumlu etkileyen birçok madde açısından da zengin. Dolayısıyla bu tür gıdaları sofranızda daha sık bulundurmanızda fayda var.
Mevsiminde tüketilen domates, spermin sayısı ve kalitesinde artış sağlıyor. Öyle ki mevsiminde ve doğal olarak tüketilen domatesin spermin sayı ve kalitesini yüzde 70 oranında artırdığı belirtiliyor. Domates bu faydayı, aynı zamanda prostat kanserine karşı koruyucu etkisi de bilinen likopen sayesinde sağlıyor.
Folik asit, sağlıklı sperm gelişiminin olmazsa olmazı olarak kabul edilir. Yeşil yapraklı sebzeler, iyi birer folik asit kaynağıdır. Bunlardan en çok bilineni de ıspanaktır. Yüksek folik asit seviyeleri, menideki anormal sperm sayısını düşürür ve böylece spermin yumurtayla penetrasyon şansını artırır.
Günde 1 ya da 2 yumurta yemek, sperm kalitesine olumlu katkılar sağlıyor. Yumurta, içeriğindeki antioksidanlarla spermi serbest radikallere karşı koruyarak menideki sağlıklı sperm sayısını artırır. Kolin, inositol, A ve E vitamini bakımından zengin olan yumurta amino asit, yani protein değeri açısından da en zengin besinlerden biri. Ayrıca yumurtayı kaynatarak tüketmek, amino asitler gibi besin maddelerinin daha kolay emilmesine yardımcı oluyor.
Fındık, badem ve ceviz gibi yüksek omega 3 içeren kuru yemişlerin makul miktarda tüketilmesi sperm kalitesini artırıyor. Kuru yemişte bulunan sağlıklı yağlar, sperm hücrelerinin hücre zarı üretiminde gereklidir. Omega 3 yağ asitleri, sperm hacmini ve kalitesini artırmaya yardımcı olur. Cevizdeki arginin içeriği, sperm sayısının artmasına katkı sağlıyor. Ancak ideal miktar aşıldığında kuru yemişin içeriğindeki yağ nedeniyle zararlı olabileceğini de unutmayın.
Kabak çekirdeğinde bulunan fitosterol, testosteron üretimini iyileştirir. Bu da sperm sayısının ve doğurganlığın artmasına destek olur. Kabak çekirdeği, kan dolaşımını ve meni hacmini artıran omega 3 yağ asitlerini bolca içeriyor.
Erkek üreme probleminde en yaygın kullanılan bitkisel kaynaklardan biri keçiboynuzu. Çinko vb. minerallerden zengin olan keçiboynuzu antioksidan özelliğinin yanı sıra sperm ile yumurta etkileşimini sağlayan enzimlerin aktivitesini artıran vitaminler de içeriyor.
Çilek, yaban mersini ve böğürtlen gibi meyveler spermin kalite ve hareketini artıran C vitamininden zenginler. C vitamini aynı zamanda, sperm üretmek için gerekli olan amino asitlerin yapı taşını oluşturuyor. Dolayısıyla bu tür meyveleri alışveriş listenize eklemekte fayda var. Ayrıca narenciye, brokoli, havuç ve muz da olumlu etkiler sağlıyor. Muz, C vitaminin yanı sıra A ve B1 vitaminleri içeriğiyle vücudun daha sağlıklı ve güçlü sperm üretmesine yardımcı olur. Nadir bir enzim olan Bromelaini de içeren muz, bu enzim sayesinde vücutta inflamasyonu engelleyerek sperm sayısı ve hareketliliğinin gelişmesine katkı sağlıyor.
Akdeniz tipi doğal beslenmenin bir parçası olan sarımsak, aynı zamanda alisin ve selenyum içeriğiyle sperm hareketini artırmada faydalı oluyor.
Az yağlı süt ve süt ürünlerinin sperm kalitesini artırdığı, yağlı süt ve süt ürünlerinin ise ters etki yaptığı bilimsel çalışmalarla ispatlandı.
Özellikle bitter çikolatanın ejakülat hacmini artırdığı ve spermin kalitesi ile sperm sayısına olumlu etkilerde bulunduğu kanıtlandı. Bu etkilerinin sebebi, içeriğinde bulunan yüksek orandaki kakao ve bakır, selenyum, çinko ve potasyum gibi faydalı mineraller.
Sperm parametreleri açısından tartışmalı bir konu. Kırmızı ette çokça olan L-karnitin, sperm kalitesi açısından önemli. Bununla beraber ideal miktarda faydalı olan kırmızı et tüketim miktarı arttıkça zararlı etkiler de gösterebiliyor. Haftada 2 kez makul miktarda tüketebilirsiniz.
Sağlıklı yaşamın olmazsa olmazı su aynı zamanda sperm sayısını artırıyor. Aman dikkat! Fiziksel ölçülerinize göre değişmekle birlikte ortalama lt günlük su tüketimi çok önemli.
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.